پراکنش

معنی کلمه پراکنش در دانشنامه آزاد فارسی

پَراکَنِش (بوم شناسی)(Dispersal)
پراکنده شدن افراد از یکدیگر، یکی از عوامل تعیین کنندۀ توزیع و پخش موجودات زنده است، و توانایی پراکنده شدن، به استثنای پرندگان بی پرواز، تقریباً شایع و فراگیر است. حتی موجودات بی جنبش (یک جامان) شبیه گیاهان و کشتی چسب ها، همانند دانه ها و شفیره های پلانکتون، پراکنده می شوند. پی بردن به علت پراکندگی موجودات در زیستگاه های ناپایدار (غیر ثابت)، یا در زیستگاه های دستخوش توالی، آسان است، امّا دلایل قانع کننده ای برای پراکنش، حتی در زیستگاه های پایدار، نیز وجود دارد. این حرکت راهی است برای کاستن احتمال تولیدمثل هم نژاد (درون آمیزی) و می تواند راه گریزی برای افراد از رقابت با خویشاوندشان باشد. توانایی پراکنش می تواند در امکان پذیرکردن همزیستی گونه های رقیب، یا یک شکارگر و شکارش، نیز نقش ایفا کند. غالباً تعادلی بین توانایی رقابتی و پراکنش برقرار است و از این رو، مادام که زیستگاه های جدید به فراوانی ایجاد می شود، رقیب ضعیف تر می تواند از طریق برخورداری از سبک زندگی ناپایدار و زودگذر، که در آن یک گام جلوتر از ورود رقیب قوی تر است، دوام آورد و بقای خود را حفظ کند. پراکنش در اکولوژی فراجمعیت فرآیندی کلیدی است، و به خصوص در زمینه پراکندگی و تکه تکه شدن زیستگاه اهمیت دارد. پراکندگی می تواند فعال (پرواز) یا منفعل (دانه های سوار برباد) باشد. غالباً در مراحل جوانی پراکنش روی می دهد، هرچند که حشرات خاک زی بالغان هم پراکنده می شوند. توانایی پراکنش، به خصوص پراکنش فعال، مستلزم پرداخت هزینۀ آن است، و خطرهایی در بر دارد، یعنی موجودی که پراکنده می شود ممکن است زیستگاه مناسبی برای خود پیدا نکند. توانایی پراکندگی، محدودیت مهمی بر پراکنش بسیاری از گونه ها اعمال می کند. امّا، انسان ها با انتقال هزاران گونه به اطراف و اکناف جهان، این محدودیت را از میان برداشته اند، که پیامدهایی بسیار جدّی و مخاطره آمیز خواهد داشت.

جملاتی از کاربرد کلمه پراکنش

این گونه در ایران پراکنش بسیار زیادی دارد و در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد ایلام، کرمانشاه، لرستان، مرکزی، خوزستان، فارس، هرمزگان، بوشهر، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان، تهران، یزد، چهار محال و بختیاری و اصفهان می‌روید.
مشخص شده است که بین ریزاقلیم و پراکنش عمومی این گونه همبستگی قوی وجود دارد. افعی‌های شاخدار بیابانی معمولاً دماهای خنک‌تر را ترجیح می‌دهند که میانگین سالانه آن 20 درجه سانتی‌گراد یا کمتر است و معمولاً در ارتفاعات تا 1500 متر یافت می‌شوند. هنگام در نظر گرفتن محل این مارها حتی رطوبت نیز مهم است. دما باید به قدری بالا باشد که مار بخوابد و گرما بدست آورد و به اندازه ای مرطوب باشد که حداکثر آب موجود در بدن را حفظ کند، زیرا تنها منبع به دست آوردن آب از طعمه است.
پراکنش کلی این گونه به گفته دلفورگ، از توده‌های ساحلی شمال شرق آناتولی، از ترابزون در غرب تا دریای خزر در شرق است.
سخنی از ولادیمیر پوتین در مورد پراکنش آذربایجانی‌های روسیه در سفر خود به جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۰۱
پوشش گیاهی استان بوشهر بسته به موقعیت جغرافیایی منطقه فرق می‌کند. در مناطق گرم و خشکی چون مناطق حفاظت‌شده مند و حله و پارک ملی نایبند درختان غالب گونه‌های بومی آکاسیا، کهور ایرانی، کنار و گز است. در کنار رودخانه‌ها نی و لوئی نیز می‌رویند. جنگل‌های حرا نیز از جمله جنگل‌های معروف استان هستند که در مقیاس جهانی واپسین محدوده پراکنش جهانی آن‌ها در کرانه‌های شمال غربی آسیا به‌شمار می‌روند. بیشترین اجتماع این جنگل‌ها در استان در خلیج نای‌بند است.