پارسی میانه

نام گنجه از گنج پارسی برگفته شده‌است و در منابع عربی «جنزه» (از گنزه در پارسی میانه) آمده‌است. این موضوع نشان می‌دهد این شهر در دوران پیش از اسلام وجود داشته و احتمالاً در سده پنجم میلادی تشکیل شده‌است. نوشته‌هایی از یک حاکم عرب مسلمان به نام محمد ابن خالد الشیبانی دربارهٔ شهر گنجه نیز این موضوع را تأیید می‌کند.

نام ازره در پارسی میانه به صورت ازرگ بوده‌است.

واژهٔ کرد به صورت «کورت» در متون پارسی میانه دیده می‌شود و از پارسی میانه به زبان عربی به صورت «کرد» انتقال یافته‌است. به باور امان‌الله قرشی واژه کردو که پیشتر نام مکان بود در دوران مادها به ساکنان محل گفته شد و ساکنان سرزمین کردوئن را کردو یا کاردو نامیدند. گزنفون در بازگشت ده هزار نفر این مردم را کُردوک (کاردوخ) خوانده‌است. به باور او در دوران اشکانی علاوه بر کردوئن (جنوب شرقی ارمنستان قدیم و همسایه جنوبی آذربایجان) که از قدیم کردنشین بوده‌است، منطقه موسوم به ادیابن (هدیپ) در قلب آشور باستان به مرکزیت اربیل در کنار رود زاب نیز کردنشین بوده‌است.

مِهرپرستی یا آیین مهر آیینی بود که بر پایه پرستش «میترا» (در پارسی میانه «مهر») ایزد جنگاوری، پاکی و نا آلودگی در ایران باستان پیش از آیین زرتشت بنیان نهاده شد.

اَرسَنجان (به پارسی میانه: ارسنگان) از شهرهای استان فارس و مرکز شهرستان ارسنجان است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۷٬۷۰۶ نفر بوده‌است.

کتاب هدایت المتعلمین فی الطب گرچه عنوان عربی دارد ولی پیکره آن به پارسی شیرین ازبکیِ بخارایی‌ست و نخستین کتاب جراحی و سومین کتاب پزشکی پارسی است که تاکنون به دست ما رسیده (هدایت المتعلمین فی الطب، الابنیه عن الحقائق الادویه و کتاب ذخیره خوارزمشاهی از اسماعیل گرگانی (جرجانی)). این کتاب نه تنها ارزش پزشکی دارد بلکه برای شناخت ادبیات و نگارش پارسی میانه در سده چهارم از ارزش ادبی بالایی نیز برخوردار است که استاد مجتبیی مینوی آن را کشف نمود و دکتر جلال متینی بیاراست و به یاری دانشگاه فردوسی مشهد به چاپ رساند.