پروان

نزدیکش کن بخود کزین بیش پروانه نمی شکیبد از دور

پروانه وار کشته ی آن بزم دلکشم کش میل نقل و باده بدام آورد پری

شبی پروانهٔ جانم بگرد شمع او گردید ز عشق شمع آتش خو دل پروانه روشن شد

پروانه اسکندری، ۱۶ آذر ۱۳۳۹، در نخستین مراسمی که به‌مناسبت کشته‌شدن سه دانشجو دانشگاه تهران در ۱۶ آذر ۱۳۳۲ برگزار شد، سخن راند و آن روز را روز دانشجو خواند. آن مراسم و آن سخنرانی، نخستین حرکت دانشجویی در ایران از ۱۳۳۲ بود. در بهمن همان سال و در پی سخنرانی دیگری در دانشگاه، بار دیگر بازداشت شد.

تن مزن زنهار چون پروانه بعد از سوختن رنگ عشق تازه ای زین مشت خاکستر فشان

طاوس چرخ پیشت پروانه‌وار رفته وز نور شمع رویت بی بال و پر نموده

در عشق نیست غیر دل بی قرار من پروانه ای که دست وگریبان آتش است

پروان شهری است با نعمت و جای بازرگانان و دروازهٔ هندوستان است.

شبی یاد دارم که چشمم نخفت شنیدم که پروانه با شمع گفت

بلبلان بیخبرند از اثر آتش عشق بس همین قرعه بنام من پروانه زدند

«آب حیات» ترانه‌ای فارسی است که حدود صد سال قدمت دارد. این ترانه توسط پروانه، خاطره پروانه، بنان، پریسا، شهرام ناظری اجرا شده‌است.

اپرای منظومه (پروانه) اثر هوانس تومانیان، اپرای (چوپان) و بسیاری از آثار گالاندریان (کلاً حدود ۱۰۰۰ اثر) در مجموعه‌های مختلف به چاپ رسیده‌اند. از جمله در جلدهای ۵ و ۶ آوازنامه (گانزاران) گنج‌نامه. نور هاسکر (خوشه‌های نو) در نشریات ارمنی ایران و در روزنامه فارسی (راهنمای زندگی) به چاپ رسیدند.»

می شوقم ده از پیمانهٔ عشق که جوشد برلبم پروانهٔ عشق

تمام شب به امید وصال پروانه ستاده بر سر پا انتظار دارد شمع