هلالی
معنی کلمه هلالی در لغت نامه دهخدا

هلالی

معنی کلمه هلالی در لغت نامه دهخدا

هلالی. [ هَِ ] ( ص نسبی ) منسوب به هلال. || به شکل هلال. کمانی. خمیده :
خوش بخندم چو زلف او بینم
چونکه شکلش هلالی افتاده ست.خاقانی.وآن چون هلالی چوب دف شیدا شده خم کرده کف
ما خون صافی را به کف از حلق شیدا ریخته.خاقانی.گره بگشای زابروی هلالی
خزینه پرگهر کن خانه خالی.نظامی.چو بدر از جیب گردون سر برآورد
زمین عطف هلالی بر سر آورد.نظامی.به عید آرای ابروی هلالی
ندیدش کس که جان نسپرد حالی.نظامی.نمایندت به هم خلقی به انگشت
چو بینند آن دو ابروی هلالی.سعدی.رجوع به هلال شود.
هلالی. [ هَِ] ( اِخ ) دهی است از دهستان کاکی از بخش خورموج شهرستان بوشهر که 276 تن سکنه دارد. آب آن از چاه و محصول عمده اش غله است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7 ).
هلالی. [ هَِ ] ( اِخ ) دهی است از بخش حومه شهرستان نیشابور که 164 تن سکنه دارد. آب آن از قنات و محصول عمده اش غله است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9 ).
هلالی. [ هَِ ] ( اِخ ) دهی است از بخش بجستان شهرستان گناباد که 29 تن سکنه دارد. آب آن از قنات و محصول عمده اش غله و ارزن است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9 ).
هلالی. [ هَِ ] ( اِخ ) مؤلف مجالس النفائس نویسد: از مردم هری است و به نامرادی و دردمندی خود به سر میبرد. وی با جامی به مکه رفته و گاهگاه شعر گفته است ، زیرا وقت را عزیزتراز آن میدانسته که صرف شعر کند. این بیت از اوست :
بی غمت دم نمی توانم زد
دم بی غم نمیتوانم زد.( از مجالس النفائس ص 253 از ترجمه فارسی ).وی از معاصران جامی و امیر علیشیر مؤلف مجالس النفائس است.
هلالی. [ هَِ ] ( اِخ ) جغتایی است ولی در استرآباد متولد شده و نشوونمایافت. در جوانی به هرات رفت. به حسن صورت انگشت نمای خلایق بود. چون به مجلس امیر علیشیر رفت امیر از او بیتی خواست و سپس از تخلص او پرسید، گفت : هلالی. امیرگفت «نه ! بدری ». از آن پس هلالی گاه در عراق و گاه در خراسان میزیست و آخرالامر به دست عبداﷲخان اوزبک به جرم تشیع شهادت یافت. لیلی و مجنون و صفات العاشقین و شاه و درویش از مثنویات اوست. ( از مجمعالفصحاء رضاقلیخان هدایت چ سنگی تهران ج 2 ص 55 ). از مردم ترک است و حافظه اش خوب است ، طبعش نیز برابر حافظه اوست... از لیلی و مجنون او این دو بیت در تعریف لیلی است :

معنی کلمه هلالی در فرهنگ فارسی

سلیم بن قیس از اصحاب حضرت علی بود و چون غالبا اول ماهها هلال را پیش از همه میدید به هلالی معروف شد .
(صفت ) منسوب به هلال :۱- بشکل هلال . ۲- (اسم ) نوعی ازتیرکه دست. آن بشکل هلال است . ۳- قطعهایست از دایره . ۴- هلالی : هرگاه دوقوس ازدایره برسطح جسمی محیط شوندکه ازنصف دایره کوچکترباشد دراینصورت چنانکه انحداباین دو دریک طرف واقع شوند آن جسم راهلالی می نامند.

معنی کلمه هلالی در دانشنامه عمومی

هلالی (جماعت). هلالی جماعت و شهرکی در جنوب غربی کشور تاجیکستان است که در ناحیهٔ خراسان ولایت ختلان قرار دارد. جمعیت این جماعت ۱۲۱۵۰ است.
هلالی (مشهد). هلالی روستایی در دهستان کنویست بخش مرکزی شهرستان مشهد استان خراسان رضوی ایران است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این روستا ۲۸۵ نفر ( در ۷۱ خانوار ) بوده است.

جملاتی از کاربرد کلمه هلالی

کشتی و سوختی هلالی را هر چه کردی بجای خویشتنست
اسرار آل محمد، با نام اصلی کتاب سلیم بن قیس هلالی، نوشتهٔ سلیم بن قیس هلالی از قدیمی‌ترین کتب تاریخ بعد از پیامبر است. این کتاب که با داشتن حداقل چهار نسخه تا حد زیادی حفظ شده و اکنون در دسترس است.
دل حزین هلالی ز درد هجران سوخت برای درد دل او به لطف چاره کنند
بر آمد آفتابی از هلالی نمود آفاق را فرخنده فالی
به چنگ ساده‌رخان ساغر هلالی را چو ماه نو به کف مهر خاوران بینم
قاصد، بغیر چند بری خط یار را؟ یک بار هم بنام هلالی بیار خط
مه نو می‌نماید گوشهٔ ابرو، تو هم ساقی چو گردون بر سر چنگ آر آن جام هلالی را
چه خوش فتاد هلالی ببنده خانه عشق برو غلامی این خاندان مبارک باد!
از جوار تو که خورشید از تو دارد نور روی چون هلالی رفته بودم چون قمر باز آمدم
دیدن دیدار جانان دولتی باشد عظیم از خدا خواهد هلالی دولت دیدار را
هم آثارش بظاهر شرح صدر است زرب نورت هلالی یا که بدر است
اظهارات هلالی، در شرایطی منتشر شده که در تصاویر رسیده از بازار تهران، مغازه‌های متعددی دیده می‌شوند که درهای آن‌ها بسته‌است و احمد کریمی اصفهانی، دبیرکل جامعه اصناف و بازار تهران، در گفتگو با خبرگزاری مهر از «تعطیلی بازار تهران» سخن گفته‌است. سایت کلمه گزارش داده که شهر مشهد نیز شاهد تظاهرات، اعتصاب و اعتراضات مردم به افزایش بی‌رویه قیمت ارز بوده‌است. بنا بر این گزارش، اعتراضات مردم در میدان فردوسی مشهد با دخالت نیروی انتظامی به خشونت کشیده شد.
ابویسان، روستایی است از توابع بخش هلالی و در شهرستان جغتای استان خراسان رضوی ایران. زبان مردم روستا ترکی خراسانی می‌باشد.
حیاطی مستطیل شکل که از داخل در هر ضلع دارای شش سکو که هر کدام از آنها دارای طاقی قوس دار (هلالی) است، قرار دارد. ارتفاع دیوار نزدیک به ۳.۵ متر و ورودی اصلی بنا از سمت غرب است.