وضیع

پی امر تو مباد وضیع و شریف دهر بی حکم تو مباد قلیل و کثیر ملک

در بعضی آثار نقل کرده‌اند که ذو القرنین پس از آنک اهل مشارق و مغارب دیده بود و از آن پس که سدّ یاجوج و ماجوج ساخته بود، هم چنان روی نهاد در شهرها همی‌گشت و قوم قوم را دعوت همی‌کرد تا بقومی رسید که همه هم رنگ و هم سان بودند، در سیرت و طریقت پسندیده و در اخلاق و اعمال شایسته، بر یکدیگر مهربان و کلمه ایشان یکسان، نه قاضی شان بکار بود نه داور، همه بر یکدیگر مشفق چون پدر و برادر، نه یکی درویش و یکی توانگر یا یکی شریف و یکی وضیع، بلکه همه یکسان بودند و برابر، در طبعشان جنگ نه، در گفتشان فحش نه، در کردشان زشت نه و در میان ایشان بد خوی‌ و جلف و جافی نه، عمرهاشان دراز امّا املشان کوتاه بود که بر در خانه‌های خود گورها کنده بودند تا پیوسته در آن می‌نگرند و ساز مرگ می‌سازند، و سرای های ایشان را در نبود، ذو القرنین چون ایشان را بدید در کار ایشان خیره بماند!! گفت ای قوم شما چه قومید که در برّ و بحر و شرق و غرب بگشتم مثل شما قوم ندیدم و چنانک سیرت شما هیچ سیرت نه پسندیدم، مرا خبر کنید از کار و حال خویش و هر چه پرسم مرا جواب دهید ببیان خویش، چیست این که بر در سرایهای خویش گورهای خود کنده‌اید؟! گفتند تا پیوسته مرگ بیاد داریم و چون ما را بازگشت آنجا خواهد بود دل بر آن نهیم. بگفت چونست که بر در سرایهای شما در نیست و حجاب و بند و قفل نیست؟ گفتند زیرا که در میان ما جز امین و مؤمن نیست، و هیچکس را از کسی ترس و بیم نیست.

چاکرت، هر یک از شریف و وضیع؛ دوستت، هر یک از عزیز و ذلیل

آن سپهر شفقت و رحمت که مهرش تافتست بر وضیع و بر شریف و بر صغیر و بر کبیر

طاعتت را سخت پیمان هم وضیع و هم شریف خدمتت را نرم گردون هم صغیر و کم کبیر

کعبه آمال حرز دولت و دین آنک با شرف او زحل وضیع محل باد

فتاده نور عطای تو بر وضیع و شریف چنان که سایهٔ عدل تو بر صغیر و کبیر

کهتر و مهتر از وضیع و شریف همه از روزگار رنجورند

مضطرب، آشفته خاطر، تنگدل اندوهناک هم وضیع و هم شریف و هم صغیر و هم کبار

حفظ آن فرض بر وضیع و شریف ضبط آن حتم بر غنی و گدا