پیشکش

معنی کلمه پیشکش در لغت نامه دهخدا

پیشکش. [ ک َ / ک ِ ] ( مص مرکب مرخم ، اِمص مرکب ) پیشکشی. در پیش کردن چیزی کسی را تا او بستاند. تقدیم کردن چیزی به کسی تا بگیرد آنرا. تقدمه.بخشیدن کوچکی چیزی را ببزرگی. تقدیم کردن کهتری چیزی را به مهتری. هدیه کهتران به مهتران :
خاقانیا بکعبه رسیدی روان بپاش
گرچه نه جنس پیشکش است این محقرش.خاقانی.استخوان پیشکش کنم غم را
زانکه غم میهمان سگ جگرست.خاقانی.جان پیشکشت سازم اگر پیش من آئی
دل روی نمایت دهم ار روی نمائی.خاقانی.بهر چنین هودجی بار کشی دار دل
پیش چنین شاهدی پیشکشی ساز جان.خاقانی.با پیشکش تو جان فرستیم
ور دست رسد جهان فرستیم.خاقانی.دیده در کار لب و خالش کنم
پیشکش هم جان و هم مالش کنم.خاقانی.جانا لب تو پیشکش از ما چه ستاند
اینک سر و زر نقد دگر تا چه ستاند.خاقانی.چون شراب تلخ و شیرین در کشی
پیشکش صد جان شیرین آورم.خاقانی.ای دل بجفات جان نهاده
جان پیشکشت جهان نهاده.خاقانی.جان چه خاکست که پیش تو کشم
پیشکشهای تو زر بایستی.خاقانی.دل پیشکش تو جان نهاده ست
عشقت بدل جهان نهاده ست.خاقانی.تا سر دارم سر تو دارم
جان پیشکش در تو دارم.نظامی.در آموختش راز آن پیشکش
بدان تعبیه شد دل شاه خوش.خاقانی.ز خدمت گسی کرد و بنواختش
بسی گنج زر پیشکش ساختش.نظامی.او ستده پیشکش آن سفر
از سرطان تاج و ز جوزا کمر.نظامی.پیشکش خلعت زندانیان
محتسب و ساقی روحانیان.نظامی.نه چندانش خزینه پیشکش کرد
که بتوان در حسابش دستخوش کرد.نظامی.به هر منزلی کوعنان کرد خوش
همش نزل بودند و هم پیشکش.نظامی.پس آن که شد پیشکشهای نغز
که بینندگان را بر افروخت مغز.نظامی.میزبان چون ز کار خوان پرداخت
بیش از اندازه پیشکشها ساخت.نظامی.چو نزلی چنین پیش مهمان کشید
جز این پیشکشها فراوان کشید.نظامی.اولش پیشکش درود آورد

معنی کلمه پیشکش در فرهنگ عمید

چیزی که کسی به عنوان هدیه به دیگری تقدیم کند، هدیه: می خواستمت پیشکشی لایق خدمت / جان نیک حقیر است ندانم چه فرستم (سعدی۲: ۴۸۸ ).

معنی کلمه پیشکش در فرهنگ فارسی

هدیه، آنچه که به عنوان هدیه تقدیم دیگری کنند
۱-( اسم ) در پیش کردن چیزی کسی را تااو بستاند تقدیم کردن چیزی بکسی . ۲- هدیه ای که زیر دست بزیر دست خود دهد پیشکشی : فخرالملک ...از خراسان بیامد و سلطان را بسیاری پیشکش و آلات و اسباب آورد. ۳- حقوق و عوارضی که بصورت پیشکش وصول شود نوعی خراج که در قدیم از قری میگرفته اند

معنی کلمه پیشکش در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] پیشْکَش، «تقدیمی» یا «هدیه » ای که شخص فرودست یا کوچک تر به شخص فرادست یا بزرگ تر می دهد. پیشکش در فارسی متأخر ممکن است برابر واژۀ پهلوی «dāšn» (داشْن/ داشِن) باشد.
هرچند اصطلاح رسمی «پیشکش» و نیز «پیشکش نویس» بیشتر از دورۀ مغول در نظام دیوانی ایران بازشناخته می شود، شواهد بسیار، از اسناد مکتوب گرفته تا نقوشی که تفسیر و تحلیل شده اند، حکایت از آن دارد که رسم پیشکش کردن، از دوران بسیار کهن در ایران شناخته شده بوده است. این رسم بعدها در دربار خلفای مسلمان از نو باب شد.در دورۀ باستان، کشورهای زیرسلطۀ هخامنشیان اجناس یا نقدینه به عنوان هدیه یا خراج به حکومت مرکزی می پرداختند. این موضوع از بررسی نقوش تخت جمشید و اسناد برجا ماندۀ دیگر، به خوبی قابل دریافت است. افزون بر این، گفته می شود که پارسیان، اعتنا به رسم پیشکشی را گونه ای افتخار به شمار می آوردند و عدم رعایت آن را مایۀ شرمساری می دانستند. البته این موضوع که کالا یا نقدینۀ تقدیم شده، باید از قبیل پیشکش و یا از نوعی دیگر، مثلاً مالیات محسوب شود، کاملاً به اوضاع و احوال اهدا کننده بستگی داشت؛ برای مثال هرودت احتمال داده که بی اعتنایی کمبوجیه نسبت به هدایای اهالی یک شهر، به علت میزان اندک آن بوده است.
جایگزینی خراج بر پیشکش
به گزارش هرودت در زمان کورش و کمبوجیه تنها به دریافت پیشکش اکتفا می شد، و در عهد داریوش بود که نظام مالیات و خراج و قواعد آن تدوین شد و اجرا گردید؛ هر چند ممکن است مقصود وی به راستی آن نبوده باشد که در زمان کورش و کمبوجیه هیچ گونه مالیاتی اخذ نمی شده است. از این رو نظریه ای که بر اساس آن در دورۀ داریوش، مثلاً خراج به عنوان جای گزینی برای هدایا در نظر گرفته شده بود، ممکن است کاملاً نادرست باشد . افزون بر این، مطابق سنتی که بنیاد آن به کورش نسبت داده می شود، اقوام تابع امپراتوری ایران موظف بوده اند از میان انواع محصولات و فرآورده ها، مرغوب ترین آن ها را به دربار پادشاه ارسال کنند. ظاهراً برخی از اقلام را که هرودت در فهرستی به دست داده است، باید از همین قبیل به شمار آورد. ساتراپهای پادشاه موظف بودند این اقلام را گردآوری کنند و به مرکز بفرستند. این پیشکش ها جزو درآمدهای پادشاهی به شمار می آمد و به اقلام خراج افزوده می شد، و خودداری از تقدیم آن طبعاً مستلزم مجازات بوده است. با این همه، اثبات این موضوع که تا دوره های بعد، برخی اقوام، نه خراج، بلکه تنها هدیه تقدیم می کرده اند، محتمل است.
شیوه تقدیم پیشکشی
به هر تقدیر، شیوۀ تقدیم پیشکشی، از نظر کلی، چه داوطلبانه که گاه عملاً با نوعی فشار نیز همراه بود، و چه به انگیزۀ اعتقاد به ابعاد فرازمینیِ مقام پادشاه یا بخشیدن نوعی تقدس به آداب و سنن، محرکی برای کارکرد افراطی این رسم بوده است. اکنون با توجه به شواهد موجود، می توان چنین باور داشت که این آیین، دست کم در مواردی، صورتی کاملاً اجباری داشته است. اقلام مبالغه آمیزی که در مقادیر این پیشکش ها در منابع گوناگون آمده است، و نیز اسنادی که حکایت از معاملات پولی و سوداگری های فرصت طلبانه در این امر دارد، گویای آن است که این رسم وضعیتی نامتعارف به خود گرفته بود. همچنان که برخی اخبار مندرج در عهد عتیق را که از ناخشنودی قوم یهود از دریافت های اضافی حکایت دارد، ناظر به همین موارد می توان دانست. همچنین درک این نکته که الگوی روابط مالی میان شاه و رعایا، تا چه حد بر روابط میان ساتراپها و رعایا منطبق بوده است، می تواند به تصور ابعاد موضوع یاری رساند. در این میان، گزارش هایی نیز وجود دارد که از معافیت سرزمین پارس و بیرون بودن آن از دایرۀ اجبار به تقدیم هدایا و یا پرداخت خراج خبر می دهد. البته این امتیاز انحصاری، مانع از آن نبود که پادشاه، بنا به مقتضیات، گاه به برداشت برخی اقلام از درآمدهای آن منطقه دست زند.
زمان پرداخت پیشکشی
...

معنی کلمه پیشکش در ویکی واژه

آنچه به شخص بزرگی اهدا و تقدیم می‌کنند، تقدیمی.

جملاتی از کاربرد کلمه پیشکش

ملکه همان شب جایزه دیمیتری را به او پیشکش می‌کند اما دیمیتری نمی‌پذیرد و دربرابر سؤال ملکه که می‌پرسد: چرا؟ جواب می‌دهد: چیزی که من می‌خواهم را شما نمی‌توانید به من بدهید.
به نیم جان که تو داری و یک نفس که تو راست حدیث پیشکشش زینهار نتوان کرد
«بیش از دوسوم کل افرادی که خود را مذهبی می‌دانستند یعنی ۳۱ درصد کل افراد، نمی‌توانستند مشخص کنند که پیرو چه مذهبی هستند… آن‌ها معتقد بودند که نیروهای فراطبیعی بر سرنوشت انسان تسلط داشته یا بسیار تأثیرگذارند و باور داشتند که سرنوشت آن‌ها با پیشکش قربانی به خدایان یا ارواح نیاکان قابل تغییر است. این نوع باورها و سنت‌ها ریشه عمیقی در فرهنگ سنتی چینی و عرف جوامع محلی داشتند»
گر پا نهی ز لطف به مهمانسرای دل پیش تو جان به پیشکش آرم چه جای دل
نادره جلالی بدون ارجاع به منبع خود می‌نویسد: «دریابیگی همچنین با عزل و نصب حکام و گرفتن مبالغ هنگفت از آنها، سود سرشاری به دست می‌آورد. او به بهانه سرکوبی اشرار به مال و جان مردم تعرض می‌کرد و مبالغی از خان یاغی می‌گرفت و او را فراری می‌داد و خان به ظاهر مطیع را بر جان رعیت مسلط می‌کرد و پیشکش و تعارف می‌گرفت. از همه مهم‌تر به دولت مرکزی وانمود می‌کرد که برای برقراری آرامش و امنیت در منطقه هزینه زیادی متحمل شده‌است و بدین ترتیب پول‌های فراوانی از دولت مطالبه می‌کرد. این درحالی بود که اشرار منطقه به شرارت خود ادامه می‌دادند و حسابهای دریابیگی در وزارت مالیه افزایش می‌یافت.»
گر رو بکند پیشکشش جان جهان را قربان کنمش تا به سر ره گذر آرم
اسماعیل میرزا پس از چندبار انتصاب به حکومت کاشان از شغل دولتی کناره گرفت. دلیل او برای این کار اجتناب از پرداخت پیشکشهایی بود که دربار از حکام می‌گرفت و آنان نیز به ناچار آن مبلغ را به رعایا تحمیل می‌کردند. در نظر وی این عمل ظلم به رعیت بود.
هر چه داری پیشکش کن بر در ایوان شاه حضرت سلطان نخواهی رایگان دریافتن
گوهر دیده کرده ام، پیشکش جمال تو اطلس رخ کشیده ام، در قدم خیال تو
کسی خدمت شه رود ابتدا سری پیشکشها کند جان فدا
جدیدترین تجسم از این شخصیت ابرقهرمان در سال ۲۰۰۶ به دنیای دی‌سی معرفی شد که به عنوان همتای مؤنث شخصیت بلک ادم به‌شمار می‌رفت. آدریانا توماز در اصل به عنوان برده گروه جنایتکار اینترگنگ به‌شمار می‌رفت که در ازای رشوه به بلک ادم پیشکش شد. او در نهایت عاشق بلک ادم شد و از طریق مداخله شخصیت کاپیتان مارول تبدیل به یک قهرمان گردید. شخصیت ایزدگونه مصری او نیز در کتاب کمیک واندر وومن به تصویر کشیده شده‌است.
دیده در کار لب و خالش کنم پیشکش هم جان و هم مالش کنم
دلا، چو هدیه جان پیشکش نخواهی کرد بر آستانه سلطان عشق بار مجوی
کو تحفهٔ دیگر که بیرزد به قبولی دل پیشکشی بود که در خاک فکندش
صاحبا من که بهر پیشکشت از سخن صد خزانه می‌خواهم