پارسی سره

پارسی سره

معنی کلمه پارسی سره در دانشنامه عمومی

پارسی سَره یا فارسی سره گونه ای از زبان فارسی است که واژگان نافارسی نداشته یا دارای کمینه ای از آن ها باشد. به شیوه ای که گرایش به کاربرد پارسی دارد، سره گویی و سره نویسی، یا پارسی گویی و پارسی نویسی گویند.
زبان فارسی کنونی بازماندهٔ زبانی کهن است که در درازای تاریخ، واژگان بسیاری از زبان های دیگر وام گرفته و بسیاری از واژگانش فراموش شده اند؛ برای همین بخش بزرگی از دستور زبان فارسی کنونی و واژگان آن، ریشه در زبان های پارسی میانه و پارسی باستان دارد.
در طول چند هزار سال گذشته، زبان فارسی دچار دگرگونی های بسیاری بوده است که از علت های آن، وجود اقوام مختلف، پیوند نزدیک با مردم کشورهای دیگر به دلیل گسترش ایران، حمله به ایران از سوی یونان تا هند، چیرگی عرب ها و یورش مغولان بر ایران بوده است.
این دگرگونی های تاریخی در ایران، سبب دگرگونی های سیاسی و فرهنگی و پیرو آن با دگرگونی های زبانی، زبان فارسی فراز و فرودهای فراوانی را تجربه کرده است. در پس این دگرگونی ها، همیشه دو گروه رویاروی هم بوده اند: گروهی که پارسی را ارج می نهادند و گرایش به پارسی نویسی داشتند و دوم گروهی که گرایش به زبان های دیگر داشته اند. این گرایش می توانست به زبان عربی، فرانسوی یا انگلیسی بوده باشد. در آغاز پیدایش فارسی این گروه به زبان عربی گرایش داشتند و امروزه در نقش پشتیبانی از زبان های اروپایی چهره می نمایند.
گزینش و ساختن اصطلاح برای مفاهیم مورد نیاز در ایران پیشینه ای طولانی دارد و دستِ کم به عصر ساسانیان بازمی گردد. متن های بازمانده را می توان به سه دسته تقسیم کرد: متون فارسی میانه، متون فارسی دری ( فارسی کلاسیک ) و متون فارسی نوین. زبان فارسی میانه که به باور بسیاری از صاحب نظران دنباله و صورت تحول یافتهٔ زبان فارسی باستان است، در زمان ساسانیان زمان رسمی ایران بوده و همهٔ نوشته ها به این زبان نوشته می شد. به دستور اردشیر و پسرش شاپور، کتاب های دوروثئوس، هرمس و بطلمیوس و کتاب های دیگر یونانی به فارسی میانه ترجمه شد و گمان می رود که برخی کتاب های دیگر در زمان شاپور اول ساسانی به فارسی میانه ترجمه شده بودند اما ترجمهٔ بیشتر آثار فلسفی به احتمال بسیار، در دورهٔ خسرو انوشیروان و از زبان سریانی صورت گرفت. چنین فعالیت های علمی، دانشمندان ایرانی را وامی داشت تا دست به واژه گزینی نیز بزنند که چند نمونه آنها در زیر می آید:

جملاتی از کاربرد کلمه پارسی سره

یَلنامه و پهلوان‌نامه واژه‌هایی پارسی‌تبار و برابرهای پارسی سره واژه عربی حماسه هستند. یل به معنی پهلوان است.
^  واژگان برگزیده فرهنگستان زبان پارسی (واژه‌نامه پارسی سره)