واکنشگر

واکنشگر

معنی کلمه واکنشگر در فرهنگستان زبان و ادب

{reagent} [شیمی] ترکیبی که مولکول یا یون یا رادیکال وارد در واکنش های شیمیایی را فراهم کند

معنی کلمه واکنشگر در دانشنامه عمومی

واکنش گر ( به انگلیسی: Reagent ) به ماده یا ترکیبی گفته می شود که آن را به یک سامانه اضافه می کنند تا یک ترکیب شیمیایی روی دهد یا آن را به یک سامانه اضافه می کنند تا ببینند آیا واکنش شیمیایی امکان پذیر است یا خیر. تفاوت واکنش گر با واکنش گر ناب در این است که واکنش گر خود در جریان واکنش شیمیایی مصرف می شود ولی واکنش گر ناب چنین نیست. حلال ها و آسان گرها با اینکه در متن واکنش درگیر اند اما هرگز از آن ها به عنوان واکنش گر یاد نمی شود.
در شیمی آلی، واکنشرگرهای ناب به صورت ترکیب یا مخلوط اند و معمولاً از مواد غیرآلی یا مولکول های کوچک آلی تشکیل شده اند. چند نمونه از واکنش گرهای ناب آلی عبارتند از: واکنش گر ناب کالینز، واکنش گر ناب فِنتون، واکنش گر ناب آلی لیتیم و واکنش گر ناب گرینیارد. همچنین گروهی دیگر از واکنش گرهای ناب وجود دارند که از آن ها برای اطمینان از وجود ماده ای دیگر در یک واکنش شیمیایی استفاده می شود؛ به این نوع از واکنش گرهای ناب، واکنش گر ناب تجزیه ای ( به انگلیسی: analytical reagent ) گفته می شود. نمونه هایی از آن عبارتند از: واکنش گر ناب فلینگ، واکنش گر ناب میلون و واکنش گر ناب تولن.
کاربرد دیگر واکنش گرهای ناب، در درجه بندی آن ها است. درجهٔ واکنش گر ناب توضیح می دهد که آیا مادهٔ شیمیایی خلوص کافی برای استفاده در شیمی تجزیه، واکنش شیمیایی یا آزمایش فیزیکی را دارد یا خیر. استاندارد خلوص برای واکنش گرهای ناب از سوی سازمان هایی مانند ای اس تی ام بین الملل تعیین می شود. برای نمونه از نظر واکنش گر ناب - کیفیت باید مولکول آب دارای ناخالصی بسیار کمی از سدیم و یون کلر، سیلیس و باکتری داشته باشد و همچنین رسانای خوب جریان الکتریسیته باشد.

معنی کلمه واکنشگر در ویکی واژه

ترکیبی که مولکول یا یون یا رادیکال وارد در واکنش‌های شیمیایی را فراهم کند.

جملاتی از کاربرد کلمه واکنشگر

«در سال ۲۰۱۰ یکی از مقالات تیم تحقیقاتی ما با معرفی ۷ دارویی که به‌تازگی ساخته شده بودند، ارائه شد و این مقاله در سطح جهانی بازتاب زیادی داشت و تاکنون مورد توجه بسیاری از دانشمندان و محققان قرار گرفته‌است. یکی از پروژه‌های درحال انجام با همکاری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تحقیق بر روی ترکیبات دارویی مرتبط با قلب بوده که توانستیم اثر دارو را در موارد بیولوژیکی بالا ببریم و تست‌های بالینی و اولیه این طرح نیز انجام شده‌است. پروژه‌های دیگر، تحقیق بر روی ترکیبات دارویی ضددیابت و داروهای مربوط به سرگیجه بود که آزمایشات بیولوژیکی آن نیز انجام شد. همچنین ساخت و سنتز ترکیبات و کاتالیزورها به‌عنوان واکنشگر در ترکیبات عالی درحال‌حاضر در دست اقدام است.»
محصول اولیه اضافه شدن واکنشگر گرینیارد به دی اکسیدکربن، نمک منیزیم کربوکسیلیک اسید می‌باشد که به وسیله واکنش با آب و اسید، از آن کربوکسیلیک اسید آزاد رها می‌گردد. واکنشگر گرینیارد را می‌توان از هالیدهای نوع اول، نوع دوم، نوع سوم یا آروماتیک تهیه نمود و فقط حضور گروه‌های فعال دیگر در مولکول سبب محدودیت روش می‌شود. سنتز گرینیارد این مزیت ویژه را دارد که سبب افزایش طول زنجیر کربنه می‌گردد، در نتیجه دامنه مواد قابل استفاده را افزایش می‌دهد. در سری آلیفاتیک، واکنشگرهای گرینیارد از هالیدها ساخته می‌شود که آن‌ها نیز به نوبه خود غالباً از الکل‌ها تهیه می‌گردند.
واکنشگرهای ناب جونز که از تری‌اکسید کروم و سولفوریک اسید تشکیل شده بودند در یک مخلوط استون و آب حل شدند؛ به عنوان جایگزین می‌توان از پتاسیم دی‌کرومات به جای تری‌اکسید کروم استفاده کرد. واکنش اکسیداسیون بسیار سریع و گرمازا است. واکنشگرهای ناب کمتر باعث اکسید پیوندهای غیراشباع می‌شوند.