وجدان

وجدان

معنی کلمه وجدان در لغت نامه دهخدا

وجدان. [ وِ ] ( ع مص ) وجود. وجد. گم شده را یافتن. ( ناظم الاطباء ). یافتن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) ( ترجمان علامه جرجانی ترتیب عادل بن علی ). || خشم گرفتن. ( اقرب الموارد ). || ( اِمص ، اِ ) در عرف بعضی وجدان عبارت است از نفس و قوای باطنه. ( المنجد ) ( کشاف اصطلاحات الفنون ). || دریافت. || یافت. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). || ( اصطلاح صوفیه ) وجدان نزد صوفیه مصادفه حق است چنانکه در وجد گذشت. رجوع به تعریفات سیدجرجانی و کشاف اصطلاحات الفنون شود.
وجدان.[ وُ ] ( ع اِ ) ج ِ وجید، به معنی زمین هموار. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). رجوع به وجید شود. || ( مص ) گمشده یافتن. ( منتهی الارب ).

معنی کلمه وجدان در فرهنگ معین

(وِ یا وُ ) [ ع . ] (اِ. ) نیرویی باطنی که خوب را از بد تشخیص می دهد.

معنی کلمه وجدان در فرهنگ عمید

۱. قوۀ باطنی که خوب و بد اعمال به وسیلۀ آن ادراک می شود، نفس و قوای باطنی آن.
۲. [قدیمی] یافتن مطلوب، یافتن.

معنی کلمه وجدان در فرهنگ فارسی

یافتن، یافتن مطلوب، نفس وقوای باطنی آن، قوه باطن، که خوب وبداعمال بوسیله آن ادراک میشود
۱ -(مصدر ) یافتن : (( و علت ثبات بصیرت باطن باشد بحقیقت معتقد خویش و وجدان لذت اصابت و ملکه شدن آن حالت باطن را... ) ) ۲ - گم شده را یافتن . ۳ - یافتن حق . ۴- (اسم ) یا وجدان باطن .۵- قوهای در باطن شخص که وی را از نیک و بد اعمال آگاهی دهد. یا وجدان اخلاقی .توضیح وجدان در لغت بکسر و او است ولی در تداول ایران و عراق ( بین النهرین ) بضم اول تلفظ شود.
جمع وجید بمعنی زمین هموار یا گمشده یافتن

معنی کلمه وجدان در دانشنامه عمومی

وجدان (فیلم ۱۹۷۵). وجدان ( انگلیسی: Zameer ) یک فیلم به کارگردانی راوی چوپرا است که در سال ۱۹۷۵ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به آمیتاب باچان، رخا، پرم چوپرا، و شامی کپور اشاره کرد.

معنی کلمه وجدان در دانشنامه آزاد فارسی

وجدان (conscience)
حس درونیِ اخلاقی برای تشخیص درست از نادرست. زیگموند فروید، روانکاو اتریشی، وجدان را خودِ برتر یا فراخود انسان می دانست. جوزف باتلر، متأله انگلیسی، که برجسته ترین نظریه پرداز زمان خود دربارۀ وجدان اخلاقی بود، ندای وجدان را «چراغ راه خدا» خواند. او معتقد بود وجدان جزئی از طبیعت انسان است که او را به سوی تحکیم اخلاقی نفس خویش هدایت می کند. کانت آلمانی آن را در جنب آسمان پرستاره، بزرگ ترین شگفتی آفرینش می شمارد. منتقدان این نظریه ها ادعا می کنند که وجدان میزان معتبری برای توانایی ترجیح درست بر نادرست و خیر بر شر نیست. با رشد انسان، شخص به صورت طبیعی می آموزد که تصمیم گیری کند و آثار تصمیم هایش را بر دیگران بسنجد. این جاست که وجدان وارد عمل می شود. گروهی بر این باورند که حضور وجدان در گرو تأثیراتی است که شخص در زندگی می پذیرد و به این بستگی دارد که چگونه تربیت شده است؛ به بیانی دیگر، رفتاری است که باید آموخته شود. علمای اسلامی غالباً وجدان را از مراتب نفس آدمی و معادل «نفس لوّامه» دانسته اند که شخص را پس از ارتکاب به کار خلاف ملامت می کند و به این وسیله حافظ حساسیت روح آدمی در برابر کارهای خلاف است. پدیدۀ عذاب وجدان نیز از این افق قابل فهم است. خداوند در قرآن کریم به نفس لوامه سوگند یاد کرده است (سورۀ قیامت، آیۀ ۲) و این نشان دهندۀ اهمیت تربیتی این نیروی درونی در وجود آدمی است.

معنی کلمه وجدان در ویکی واژه

coscienza
نیرویی باطنی که خوب را از بد تشخیص می‌دهد.

جملاتی از کاربرد کلمه وجدان

علم رسمی از کجا عرفان کجا دانش فکری کجا وجدان کجا
رفت آن اصل‌ها به باد خمول یافت وجدان مقام جمله اصول
آن که وجدان بدیل دین دارد عشق را کی حرام انگارد؟
کیست به از رفیق وجدان کیش که سپردن بدو توان زن خویش
روان پرسیدار (‌با وجدان و روحانی‌) باش که بهشتی بوی.
گفت دین تو چیست‌؟ مرد جوان گفت ابلیس‌: دین من وجدان
اگر بود وجدان نباید زبون به پیچش در چادر قیرگون
نتوان گفت می کوثر و آب زمزم شرح کیفیت لعل لب او وجدانی ست
همه انسان ها آزاد به دنیا می آیند و از نظر جایگاه و حقوق برابر هستند. آنها دارای عقل و وجدان هستند و باید نسبت به یکدیگر با روحیه برادری رفتار کنند.
از نظر فروید اضطراب اخلاقی معمولاً از ۵ تا ۶ سالگی به عنوان پیامد تعارض بین نیازهای معقول و دستورات وجدان اخلاقی مان پدید می‌آید.
ور از خورشید وجدانی شود چشم دلت روشن نه روی آن و این بینی، نه نقش این و آن خوانی
در فوریهٔ ۲۰۱۴، اسنودن در گواهی‌اش در برابر نمایندگان اتحادیه اروپا در مورد " برنامه‌هایی که هنوز افشا نکرده‌است " چنین گفت ؛" من تشخیص این‌که دانستن کدام‌یک از این اسناد، اهمیت بیشتری برای مردم دارد را به وجدان روزنامه‌نگاران و هماهنگی با مسئولان دولت، واگذار می‌کنم. "
وجدان و حس، دو دشمن فولاد پنجه‌اند آن کس که داشت دشمن از اینان بتر نداشت
در این روزگار نیاز به امام علی و باورها و مواضع و نقش انسانی و بزرگ و عظیم او و امثال او، از بزرگان حقیقت و توجه به انسان بیش از نیاز هر زمان و دوران دیگری به علی و امثال اوست. این موضوع را هر انسانی که وجدان بیدار و درک درستی داشته باشد و به امور خواص و عوام به نیکی نظر کند درمی‌یابد، فرق نمی‌کند که این فرد به جهت عقاید و عاداتش از کدام گروه از انسان‌ها باشد و از کدام ملیت باشد و در کجا زندگی کند.