واکنش گر

واکنش گر

معنی کلمه واکنش گر در فرهنگستان زبان و ادب

{reagent} [شیمی] ترکیبی که مولکول یا یون یا رادیکال وارد در واکنش های شیمیایی را فراهم کند

معنی کلمه واکنش گر در دانشنامه عمومی

واکنش گر ( به انگلیسی: Reagent ) به ماده یا ترکیبی گفته می شود که آن را به یک سامانه اضافه می کنند تا یک ترکیب شیمیایی روی دهد یا آن را به یک سامانه اضافه می کنند تا ببینند آیا واکنش شیمیایی امکان پذیر است یا خیر. تفاوت واکنش گر با واکنش گر ناب در این است که واکنش گر خود در جریان واکنش شیمیایی مصرف می شود ولی واکنش گر ناب چنین نیست. حلال ها و آسان گرها با اینکه در متن واکنش درگیر اند اما هرگز از آن ها به عنوان واکنش گر یاد نمی شود.
در شیمی آلی، واکنشرگرهای ناب به صورت ترکیب یا مخلوط اند و معمولاً از مواد غیرآلی یا مولکول های کوچک آلی تشکیل شده اند. چند نمونه از واکنش گرهای ناب آلی عبارتند از: واکنش گر ناب کالینز، واکنش گر ناب فِنتون، واکنش گر ناب آلی لیتیم و واکنش گر ناب گرینیارد. همچنین گروهی دیگر از واکنش گرهای ناب وجود دارند که از آن ها برای اطمینان از وجود ماده ای دیگر در یک واکنش شیمیایی استفاده می شود؛ به این نوع از واکنش گرهای ناب، واکنش گر ناب تجزیه ای ( به انگلیسی: analytical reagent ) گفته می شود. نمونه هایی از آن عبارتند از: واکنش گر ناب فلینگ، واکنش گر ناب میلون و واکنش گر ناب تولن.
کاربرد دیگر واکنش گرهای ناب، در درجه بندی آن ها است. درجهٔ واکنش گر ناب توضیح می دهد که آیا مادهٔ شیمیایی خلوص کافی برای استفاده در شیمی تجزیه، واکنش شیمیایی یا آزمایش فیزیکی را دارد یا خیر. استاندارد خلوص برای واکنش گرهای ناب از سوی سازمان هایی مانند ای اس تی ام بین الملل تعیین می شود. برای نمونه از نظر واکنش گر ناب - کیفیت باید مولکول آب دارای ناخالصی بسیار کمی از سدیم و یون کلر، سیلیس و باکتری داشته باشد و همچنین رسانای خوب جریان الکتریسیته باشد.

جملاتی از کاربرد کلمه واکنش گر

از بین شش اسید معروف قوی از اسیدهای معدنی در شیمی، هیدروکلریک اسید، یک پروتون دارد و کمترین تمایل را به شرکت در یک واکنش اکسایش-کاهش دارد. برخلاف اسیدی بودن آن، یکی از کم‌خطرترین اسیدها برای استفاده است زیرا شامل یون کلرید واکنش ناپذیر و غیر سمی است. محلول‌های نسبتاً قوی هیدروکلریک اسید ضمن نگهداری شان کاملاً پایدار هستند و غلظت آن‌ها در زمان ثابت می‌ماند. این ویژگی‌ها به علاوهٔ این که به عنوان یک واکنش‌گر ناب خالص در دسترس است، هیدروکلریک را به یک واکنش گر اسیدی عالی مبدل می‌سازد.