نیامده

ابن بلخی (فوت پس از ۵۱۱ ق.) مورخ نیمه اول قرن ۶ هجری قمری نویسندهٔ کتاب فارسنامه است که بین سال‌های ۴۹۸ تا ۵۱۱ ه. ق نوشته شده‌است. نام او نامعلوم است و نخستین بار حمدالله مستوفی وی را با این نام (ابن بلخی) ذکر می‌کند. ابن بلخی خود در فارسنامه می‌نویسد بلخی‌نژاد است ولی در فارس بزرگ شده‌است. از وی جز فارسنامه اثر دیگری به دست نیامده‌است لیک خود نوشته‌است که بر آن بود تا کتاب تاریخ دیگری از زمان پیامبر اسلام تا دوران خود بنویسد.

گر آمدی جنایتی از من چه کردیی کاین می کنی نیامده از من جنایتی

گوئیم بتوفیق خدایتعالی که بقای عالم جسمانی اندر قرآنست و دلیل برین قول بگواهی عقل آریم بدانچه گوئیم مردم بازپسین همه زایشهاست از زایشهای عالم بدانچه معنی هر سه زایش عالم که معادن و نبات و حیوانست اندروست از بهر آنکه خود بذات خویش جوهر است و شناسنده و قیمت کننده جوهر است و همچون نبات روینده است و همچون حیوان خورنده است و بر عالم سخن گفتن و دانش بر نبات و حیوان فضل دارد پس درست شد کزو تمامتر از عالم چیزی پدید نیامده است و چیزی کزو چیزهای بسیار پدیدآیند بدانچه او تمامتر باشد اصل آنچیزهای نخستین او بوده باشد و پایداری آنچیز های نخستین او بوده باشد و پایداری آنچیزها بدان چیز باشد که اصل اوست

و در پایان سوره اعلام می‌دارد که این مطالب تنها در قرآن نیامده‌است، بلکه در کتب و صحف پیشین، صحف ابراهیم و موسی، نیز بر آن تأکید شده‌است.

گذشت گوشه چتر جلالش از عیوق فرو نیامده هرگز سرش به سلطانی

نخست، در طلب نعمت نیامده شکر دگر ز خجلت جرم گذشته استغفار

خطش چو خط سیه در بر نگین قصاب برون نیامده پیداست در ضمیر شکر

مغرور هوش خود مشو ای دل که دیده ایم صد مرد برنیامده با ترک مست ما

ای دل عبث مخور غم دنیا را فکرت مکن نیامده فردا را

بنفشه از دل آتش برون نیامده است چسان ز روی تو این عنبرین دخان برخاست؟

در جامهٔ کبود فلک بنگر و بدان کاین چرخ جز سراچهٔ ماتم نیامده است

چرا به گرد بناگوش تو همی گردد اگر به پای گهر رشته بر نیامده است

پژوهشگرانی نیز همچون جرج کامرون و والتر هینتس عقیده دارند که زمان زندگی زرتشت مابین سال‌های ۶۶۰ تا ۵۸۲ پیش از میلاد بوده و کوروش در این مدت، حتی با زرتشت دیدار هم داشته و پیرو دین زرتشتی بوده‌است و دلیل این استدلال را آتشدان‌های ساخته‌شده در فضای آزاد و برج نگهداری آتش در پاسارگاد می‌دانند. مکس مالوان می‌گوید که تاکنون هیچ مدرکی به‌دست نیامده که بر پایهٔ آن بتوان گفت، کوروش زرتشتی بوده‌است ولی رفتار او با آموزه‌های زرتشت و اصول دین او نقاط مشترک بسیاری دارد و شاید از دین زرتشتی تأثیر پذیرفته باشد.