پازند

کنزی ز بخش اوست دریا و ‌گنج و معدن رمزی ز دانش اوس استا و زند و پازند

زان مؤمن قرآن که بقرآن نکند کار بس خوبترستی بر من پیرو پازند

چه باید پند؟ چون گردون گردان همه پند است، بل زند است و پازند

گوید آن یک از تورات‌، گوید این یک از انجیل خواند آن یک از پازند خواند این یک از قرآن

وانکه مسیح جهان هست نوآموز او خوب نیاید ازو خواندن پازند و زند

فتادند گبران پازند خوان چو سگ در من از بهر آن استخوان

ای پیر سودائی، ازین مقام که مائیم تا سر حکمت و پند و زند و پازند بیش از آنست که از مصر تاخجند، پیداست که خصومت و پیکار و تسلیم و انکار تو در میدان فروع و اصول چنداست و این سخن که معرفت باریتعالی است تعلق بمعقول دارد یا بمنقول.

از بلبل زند خوان بیاموخت زردشت کتاب زند و پازند

ترکی تازی زبان ولی حبشی موی زاده ز پشت ملوک ملت پازند

اما زندقه پارسی است معرب، و به زبان عجم زند تأویل باشد و بدان سبب ایشان مر آن تفسیر کتاب خود «زند و پازند» خوانند. چون خواستند اهل لغت که ابنای مجوس را، که با بابک و افشین نامی کنند زندیق نام کردندشان، به حکم آن که می‌گفتند که هر چیزی که این مسلمانان می‌گویند تأویل است که ظاهر حکم آن را نقض کند و تنزیل دخول باشد اندر دیانت و تأویل سلخ از آن. و امروز بقیت ایشان مشیّعهٔ مصر همان گویند.