همیاری

هَمیاری (زیست شناسی)(mutualism)
برای هر گیاه گل دار، زنبورها عامل انتقال گرده از اعضای نرینه یک گل به اعضای مادینۀ گل دیگرند. گیاهان در عوض این خدمت به زنبورها پاداشی به شکل شهد گیاه می دهند. این روند یکی از نمونه های کلاسیک و متعارف همیاری است، تعاملی که در طی آن هر دو گونه سود می برند. مثال های جالبی از همیاری می توان بیان کرد: مورچگانی که اقاقیا (صمغ عربی) را از علف خواران در امان نگه می دارند و در عوض از آن ها شهد و پروتئین می گیرند؛ مورچگانی که قارچ را در «باغستان های برگ» می کارند و حتی با استفاده از باکتری های تولیدکننده آنتی بیوتیک، قارچ را در برابر آفت های باغی محافظت می کنند؛ باکتری های هضم کنندۀ سلولز که در دستگاه گوارش موریانه ها و علف خوارها یافت می شوند. همیاری می تواند مستقیم ـ غالباً متضمن انتقال غذا یا انرژی یا پراکندن گرده یا دانه ـ یا نامستقیم، دربرگیرندۀ گونه های واسط، باشد. اندازه گیری، و حتی تعریف این که هر گونه ای از این تعامل ها چه سودی دارد، چه از نظر شایستگی فردی یا اندازۀ جمعیت آن گونه ها، همیشه هم آسان نیست. در مورد گلسنگ ها، سیانوباکتری ها و اغلب جلبک ها می توانند حیات جداگانه ای داشته باشند و از این رو روشن نیست که از همراهی با شریک قارچی انسان چگونه سود می برد. یکی از نظرها و حدس ها در این خصوص آن است که گاهی تعامل اصلاً همیارانه نیست، قارچ ها صرفاً از جلبک ها بهره کشی می کنند. متخصصان اکولوژی اکنون همیاری را در حکم یکی از اشکال بهره برداری متقابل می دانند که در آن منافع (معمولاً) به هزینه ها می چربد. این منافع و هزینه ها، مانند سایر تعامل های میان گونه ای طبق شرایط تغییر، و تعامل های همیارانه ای برقرار می کند که بسی پویاتر و متحرک تر از آن است که زمانی تصور می شد. مثلاً، روابط نزدیک بین ریشه های گیاه و قارچ های ریشه را غالباً همیارانه می گویند. این قارچ ها مواد غذایی کانی برای گیاه فراهم می آورند که گیاه نیز، در عوض، برای قارچ ها کربوهیدرات تأمین می کند. این امر در مورد خاک های فقیر از مواد مغذی کاملاً می تواند صادق باشد، اما وقتی مواد کانی کافی در دسترس گیاه باشد و به قارچ نیازی نداشته باشد، قارچ عامل تخلیۀ منابع گیاه و این تعامل به روندی انگلی تبدیل می شود.