ولایتی

چون ذره آنکه رقص کند در رهش ز عشق روشن چو آفتاب بیابد ولایتی

این است طریق سلف و راه شریعت که گفته آمد در معاملت. و این سنت برخاسته است. و معاملت و علم این در این روزگارها فراموش کرده اند. هرکه از این یک سنت به جای آرد ثواب وی عظیم بود که در خبر است که رسول (ص) گفت، «روزگاری آید هرکه ده یک این احتیاط که شما می کنید بکند وی را کفایت بود». گفتند، «چرا؟» گفت، «برای آن که شما یار دارید بر خیرات. بدین سبب بر شما آسان بود و ایشان یار ندارند و غریب باشند در میان غافلان» و این بدان گفته آید تا کسی این بشنود نومید نشود و نگوید که این همه کی به جای می توان آوردن که همان قدر که به جای تواند آورد بسیار بود. بلکه هرکه ایمان دارد بدان که آخرت از دنیا بهتر، این همه به جای تواند آورد که از این احتیاط جز درویشی چیزی تولد نکند و هر درویشی که سبب پادشاهی ابد بود بتوان کشید که مردمان بر بی برگی و رنج سفر و مذلت بسیار صبر می کنند تا به مالی رسند یا به ولایتی که اگر مرگ درآید همه ضایع شود. چندین کار نباشد اگر کسی برای پادشاهی ابد را معاملتی کند. آنچه درست ندارد با وی نیز با مردمان نکند.

مانند آفتاب که مشهورعالم است مشهور گشته حسن تودر هر ولایتی

کیمیای ولایتی دارم مس جسم بشر چو زر سازم

ولایتی ست که در جنبِ عرصۀ ملکش همه ممالکِ عالم محقّر افتاده ست

ولایتی که در او زامن تو عمارت یافت موافقت نکند با جهان بنفخه صور

در مهرماه سال ۱۳۴۱ تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی ولایتی مطرح و تصویب شد، که در آن برای اقلیت‌های مذهبی زرتشتی، یهودی، مسیحی و بهایی منتخب، به‌جای شرط «سوگند به قرآن»، تنها از واژهٔ سوگند خوردن به یک «کتاب» استفاده شده بود. و شرط اسلام برای انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگانِ انجمن‌ها حذف شده بود.

در تاریخ ۲۲ تیرماه ۱۳۹۷ علی‌اکبر ولایتی که به عنوان نمایندهٔ ایران با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه دیدار کرده بود از امضای توافق تجارت آزاد میان ایران و کشورهای اوراسیا شامل ارمنستان، بلاروس، روسیه، قزاقستان، و قرقیزستان خبر داد که می‌تواند سبب تسهیل تجارت میان کشورها شود که یک همکاری منطقه‌ای ارزشمندی است.

و بعضی از علماء گفته اند که اگر چه قدر ضرورت از آن، منافات نداشته باشد با زهد، ولیکن منجر به جائی می شود که آدمی را به هلاک رساند پس اولی و الیق آن است که آدمی مطلقا طلب وقع و اعتبار و مرتبه در نظر مردم نکند بلی آن مرتبه که بدون سعی، خدا به بعضی می دهد به جهت ترویج دین یا به سبب بعضی از صفات و کمالات، منافاتی با زهد ندارد همچنان که جاه پیغمبر آخرالزمان صلی الله علیه و آله و سلم از همه کس بالاتر بود و زهد او از همه عالم بیشتر و حق آن است که جاه نیز مانند مال است و بسیار می شود که آدمی در ولایتی یا زمانی اتفاق می افتد که گذران امر معیشت او به قدری از جاه و مرتبت موقوف است، پس در این قدر حرجی نیست و منافاتی با زهد ندارد، و از دنیا نیست همچنان که از اخبار و آثار نیز مسفتاد می شود.

حدیث حسن تو زین پس کفایتی برسد که فتنه ای ز تو در هر ولایتی برسد

که در سال ۱۳۹۷ جمنازیوم بزرگ ورزشی ولایت تخار در پروژه شرقی، مجتمع ولایتی میان ریاست‌های امور سرحدات و قبایل و حج و اوقاف ساخته و به بهره‌برداری سپرده شد.

اُسروشَنِه (نام‌های دیگر: استروشن، اشروسنه، سروشنه، ستروشنه) ولایتی کهن در تاجیکستان کنونی بوده‌است.

چشمی کز اوست خانه امید من خراب معمور می کند به نگاهی ولایتی