هوش هیجانی
معنی کلمه هوش هیجانی در دانشنامه عمومی

هوش هیجانی

معنی کلمه هوش هیجانی در دانشنامه عمومی

هوش احساسی، هوش عاطفی یا هوش هیجانی ( به انگلیسی: Emotional intelligence | EI ) شامل شناخت و کنترل عواطف و هیجان های خود و دیگران است. به عبارت دیگر، شخصی که EI بالایی دارد، سه مؤلفهٔ هیجان ها را به طور موفقیت آمیزی با یکدیگر تلفیق می کند: مؤلفهٔ شناختی، مؤلفهٔ فیزیولوژیکی و مؤلفهٔ رفتاری. متونِ علم مدیریت بر این باورند که رهبران و مدیران، با هوش های هیجانیِ بالاتر، توان بیشتری برای هدایتِ سازمانِ تحت کنترل شان دارند. یافته های جدید نشان می دهد کارکنانی که دارای وجدان کاری و احساس وظیفه شناسی بالایی هستند، اما فاقدِ هوش احساسی و اجتماعی اند، در مقایسه با کارکنان مشابهی که از هوش احساسی بالایی برخوردارند، عملکرد ضعیف تری دارند.
از مقالاتِ پژوهشی برخی دانشمندان این گونه بر می آید که، کسانی که از هوش احساسی برخوردارند می توانند عواطف خود و دیگران را کنترل کرده، بینِ پیامدهای مثبت و منفی عواطف تمایز گذارند و از اطلاعاتِ عاطفی برای راهنمایی فرایندِ تفکر و اقدامات شخصی استفاده کنند. هوش احساسی، اصطلاحِ فراگیری است که مجموعهٔ گسترده ای از مهارت ها و خصوصیات فردی را دربرگرفته و به طور معمول به آن دسته مهارت های درون فردی و بین فردی گفته می شود که فراتر از دایرهٔ مشخصی از دانش های پیشین، چون بهرهٔ هوشی و مهارت های فنی یا حرفه ای است.
ارسطو می گوید:
"عصبانی شدن آسان است؛ همه می توانند عصبانی شوند، اما عصبانی شدن در برابر شخصِ مناسب، به میزان مناسب، در زمان مناسب، به دلیل مناسب و به روش مناسب – آسان نیست!"
دانیل گلمن معتقد است، هوش عاطفی بالا تبیین می کند که چرا افرادی با بهرهٔ هوشیِ متوسط، موفق تر از کسانی هستند که نمره های بهره هوشی بالاتری دارند. بهرهٔ هوشی نمی تواند به خوبی از عهدهٔ توضیحِ سرنوشت متفاوتِ افرادی بر آید که فرصت ها، شرایط تحصیلی و چشم اندازهای مشابهی دارند.
ادوارد تورندایک از روانشناسان برجسته قرن بیستم در حوزه های یادگیری، آموزش و هوش، در سال ۱۹۲۰ مفهومی به نام هوش اجتماعی یا Social Intelligence را به صورت زیر تعریف کرد:
«هوش اجتماعی یعنی توانایی درک و مدیریت کردن مردان، زنان، دختران و پسران، برای رفتار خردمندانه در روابط انسانی. »
در دهه ۱۹۴۰ وقتی نود و پنج دانشجوی دانشگاه هاروارد را، یعنی دورانی که دانشجویان دانشگاه های شرق آمریکا را افرادی با هوش بهر های متنوع تر از امروز تشکیل می دادند؛ تا سنین میان سالی مورد بررسی قرار دادند، چنین دیدند که افرادی که بالاترین نمره های تحصیلی را داشتند از نظر میزان حقوق دریافتی، بهره وری و موفقیت شغلی از همدوره ای های ضعیف تر خود موفق تر نبودند. آنان حتی از نظر میزان رضایت از زندگی شخصی یا رضایت از روابط دوستانه، خانوادگی و عشقی نیز وضعیتی برتر نداشتند.

جملاتی از کاربرد کلمه هوش هیجانی

سایر ابعاد شخصیتی ضروری، مانند هوش هیجانی، با آزمون هوش اندازه‌گیری نمی‌شوند.