معنی کلمه هاری در لغت نامه دهخدا
هاری. ( ع ص ) خراب شده. ویران شده. ( از ناظم الاطباء ). || بنای شکسته. || مرد سست و برجای مانده از سختی روزگار. ( یادداشت به خط مؤلف ). || سست. || ضعیف. ( از ناظم الاطباء ).
هاری. ( حامص ) صفت هار. حالت و چگونگی هار. دیوانگی خاصه در سگ. هار و دیوانه بودن. || داءالکلب. بیماری سگ هار. بیماری که از سگ و گرگ به انسان سرایت کند. این بیماری عفونی است که بواسطه یک ویروس فیلتران تولید میشود و بوسیله تحریکات عصبی که مهمترین آنها انقباضات عضلانی است مشخص میباشد. این بیماری را حیوان هار باگاز گرفتن به انسان انتقال میدهد. و در انسان هنگامی که هاری ظاهر شود، در ظرف چند روز منتهی به مرگ میشود. همه پستانداران اهلی یا وحشی ( اسب ، موش صحرایی ، شغال ، خوک و گربه ) ممکن است هار شوند، ولی از میان همه تنها گوشتخواران بویژه گرگ و سگ هاری را به انسان انتقال میدهند. هاری از انسان به انسان سرایت نمی کند، حتی پس از گاز گرفتن گاهی ممکن است اتفاق بیفتدو هاری در سگها خصوصاً در تابستان پدید می آید. و نشانه های آن این است که حیوان معمولاً غمگین میشود. رؤیاهای دیدنی و شنیدنی دارد. هر تحریکی او را خشمگین میکند. اگر چوبی در دست کسی باشد به آن حمله میکند محلی را که گاز گرفته شده است میخاراند، میلیسد و گازمیگیرد و در نتیجه زخمهای کهن را تازه میکند. نخست تحریکات جنسی و آنگاه حمله های خشمناک روی میدهد، حیوان و انسان را گاز میگیرد، ابتدا صاحبش را ملاحظه میکند، ولی سرانجام حتی او را هم گاز میگیرد و هرچه در دسترسش باشد پاره می کند و هر چیزی بیابد چون سنگ وچوب ، کاه و غیره میخورد. قیافه اش تغییر میکند، نگاهش غضبناک ، چشمها گشاد، بزاق فراوان و دهانش کف آلود میگردد. در عین حال که تشنگی فراوان دارد بواسطه اسپاسم عضلات حلق که بسیار دردناک است. آب نمی تواند بخورد و حتی از آن میترسد. ئیدروفوبی صدایش خشن است و زوزه مخصوصی میکشد. پس از این کیفیت تحریکات ، مرحله فلج فرامیرسد. راه رفتن حیوان آهسته و نامنظم میشود، فک پایین می افتد، سر بطرف زمین خم میشود، دم آویزان میگردد و سرانجام حیوان به حال فلج میخوابد. وقتی که سگ انسان را گاز میگیردممکن است علائم هاری او هنوز ظاهر نشده باشد. بنابراین باید سگ را گرفت و 15 روز زیر نظر نگاه داشت ، گاهی سگ را میکشند و در این هنگام باید بوسیله ای جستجوی کر دو نگری در کُرن دامون در روی یک لام بیماری راتشخیص داد. هاری انسان هم مانند هاری سگ است. دوره ٔکمون هاری بطور متوسط 40 روز است و با جای گازگرفته شده تناسب دارد. هر قدر زخم به سر نزدیکتر باشد دوره کمون کوتاهتر است و این دوره معمولاً بی سروصداست.
