پرتقال

معنی کلمه پرتقال در لغت نامه دهخدا

پرتقال. [ پ ُ ت ُ یا ت ِ ] ( اِ ) نوعی از مرکبات به هیأت نارنج لیکن خوش طعم و شیرین و در ولایات ساحلی خزر بسیار باشد و هر درخت آن 300 تا 500 بار آرد.
پرتقال. [ پ ُ ت ُ ] ( اِخ ) ( کشور... ) نام قدیم آن لوزی تانی و یکی از کشورهای جنوبی اروپاست و در مغرب شبه جزیره ایبری واقع است و سرحدات آن از مشرق و شمال اسپانیا و از مغرب و جنوب اقیانوس اطلس است و 88740 هزارگزمربع مساحت و 6500000 تن سکنه دارد. پایتخت آن لشبونه ( لیسبون ) است که در کتب اسلامی گاهی بتصحیف اشبونه نیز نامند و از بلاد عمده آن پورتو [ پُرت ُ ] و ستوبال و براگا و ک ُاَمبر است. رودهای بزرگ آن دورُ و مینه ُ و تاج و کوههای آن که جزو رشته جبال ایبری است عبارت است از کابرئیرا و مارائو و استرلا و آلگارو و منشیک. این کشور سابقاً به ایالاتی بنام آلگارو و آلمتژو و استرمادور و بئیرا و تراس اُس منت و دورُ و مینه ُ مقسوم بود لکن اکنون به نواحی کوچکتری قسمت شده است. پرتقال کشوری است زراعتی دارای تاکستانهای کثیره و صیدماهی فراوان و جنگلهای چوب پنبه بسیار دارد. مهاجرنشین های پرتقال از بقایای امپراطوری پهناوری است که امروز شامل نواحی ذیل است : در افریقا گنگبارهای آسُر و مادِر و رأس الاخضر گینه پرتقال و آنگولا و موزامبیک. و در آسیا: چند بندر در هندوستان از قبیل گوآودویو و دامائو و بندر ماکائو در چین و در اقیانوسیه ، نیمی از جزیره تیمُر. وضع طبیعی این کشور باعث شد که از حیث جریان تاریخی میان آن و سایر نواحی شبه جزیره ٔایبری جدائی افکند و این حال پایدار بود تا آنکه هانری لُژُن که از شاهزادگان کاپسین بود از شوهر مادر خود آلفونس ( ادفونش ) ششم پادشاه کاستیل امارت سرزمین میانه مینه ُ و موندگ ُ یافت ( 1095 م. ) پسر او آلفونس اول ( 1114-1185 ) در سال 1136 بسلطنت انتخاب شد و از این پس پرتقال بحدود فعلی خویش رسید و سپس دینیز ( 1279-1325 م. ) دانشگاه لشبونه را ایجاد کرد و در پادشاهی نسق و نظمی نیکو پیداکرد. سلسله ای که هانری جوان ایجاد کرده بود بسال 1383 م. از میان برفت و سلسله داویز جای آنرا گرفت. نخستین پادشاه این سلسله ژان اول بود و این سلسله به سال 1580 م. منقرض شد. در دوره این سلسله کاستیلیان شکست یافتند ( آلجوبار تا سال 1385 ) و دولت پرتقال در افریقا متصرفاتی بدست آورد و ملاحان لوزیتانی در هندوستان امپراطوری مهاجرنشین نیرومندی پس از عبور از دماغه امیدنیک ( 1497 ) تأسیس کردند. نتیجه شکست سباستین در آلکازار [ القصر ] کبیر ( 1578 ) آن شد که پرتقال تحت اطاعت فیلیپ دوم درآید. و بعلت حمایت فرانسه خاندان براگانس سلطنت پرتقال را بدست آوردند و از1640 تا 1910 حکومت کردند. سلسله جدید نسبت به عهدنامه متوئن که در سال 1703 منعقد شده بود در قبال انگلستان با وجود مساعی مارکی دُ پومبال منافع پرتقال را نتوانست حفظ کند و همچنین هنگامی که ناپلئون از پرتقالیان درخواست که بنادر خود را بروی انگلیسیان سدکنند از این کار خودداری کردند و بهمین جهت سپاهیان فرانسه آنرا اشغال کردند و ژان ششم به برزیل گریخت و سپس بسال 1821 به لشبونه بازگشت. سال بعد برزیل استقلال خود را اعلام کرد. در سال 1833 حکومت قانونی و مشروطه در پرتقال برقرار شد و در سال 1910م. خاندان براگانس از سلطنت پرتقال محروم گردید و جمهوریت در آن کشور برقرار گشت. نام پرتقال را در متون فارسی گاه پرتکال و پرتگیس ( غیاث اللغات ) هم آورده اند و در منظومه «جنگنامه کشم » از قدری شاعر که راجع است به دست اندازی پرتقالیان از سال 1030 هَ. ق. بجزیره قشم و حوالی هرمز و جنگ امام قلیخان بیگلربیگی فارس با آنان این اسم ( پرتگال ) ضبط شده است مثلاً در این بیت :

معنی کلمه پرتقال در فرهنگ معین

(پُ تِ ) ( اِ. ) درختی است از تیرة مرکبات ویژة مناطق مرطوب . میوة آن کروی ، آبدار، شیرین و سرشار از ویتامین ث می باشد و دارای پوست نارنجی است .

معنی کلمه پرتقال در فرهنگ عمید

میوه ای گرد و نارنجی رنگ از نوع مرکبات که ویتامین های b و c، آهن، کلسیم، اسید مالیک، اسید تارتریک، و اسید سیتریک دارد.

معنی کلمه پرتقال در فرهنگ فارسی

کشور جمهوری واقع در جنوب غربی اروپا در مغرب شبه جزیره ایبری مساحت ۹۲٠٠٠ کیلومتر مربع و جمعیت ۹۸٠٠٠٠٠ تن است پایتخت وی بندر [ لیسبون ] میباشد . جزایر آسور و مادیرا در اقیانوس اطلس جزو کشور پرتغال است . رودهای تاج گوادیانا دورو از این کشور میگذرد. در پرتغال کشت گندم جو سیب زمینی و ذرت رایج . و گله داری و ماهیگیری متداول است . معادن زغال سنگ و فلزات آن اندک می باشد .
( اسم ) ۱- گیاهی ازتیر. سدابیان جزو دست. مرکبات که درخت نسبه بزرگ وزیبایی است و اصل آن از آسیا است ودر عصر جنگهای صلیبی از آسیا به مغرب زمین برده شده . این گیاه در هم. نقاط معتدل زمین بخوبی میروید و بار میدهد. میو. آن سته و کروی شکل است که از نمو تخمدان چندین برچه یی حاصل شود . در داخل هر برچه سلولهای محتوی مواد ذخیره یی و ویتامین و اسیدی و آبدار قرار دارند . و در زاوی. مرکزی برچه ها هسته ها جای دارند. میو. این گیاه مطبوع و از مرکبات دیگر مطلوبتر است . درخت پرتقال در نواحی معتدل ایران خصوصا نواحی اطراف دریای خزر بفراوانی و خوبی میروید و محصولش هم بسیار مرغوب و نیکو است . شکل میو. آن گاهی ممکنست بیضوی یا رنگ میوه اش بجای آنکه زرد رنگ باشد سرخ بود و در این صورت آنرا پرتقال خونی نامند پرتقان برتقان پرتوقال آغاجی برتقان خلو . ۲- میو. درخت مذکور.

معنی کلمه پرتقال در دانشنامه عمومی

پُرتِقال ( در فارسی افغانستان: مالته ) میوه ای از گونه های مختلف مرکبات از خانواده سُدابیان است. نام علمی گونه رایج آن Citrus × sinensis است، که به آن پرتقال شیرین نیز می گویند، تا آن را از Citrus × aurantium که در فارسی نارنج گفته می شود، متمایز کنند. پرتقال شیرین به صورت غیرجنسی تولید مثل می کند. گونه های مختلفی از پرتقال شیرین از طریق جهش به وجود می آیند.
پرتقال یک گیاه دورگه یا پیوندی بین دارابی ( Citrus maxima ) و ماندارین ( Citrus reticulata ) است. ژنوم کلروپلاست، و در نتیجه خط مادری آن، ژنوم دارابی است. امروزه ژنوم کامل پرتقال شیرین تعیین توالی شده است.
پرتقال در منطقه ای شامل جنوب چین، شمال شرقی هند، و میانمار سرچشمه گرفته است، و اولین اشاره به پرتقال شیرین در ادبیات چینی در سال ۳۱۴ قبل از میلاد بوده است. در سال ۱۹۸۷، درختان پرتقال به عنوان کاشت شده ترین درخت میوه در جهان شناخته شدند. درختان پرتقال به دلیل داشتن میوه شیرین به طور گسترده در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کنند. میوه درخت پرتقال را می توان به صورت تازه مصرف کرد یا برای آب یا پوست معطر آن فرآوری کرد.
در سال ۲۰۱۹، ۷۹ میلیون تن پرتقال در سراسر جهان کشت شد که برزیل ۲۲٪ از کل را تولید کرد و پس از آن چین و هند در رده های بعدی قرار گرفتند.
پرتقال شیرین یک میوه وحشی نیست، و از پیوند بین پرتقال ماندارین غیرخالص و دارابی پیوندی شکل گرفته است که دارای جزء زیادی از پرتقال ماندارین است. از آنجایی که دی ان ای کلروپلاست آن متعلق به دارابی است، احتمالاً این دارابی پیوندی، والد مادری اولین پرتقال بوده است. بر اساس تجزیه و تحلیل ژنومی، نسبت نسبی گونه های اجدادی در پرتقال شیرین تقریباً ۴۲٪ دارابی و ۵۸٪ پرتقال ماندارین است. همه گونه های پرتقال شیرین از این ترکیب نمونه اولیه منشأ می گیرند، تنها با جهش هایی که در طی تکثیر کشاورزی انتخاب شده اند، متفاوت هستند. پرتقال شیرین منشأ متمایزی از پرتقال تلخ دارد که به طور مستقل، شاید در طبیعت، از ترکیب بین والدین ماندارین خالص و دارابی به وجود آمده است.
پرتقال (فیلم ۲۰۱۰). پرتقال ( به تلگو: Orange ) فیلمی محصول سال ۲۰۱۰ و به کارگردانی باسکار است. در این فیلم بازیگرانی همچون رام چاران، جنلیا دی سوزا، شازن پودماسه، سانچیتا شتی، پرابو، جیمی شرگیل، مدهوریما، پوجا اوماشانکار ایفای نقش کرده اند.

معنی کلمه پرتقال در دانشنامه آزاد فارسی

پُرتِقال (orange)
13083600.jpg
میوۀ آبدار، نارنجی رنگ، و گرد گونه های متعددی از درختان همیشه سبز تیرۀ مرکبات، با نام علمی سیتروس سینَنْسیس، پرتقال شیرین. این درختان هم زمان شکوفه های سفید و میوه می دهند. گرچه احتمال می رود که خاستگاه آن ها آسیای جنوب شرقی باشد، درختان پرتقال برای مصارف تجاری در اسپانیا، فلسطین اشغالی، امریکا، برزیل، افریقای جنوبی، و مناطق دیگر کشت می شوند. پرتقال شیرین معمولاً تازه خورده می شود. پرتقال های یافا، خونی و ناول (تامسون) انواع گوناگون این گونه اند. نارنگی و ماندارین(پرتقال تیرۀ زرد پررنگ)، با نام علمی سیتروس رتیکولاتا، متعلق به گونه های نزدیک پرتقال اند. نارنج پرتقال تلخی است که برای ساختن مربا از آن استفاده می کنند. روغن های مفید متعددی از پرتقال به دست می آید. در ایران، از زمان های قدیم گونه هایی از جنس سیتروس را کاشته اند و عواملی مانند دورگ گیری، جهش و امثال آن موجب پیدایش صفات ثانویۀ فراوانی در آن ها شده است. این امر تعیین نام علمی دقیق آن ها را با مشکل روبه رو کرده است، به قسمی که بعضی از گونه ها یا انواع آن ممکن است نام های دیگری داشته باشند. هم اکنون درختان مرکبات در نواحی شمال، جنوب شرق و جنوب ایران کاشته می شوند. میوۀ این درختان منبع غنی ویتامین ث اند.

معنی کلمه پرتقال در ویکی واژه

(گیاه‌شناسی): درختی است از تیره مرکبات ویژه مناطق مرطوب. میوه آن کروی، آبدار، شیرین و سرشار از ویتامین ث می‌باشد و دارای پوست نارنجی. نام دیکر آن میوه نارنگ. نارنج.
نام کشوری در غرب قاره اروپا.

جملاتی از کاربرد کلمه پرتقال

اقتصاد بر اساس محصولات نیشکر، نارگیل، آناناس، پرتقال و تنباکو است.

سکس گروهی در فیلم چشمان کاملاً بسته اثر استنلی کوبریک نمایش داده شده‌است. از دیگر فیلم‌هایی که به نوعی به موضوع سکس بیش از دو نفر اشاره کرده‌اند، می‌توان به پرتقال کوکی و رؤیاپردازان اشاره کرد.

در اوان نهصد و ده مردمان پرتقال در جزیرهٔ هرمز افکندند رحل انتقال

در سال ۱۶۱۴، جان وودال، جراح کمپانی هند شرقی بریتانیا، در کتابی که برای شاگردان خود نوشته بود، اسکوربوت را یک مشخصهٔ کمبود توصیف کرد و درمان آن را غذای تازه در صورت امکان، و در غیر این صورت پرتقال، لیموترش، لیمو سبز، تمر هندی و حتی در مواقع ضروری اسید سولفوریک دانست.

سفیر مملکت پرتقال باز آورد بپای خسرو ایران سر نیاز فرود

نَسَب او الجزایزی، اسپانیایی، پرتقالی ، فرانسوی، ایرلندی و آنگلو-هندی است.

این داستان‌های محبوب حتی پس از اینکه به گونهٔ نوشتاری درآمدند نیز از جریان یافتن و منتشر شدن بازنایستادند. هرچند که فردوسی به این داستان ریختی ثابت و دگرگون‌ناپذیر داد، پس از او نیز داستان‌سرایان حرفه‌ای از شاخ و برگ دادن به آن دست نکشیدند. ابوالقاسم انجوی شیرازی در کتاب «مردم و فردوسی» و «مردم و شاهنامه» شماری از داستان‌های مردن دربارهٔ اسفندیار را ضبط کرده‌است. در چند تا از این داستان‌ها، رستم با یک یک تیر جادویی اسفندیار را نمی‌کشد، بلکه با پرتقالی خوشبو که از زر یا ماده‌ای آهنی دیگر ساخته شده، این کار را انجام می‌دهد. در داستانی عامیانه دیگر، رستم با یک چهارپایه ساخته شده از زر اسفندیار را می‌کشد.