هزیمت

زین کمان دیو لعین کرد هزیمت چنانک از کمان شه آفاق بداندیش لعین

عنان سوی لشگرگه خویش داد هزیمت همی رفت چون تندباد

ز بخت آمد به یک ساعت ز چرخ آمد به یک لحظه غنیمت بهر این لشکر هزیمت قِسم آن لشکر

که در دیار ارمن و گه در دیار فرس دشمن ز تو هزیمت و حاسد ز تو حزین

کسی که زنده بماندست از آن هزیمتیان اگر چه تنْش درست است، هست جان‌بیمار

فتاد از بس هزیمت بر هزیمت هزیمت گشت در میدان غنیمت

در هزیمت بس خلایق کشته شد از فتاده کشتگان صد پشته شد

قوله: وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْری‌ لَکُمْ تا آنجا که گفت فَإِنَّهُمْ ظالِمُونَ معنی هر سه آیت درهم بسته است، میگوید: اللَّه نکرد پارسال در جنگ بدر آن نصرت دادن و آن مدد فرستادن مگر شادی شما را، و آرام دل نو مسلمانان را و در واخ گشتن دل بد دلان را، و با جای آمدن دل بد ایشان را. و نبود آن نصرت مگر از نزدیک خدای تا جوقی از کافران مکه ببرد و کم کند، یا ایشان را بشکستگی و هزیمت نمودن بر روی افکند، تا نومید با مکه شوند، بی ظفری که یابند، و بی‌خیری که بینند، و تخصیص قطع «طرف» از آنست که هر که را اطراف ببریدند وی را خوار و تباه کردند، که از وی نیز قوّت و غلبه نیاید، و همین معنی را اطراف مخصوص کرد. آنجا که گفت: نَأْتِی الْأَرْضَ نَنْقُصُها مِنْ أَطْرافِها. و روا باشد که «اطراف» اعیان قوم باشند و صنادید ایشان.

از ابتدا که لشکرِ ارواح برنشست عقل از سپاهِ عشق هزیمت کنان بجست

سپه چون سپهبد نگون یافتند هزیمت سوی راه بشتافتند