پاشا

خاک پاشانِ آتش آشامان آبْ کوبان بادْ پیمایان

شکر پاشان بشادی رای کردند بشکر شاه شهرآرای کردند

چهل پیل با تخت زر صف کشید زمین زیر پاشان شده ناپدید

او ایدهٔ احیای کتاب‌های کهن عربی را اجرا کرد. به تصحیح و چاپ آن آثار همت گماشت. کم‌کم به شیخ العروبة مشهور و ملقب گشت، خانه‌اش را نیز دارالعروبة می‌نامیدند. زکی پاشا در ۲۱ ربیع‌الاول ۱۳۵۳ق/ ۴ ژوئیه ۱۹۳۴م در قاهره درگذشت و در جایی که خود آماده ساخته بود، دفن گشت.

اگرچه پاشا پاتریکی فیلمبردار به عنوان کارگردان شناخته می‌شود، اما آلن اونگار کارگردانی فیلم را برعهده داشت اما به دلایل قراردادی نمی‌توان از او نام برد.

ز دست سیم پاشان از پگاهی شده روی زمین چون پشت ماهی

تاریخچه یایا مربوط به نیروهای نظامی اولیه عثمانی متشکل از سواره‌نظام عشایر نامنظم و پیاده‌نظام سبک داوطلب است. این واحدها در برابر فئودال‌های محلی بیزانس کارآمد بودند اما با حمله مستقیم قادر به تصرف قلعه‌های مستحکم نبودند. در اواسط دهه ۱۳۲۰ به فرمان سلطان اورخان در زمان سازماندهی مجدد ارتش توسط علاءالدین پاشا تأسیس شد.

سراپاشان ز نور قدس مانند کف موسی توان بر صفحه دل خواندشان آیات فرقانی

کل توی و جملگان اجزای تو بر گشا که هست پاشان پای تو

بامدادان شاه خود را دیده‌ام بر مرکبش مشک‌پاشان از دو زلف و بوسه‌باران از لبش

از رفیقان سر مکش ای راهرو زیر پاشان همچو خاک راه شو

اردوی اسلام، یک یگان نظامی بود که به دستور وزیر جنگ عثمانی، انور پاشا (۱۸۸۱–۱۹۲۲) و بنا بر آرمان باز استقرار توران تأسیس شد. برخلاف بقیه سپاه تحت سلطه ترک‌های عثمانی که تعداد زیادی از افسران آلمانی که در آن حضور داشته و در عمل، بسیاری از امور را حل و فصل می‌کردند، این یگان به‌طور کامل از مسلمانان، که اکثر آن‌ها ترک بودند تشکیل شده‌بود. استعداد نفرات این یگان بین ۱۴ تا ۲۵ هزار نفر بود. هدف از تشکیل این واحد نظامی رسیدن به چاه‌های نفت باکو و خطوط راه‌آهن باکو-تفلیس بود.

در ۱۸۳۸م، در زمان سلطان محمود دوم و به همت پزشک ارمنی دربار، «مانوئل شاشیان»، دانشکدهٔ نظامی پزشکی ترکیه تأسیس شد. از ۱۸۴۱م، افراد غیر مسلمان نیز امکان تحصیل در دانشکدهٔ پزشکی نظامی امپراتوری را پیدا کردند. در این دانشکده، تعداد زیادی از پزشکان نظامی ارمنی تدریس می‌کردند. اتحادیهٔ پزشکان امپراتوری نیز به ابتکار این پزشکان تأسیس شد. گروهی از این پزشکان ارمنی به دلیل ارائهٔ خدمات باارزش و انساندوستانه به مقام‌های مهمی مانند پاشا و بیگ رسیدند.

رنج کاران و گنج لاشانند زر نگهدار و راز پاشانند

آبراهام پاشا فرزند یک خانواده بانکدار ارمنی، از دوستان نزدیک سلطان عبدالعزیز بود. او به راحتی به زبان‌های ترکی، عربی و فرانسه صحبت می کرد و از چهره های برجسته جامعه عالی پرا در استانبول بود.

خشتهای سر خم باده بر سر شیخ شهر پاشان شد