ویتنام
معنی کلمه ویتنام در فرهنگ فارسی
معنی کلمه ویتنام در دانشنامه عمومی
ویتنام از شمال با چین، از غرب با لائوس و کامبوج همسایه است و از طریق خلیج تایلند با تایلند، فیلیپین و اندونزی، و از طریق دریای جنوبی چین با مالزی، مرز آبی دارد. پایتخت ویتنام هانوی است و بزرگ ترین شهر آن هوشی مین ( سایگون سابق ) می باشد.
سرزمین ویتنام از اوایل دوران پارینه سنگی مسکونی بوده است. نخستین دولت شناخته شده ویتنامی در حدود هزاره نخست پیش از میلاد بر دلتای رود قرمز، شمال ویتنام امروزی، قرار داشت. امپراتوری هان در سال ۱۱۱ پیش از میلاد سرزمین های ویتنام را ضمیمه خاک خود کرد. در نتیحه ویتنام از سال ۱۱۱ پیش از میلاد تا ۹۳۹ پس از میلاد، سال تأسیس نخستین امپراتوری مستقل ویتنامی، تحت تسلط چین قرار گرفت.
امپراتوری های ویتنامی بعدی تا حد زیادی از فرهنگ چینی، به خصوص بودیسم و آیین کنفوسیوس، تأثیر گرفتند و آن را در جنوب، تا انتهای دلتای رود مکونگ، گسترش دادند. آخرین سلسله سلطتنتی ویتنام، سلسله نگوین، در سال ۱۸۸۷ توسط فرانسوی ها از بین رفت و ویتنام از این سال تحت استعمار فرانسوی ها قرار گرفت. پس از انقلاب آگوست، دولت ملی ویت مین، به رهبری کمونیستی به نام هو شی مین، در سال ۱۹۴۵ از فرانسه اعلام استقلال کرد.
ویتنام در قرن بیستم جنگ های طولانی زیادی را پشت سر گذاشت. پس از پایان جنگ جهانی دوم، فرانسه تلاش کرد تا در جنگ اول هندوچین قدرت استعماری خود را در ویتنام بازپس بگیرد. اما در سال ۱۹۵۴ از ویتنامی ها شکست خورد. اندکی پس از این جنگ، جنگ ویتنام آغاز شد. طی این جنگ سرزمین ویتنام به دو بخش تقسیم شد: ویتنام شمالی که یک حکومت کمونیست داشت و از حمایت چین و اتحاد جماهیر شوروی برخوردار بود، ویتنام جنوبی که حکومتی ضدکمونیست داشت و از حمایت ایالات متحده آمریکا برخوردار بود.
جنگ ویتنام در سال ۱۹۷۵، با سقوط سایگون توسط کمونیست های ویتنامی تمام شد و ویتنام در سال ۱۹۷۶ تحت یک حکومت متمرکز سوسیالیست، تحت رهبری حزب کمونیست ویتنام، متحد شد. اما اقتصاد دستوری ناکارآمد، تحریم های آمریکا و جامعه جهانی و جنگ با کامبوج و چین، باعث فلج شدن و رکود اقتصادی ویتنام شد. در سال ۱۹۸۶، حزب کمونیست ویتنام اصلاحات اقتصادی و سیاسی خود را آغاز کرد و در پی آن اقتصاد ویتنام به یک اقتصاد بازار محور تبدیل شد.
ویتنام (کانسو). ویتنام نام یک نقاشی از نبیل کانسو است که در سال ۱۹۷۴ در واکنش به جنگ ویتنام کشید.
معنی کلمه ویتنام در دانشنامه آزاد فارسی
کاخ ریاست جمهوری ویتنام، هانوی
نقشۀ موقعیت. جمهوری سوسیالیستی ویتنامدر آسیای جنوب شرقی و در ساحل خاوری شبه جزیرۀ هندوچین جا دارد. از شمال به چین، از شرق و جنوب به خلیج تونکن و دریای چین جنوبی، و از غرب به خلیج تایلند، کامبوج و لائوس محدود می شود. مساحت این کشور ۳۳۱,۶۹۰ کیلومتر مربع و شهر هانوی پایتخت آن است.سیمای طبیعی. نواحی شمالی ویتنام را کوهستان های مرتفع نامنظمی فراگرفته که در دنبالۀ جنوبی فلات یون نان قرار دارند و بلندترین نقطۀ این کشور، فَن سی پَن، با ارتفاع ۳,۱۴۱ متر نزدیک مرزهای شمالی آن واقع است. رودخانۀ سرخ یا هونگ ارتفاعات مزبور را از جنوب مسدود کرده و دلتای پهناور آن جلگۀ ساحلی تونکن را تشکیل داده است. شهرهای بزرگی چون هانوی، هایفونگ، و نام دین نیز در این قسمت قرار دارند. رشته کوه های ترونگ سون، یا ارتفاعات آنام، که از جنوب دلتای مزبور روبه جنوب کشیده شده، این کشور را از لائوس جدا کرده و استخوان بندی کشور را تشکیل داده است. ارتفاعات مذکور در شهر هوشی مین (سایگون سابق) به دلتای عظیم رود مکونگمنتهی می شود. دلتای مزبور پهن دشت حاصل خیزی است که تا انتهای جنوبی دماغۀ مویی بای بونگ (شبه جزیرۀ کامائو) گسترده شده و شالیزارهای وسیع و شهرهای بزرگی چون کان تو و کوآن لونگ در آن جا دارند. رود سرخ (هونگ) در شمال و رود مکونگ در جنوب مهم ترین و بزرگ ترین رودهای قابل کشتی رانی ویتنام به شمار می آیند؛ دیگر رودهای مهم این کشور عبارت اند از رودهای هوئونگ، کالونگ ئو، و دونگنای. کشور ویتنام به ۶۰ استان تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از هانوی، نام دین، دانانگ، کویی نیون، بوئون مِه توت، نیاترانگ، هوشی مین، بی ین هوآ، کان تو، و هایفونگ. اقلیم ویتنام مونسونی مدارگانی همراه با دگرگونی های محلی است. تابستان سراسری آن بسیار گرم و شرجی و زمستان های نواحی شمالی نسبتاً سرد، و نواحی جنوبی آن گرم و مطبوع است. اردیبهشت تا مهر فصل بارندگی های شدید در این کشور است و میانگین دمای شهر هانوی در دی ماه ۱۷ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه ۲۹ درجۀ سانتی گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۱,۸۳۰ میلی متر است. حدود دوپنجم از اراضی کشور مذکور از جنگل های مدارگانی سخت چوب پوشیده شده است که عمدتاً مصرف صادراتی دارند. قطع درختان و پاک سازی نواحی جنگلی به فرسایشزمین و جاری شدن سیل های مهیب انجامیده و جنگ ویتنام و امریکا نیز به آن آسیب بسیار رسانده است. حیات وحش ویتنام متنوع و غنی است و ببر، پلنگ، فیل، گربۀ وحشی، خرس، میمون، و آهو در آن فراوان است؛ اما جنگ ویتنام و شکارهای بی رویه و غیرقانونی به پراکندگی و نابودی بسیاری از انواع آن انجامیده است.
اقتصاد. ویتنام یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. در سال های اخیر تلاش بسیاری برای بهبود و پیشبرد اقتصاد آن به عمل آمده، ولی کشور مذکور همچنان به کمک های خارجی نیازمند است. کشاورزی نقش بسیار مؤثری در اقتصاد کشور دارد و حدود ۷۰ درصد از نیروی کار ویتنام در این بخش مشغول اند. کشتزارهای ویتنام عمدتاً در دلتای رود سرخ و مکونگ متمرکزند و برنج عمده ترین محصول آن است؛ سیب زمینی هندی، چای، قهوه، کائوچو، نیشکر، ذرت، موز، نارگیل، و میوه های گرمسیری از دیگر محصولات کشاورزی این سرزمین به شمار می آیند. صنایع ویتنام در جنگ با امریکا به شدت آسیب دیده و بیشتر به صنایع سبک منحصر شده است؛ تولید مواد شیمیایی، منسوجات، سیمان، کاغذ، شکر، فولاد، کود فسفاته، و دوچرخه بخشی از فعالیت های صنعتی آن را تشکیل می دهند. خودروهای زرهی و جنگ افزارهای از کار افتادۀ دوران جنگ ویتنام، این کشور را جزو بزرگ ترین صادرکنندگان آهن قراضه در جهان قرار داده است.
حکومت و سیاست. نوع حکومت ویتنام جمهوری سوسیالیستی با یک نهاد قانون گذاری است. مجلس ملی ویتنام از ۴۵۰ نمایندۀ منتخب تشکیل می شود و دورۀ نمایندگی آنان پنج سال است. حزب کمونیست تنها حزب قانونی این کشور است. رئیس جمهور با اکثریت آرای نمایندگان مجلس ملی انتخاب می شود و دورۀ آن پنج سال است.
مردم و تاریخ. جمعیت ویتنام ۸۷,۳۷۵,۰۰۰ نفر (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن۲۶۳.۴ نفر در کیلومتر مربع است. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۱.۲ درصد است و ویتنامی ها ۸۷.۵درصد از جمعیت آن را تشکیل می دهند.۵۵.۵ درصد از مردم این کشور بودایی اند و ۲۴ درصد از آنان در شهرها به سر می برند. زبان رسمی کشور مذکور ویتنامی است. نخستین ویتنامی ها حدود ۲۰۰پ م و در دلتای رود سرخ سکونت گزیدند و حدود هزار سال در تابعیت دولت چین قرار داشتند. مردم این سرزمین در۹۰۰م به سلطۀ چینی ها پایان دادند و به استقلال رسیدند. در قرن های ۱۱ و ۱۲م دربرابر یورش مغولان ایستادگی کردند و از قرن ۱۵ تا ۱۸ بار دیگر بر چینی ها غالب شدند و خِمِرها را، که به سرزمینشان تجاوز کرده بودند، به عقب راندند. فرانسوی ها در قرن ۱۷ به صورت هیئت های مذهبی به ویتنام وارد شدند و در ۱۸۳۳ سراسر آن کشور را به مستعمرۀ خود مبدل کردند و به ترویج زبان فرانسوی و الفبای لاتین پرداختند. حزب کمونیست ویتنام در دهۀ ۱۹۲۰ به رهبری هوشی مین در صحنۀ سیاسی کشور ظاهر شد و در جنگ جهانی دوم علیه اشغالگران ژاپنی به مبارزه پرداخت. هوشی مین در ۱۹۴۱ استقلال این کشور را اعلام کرد و با ادامۀ مبارزات خود، مانع بازگشت استعمارگران فرانسوی به ویتنام شد. در ۱۹۴۶، بین فرانسه و ویتنام جنگ درگرفت و به سبب حمایت چین کمونیست و اتحاد جماهیر شوروی از ویتنامی ها، فرانسه در ۱۹۵۰ از امریکا درخواست کمک کرد و کمونیست ها نیز دولت دست نشاندۀ فرانسه را در ویتنام جنوبی تحت فشار قرار دادند. نیروهای فرانسوی که در مقابل ویتنامی های کمونیست به شدت درمانده شده بودند درپی نبرد معروف دین بین فو در ۱۹۵۴ به دوران استعمار خود در ویتنام پایان دادند. درپی خروج فرانسه از ویتنام، ارتش امریکا به مبارزه با ویتنامی های کمونیست پرداخت و جنگ خونینی را در ویتنام آغاز کرد که حدود پانزده سال به درازا کشید. امریکایی ها بدون آن که از عملیات نظامی خود در ویتنام نتیجه ای بگیرند، در اواسط دهۀ ۱۹۷۱ به مصالحه با ویتنام شمالی تن دادند و موجودیت ویتنام کمونیست را به رسمیت شناختند و درپی آن ویتنام جنوبی غیرکمونیست و ویتنام شمالی درهم ادغام شدند و جمهوری سوسیالیستی ویتنام با پایتختی شهر هانوی را تأسیس کردند و نام شهر سایگون پایتخت ویتنام جنوبی را به هوشی مین تغییر دادند.
جملاتی از کاربرد کلمه ویتنام
وی همچنین در تیم‌های ملی فوتبال ویتنام و ویتنام زیر ۲۳ سال بازی کرده است.
چند کشور دیگر تحت حاکمیت احزاب کمونیست مانند ویتنام نیز در دهه‌های اخیر اصلاحاتی را در جهت گرایش به بازار انجام داده‌اند.
پنج گروه اصلی جمعیتِ مهاجر زاده شده در خارج از استرالیا، انگلیسی‌ها با ۵٫۷ درصد، هندی‌ها با ۳٫۱ درصد، چینی‌ها با ۱٫۸ درصد، ویتنامی‌ها با ۱٫۲ درصد و ایتالیایی‌ها با ۱٫۱ درصد هستند. در مورد زبانهای رایج در آدلاید نیز چینی مانداریَن با ۲٫۲ درصد در رتبه اول قرار می گیرد و پس از آن به ترتیب زبانهای زبان ایتالیایی با ۱٫۶ درصد، ویتنامی با ۱٫۵ درصد، یونانی با ۱٫۵ درصد و زبان پنجابی با ۰٫۷ درصد جزو پر متکلم‌ترین زبان‌ها است.