پیشواز

خطا مکن نظر از مطلبی که داری پیش به پیشواز تو گر جبرئیل می آید

معجر زگرد یزدی مفکن زپیشوازت میترسم از نشستن بر دامن تو گردی

اما (بنا به نقل از تاریخ طبری، کامل ابن‌اثیر، فتوح البلدان بلاذری و اخبار الطوال دینوری) عوامل (ضعف و تباهی امپراتوری ساسانی) باعث پیشواز رفتن ایرانیان از عرب‌های مسلمان نشد؛ بلکه در بیشتر شهرها، پایداری و مقاومت ایرانیان، بی‌رحمانه سرکوب شد به ویژه در سقوط مدائن و جنگ جلولا-که در آن، صد هزار (۱۰۰٫۰۰۰) تن ایرانی کشته شدند و زنان و کودکان اسیر شدند.

هنگامی که بایزید بنزدیکی بسطام رسید، مردمان شهر به پیشوازش از شهر خارج شدند. بایزید ترسید که بدان سبب خود بینی بر وی چیره شود.

چون برون آیی ز دنیا پیشواز آیم ترا گویم ای محیی چه خوش بر‌کوفتی این راه دور

پیشوازی نرمدست از بقچه غایب شده تا نپوشانید این حق و بباطل مگروید

ز حسن عاقبت مرگ اگر شوی آگاه نفس گداخته اش پیشواز خواهی رفت

تمام شام برون آمده به حکم یزید به پیشواز سر انوار حسین شهید

پیشوازش کردیم و پرسیدیم: ترا چه میشد؟ گفت: هیچ، چنان که دیدید، آن مار را کشتم و او با من چنان کرد که دیدید.

دل پیشواز نالهٔ رود ارغنون نواز نازم غمی که ساز و نوا می‌دهد به دل