پرهیزکار

معنی کلمه پرهیزکار در لغت نامه دهخدا

پرهیزکار. [ پ َ ] ( ص مرکب ) پارسا. تقی ، متقی. باتقوی. دوری کننده از حرام. خویشتن دار ( از حرام ). بارّ. زاهد. ناسک. مرتاض. صالح. برز. برزی . وَرع. عفیف. عفیفه. پاکدامن. آبدست. هیرسا. ( برهان قاطع ) :
چه مایه زاهد پرهیزکار صومعگی
که نُسک خوان شد بر عشقش و ایارده گوی.خسروانی ( ازفرهنگ اسدی ).دوان خود بیامد بر شهریار
چنین گفت کای شاه پرهیزکار.فردوسی.شو او را بخوبی بمادر سپار
بدست یکی مرد پرهیزکار.فردوسی.خرد را مه و خشم را بنده دار
مشو تیز بامرد پرهیزکار.فردوسی.همه پاک بودند و پرهیزکار
سخنهایشان برگذشت از شمار.فردوسی.دبیری نگه کرد پرهیزکار
بدانسان که دانست کردن شمار.فردوسی.بر این و بر آن بگذرد روزگار
خنک مردم پاک پرهیزکار.فردوسی.به دل گفت کین مرد پرهیزکار
همی از لب آب گیرد شکار.فردوسی.گشادی سر بدرها شهریار
توانگر شدی مرد پرهیزکار.فردوسی.بدو گفت کای مرد پرهیزکار
نهانی چه داری بکن آشکار.فردوسی.چودانست کان مرد پرهیزکار
ببخشید بر ناله شهریار.فردوسی.از آن سوگواران پرهیزکار
بیامد یکی تا لب رودبار.فردوسی.یکی روز پیران پرهیزکار
سیاوخش را گفت کای شهریار.فردوسی.بر ارزانیان گنج بسته مدار
ببخشای بر مرد پرهیزکار.فردوسی.همه سرفرازان پرهیزکار
ستایش گرفتند بر شهریار.فردوسی.برین سان بود گردش روزگار
خنک مرد با شرم و پرهیزکار.فردوسی.خنک مرد بیرنج و پرهیزکار
بویژه کسی کو بود شهریار.فردوسی.زن ارچه خسرو است ار شهریاری
و یا چون زاهدان پرهیزکاری...فخرالدین اسعد ( ویس و رامین ).و چون به تنهائی خود نقل فرمود [ باری تعالی ] امام پرهیزکار القادر باﷲ را که رحمت ایزدی برو باد در مردگی و زندگی. ( تاریخ بیهقی ص 309 ). و بهمن با بارین پرهیزکار که رستم فرستاده بودش بگریختند. ( مجمل التواریخ والقصص ص 53 ).
مفتئی را دید آن پرهیزکار
بر در سلطان نشسته روز بار.

معنی کلمه پرهیزکار در فرهنگ معین

(پَ ) (ص فا. ) ۱ - پارسا، خویشتن دار. ۲ - قانع .

معنی کلمه پرهیزکار در فرهنگ عمید

۱. پرهیزکننده.
۲. پارسا، پاک دامن، باتقوا: بر این و بر آن بگذرد روزگار / خُنُک مردم پاکِ پرهیزکار (فردوسی: لغت نامه: پرهیزکار ).

معنی کلمه پرهیزکار در فرهنگ فارسی

( صفت ) ۱- دوری کننده از حرام پارسا خویشتن دار پاکدامن زاهد صالح عفیف آبدست متقی باتقوی . ۲- قانع. ۳- با احتیاط . یا پرهیزکار بودن . پاکدامن بودن ورع داشتن متقی بودن اتقائ تقیه .

جملاتی از کاربرد کلمه پرهیزکار

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ شمار ماهها بنزدیک خدای، اثْنا عَشَرَ شَهْراً آنست که ماهها دوازده است، فِی کِتابِ اللَّهِ در خواست خدای و دانش و پسند خدای، یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ از آن روز که آسمانها و زمین آفرید، مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ از آن چهار ماه حرام با آزرم، ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ این است شمار راست، فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ در آن ماههای حرام بر خویشتن ستم مکنید، وَ قاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّةً و مشرکان همواره کشتن کنید، کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّةً هم چنان که ایشان با شما هموار کشتن کنند وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ. (۳۶) و بدانید که خدای با پرهیزکاران است.
آیت الله العظمی آقامیرزا احمد عاملی آرانی (۱۳۲۸–۱۲۴۳ خورشیدی) عالم شیعی ، نویسنده و عارف قرن خود و زاهد و پرهیزکار و عاشق به امام و اهل بیت بوده است. ایشان صاحب کرامات والایی بوده اند.
ای زنان پیغمبر، شما مانند دیگر زنان نیستید (بلکه مقامتان رفیع‌تر است) اگر خدا ترس و پرهیزکار باشید، پس زنهار نازک و نرم سخن مگویید مبادا آن که بیمار دلان طمع کنند، (بلکه متین) و شایسته سخن گویید.(۳۲) و در خانه‌هایتان بنشینید(و بی‌حاجت و ضرورت از منزل بیرون نروید) و مانند دوره جاهلیت پیشین با آرایش و خود آرایی بیرون نیایید، و نماز به پا دارید و زکات بدهید و از امر خدا و رسول اطاعت کنید. خدا چنین می‌خواهد که هر پلیدی را از شما خانواده(نبوت) بزداید و شما را از هر آلودگی پاک و منزه گرداند(۳۳) و از آن همه آیات الهی و حکمتی که در خانه‌های شما تلاوت می‌شود متذکر شوید(و پند گیرید، و بدانید) که همانا خدا را (به خلق) لطف و مهربانی است و (به حال همه) آگاه است.
پرهیزکار در مورد نحوه پذیرش پست استانداری آذربایجان شرقی در روزگاری که اردبیل هم جزوی از این استان بود چنین می‌گوید: «زمانی که بنده در خدمت مردم شریف آذربایجان شرقی بودم همزمان، اردبیل هم جزئی از دیار آذربایجان شرقی بود. من از مجلس باید استعفا می‌دادم و پس از تأیید نمایندگان می‌توانستم برای استانداری به این منطقه بیایم. مجلس مخالف بود به طوری که خود آقای هاشمی رفسنجانی که ریاست را بر عهده داشت، شخصاً وارد بحث شد و گفت به دلیل اینکه این منطقه حساس هم‌اکنون به دلیل استعفای آقای عابدینی استاندار ندارد و باید شرایط را درک کرد، موافقت نمایندگان را جلب کرد.»[۱]
اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم. (۳)و اگر اهل کتاب [به آیین اسلام] ایمان می‌آوردند و پرهیزکاری می‌کردند، یقیناً گناهانشان را محو می‌کردیم و آنان را در بهشت‌های پر نعمت در می‌آوردیم. (۶۵)
إِلَّا الَّذِینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ مگر آن گروهان از مشرکان که با ایشان پیمان بسته‌اید ثُمَّ لَمْ یَنْقُصُوکُمْ شَیْئاً و از شرطها که در عهد با شما کردند چیزی بنکاسته‌اند، وَ لَمْ یُظاهِرُوا عَلَیْکُمْ أَحَداً و هیچ دشمن را از آن شما، شما را یاری نداده‌اند، فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ؟ برید ایشان را پیمان که با ایشان کردید، إِلی‌ مُدَّتِهِمْ تا بآن درنگ که ایشان را نامزد کرده‌اند، إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ. (۴) که خدای دوست دارد پرهیزکاران از بد عهدی.
ادوارد در طول حکومتش به پرهیزکاری و تقدس شهره بود. او وست‌مینستر ابی را به سبک رومانسک بازسازی کرد، در ۱۰۶۱ تقدیس شد و او را پس از آن سنت ادوارد یا ادوارد مقدس نامیدند.
بر ارزانیان گنج بسته مدار ببخشای بر مرد پرهیزکار
همه سرفرازان پرهیزکار ستایش گرفتند برشهریار
در متن آیه آمده‌است: «یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا» (ای زنان پیغمبر، شما مانند دیگر زنان نیستید (بلکه مقامتان رفیع‌تر است) اگر خدا ترس و پرهیزکار باشید، پس زنهار نازک و نرم (با مردان) سخن مگویید مبادا آن که دلش بیمار (هوا و هوس) است به طمع افتد (بلکه متین) و درست و نیکو سخن گویید)
اکبر پرهیزکار (زاده ۱۳۲۸ – درگذشته ۹ شهریور ۱۳۹۹) ششمین استاندار آذربایجان شرقی بعد از انقلاب اسلامی بود. در سال ۱۳۶۲ بعنوان فرمانداری تبریز منصوب گردید و در انتخابات دوره سوم مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده مردم تبریز برگزیده شد. وی در ۳ آبان ۱۳۶۲ از طرف سیدعلی اکبر محتشمی وزیر کشور به سمت استانداری آذربایجان شرقی منصوب شد. وی سپس بعنوان ریاست امور شهرداری‌های کشور منصوب شده بود.
شیخ مفید، احمد بن موسی را مردی بزرگ و پرهیزکار دانسته و موسی کاظم را علاقه‌مند به او دانسته‌است. در منابع آمده‌است که احمد بن موسی به دنبال برادرش علی بن موسی الرضا از مدینه به ایران آمد، چون به شیراز رسید بدانجا در گذشت.
وقت نظاره بت پرهیزکار خوش شویم به گریه دیده خون بار خویش را
یکی گفتش ای مرد پرهیزکار از اینگونه پنداشت آزرم دار
نمی باشد زمرگ اندیشه ای پرهیزکاران را سفر فیض صباح عید بخشد روزداران را
چوپرهیزکاری کند شهریار چه نیکوست پرهیز با تاجدار
داوود پرهیزگار، رئیس سازمان هواشناسی ایران، اعلام کرده‌است که پارازیت‌ها میدان دید رادار تهران و برخی دیگر از شهرهای ایران را به دلیل «نویزهای الکترومغناطیسی ناشی از منابع مختلف» محدود کرده‌است و این موضوع را در پیش‌بینی نشدن توفانی در خرداد ۱۳۹۳ که موجب کشته‌شدن ۵ نفر در تهران شده بود مؤثر دانسته‌است. به گفتهٔ پرهیزکار سازمان تنظیم مقررات رادیویی مسئول شناسایی و رسیدگی به این موضوع است.
از پیامبر خدا (ص) نقل است که : بنده از پرهیزکاران نخواهد بود مگر که مالی را که آلایشی دارد، بگذارد و بگذرد.
وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ، و نزدیک آرند بهشت پرهیزکاران را، غَیْرَ بَعِیدٍ (۳۱) نه دور.