معنی کلمه نژاد آریایی در دانشنامه عمومی
این عبارت ناشی از این تفکر بود که گویش وران اولیه زبان های هند و اروپایی و نوادگانشان تاکنون، یک نژاد یا زیرنژاد خاص از نژاد فرضی ( عِرقی ) قفقازی را تشکیل می دهند.
اصطلاح «آریایی» نام قومی مردمان هندوایرانی باستان بود که ریشه واژهٔ «ایران» است. از آنجا که تفاوت های ژنتیکی انسان به تفاوت های نژادی نمی انجامد؛ امروزه لغت نژاد در دسته بندی گروه های انسان مدرن در تحقیقات علمی منسوخ شده و برخلاف گذشته عنوان نژاد آریایی کاربرد ندارد. در نوشته های آکادمیک سال های اخیر آریایی برای اشاره به زبان های هندو - ایرانی و هندو - اروپایی بکار می رود. در شرق، آریایی صرفاً مفهومی زبان شناسی بود برای مشخص کردن زبان های ایرانی و هندی - آریایی، اما همین واژه در غرب، از قرن نوزدهم در ترکیب نژاد آریایی به نژادی فرضی گفته شد که به یکی از زبان های هند و اروپایی سخن می گفتند، اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم مفهوم نژادپرستانه این اصطلاح پر رنگ تر شد و در نهایت در قالب «نژاد برتر» در ایدئولوژی آلمان نازی نمود پیدا کرد. نازی ها معتقد بودند که نژاد نوردیک ( Nordic race ) خالص ترین گونه یک گله انسانی اولیه به نام هندو - اروپایی—آغازین ( Proto - Indo - Europeans ) است. مدت هاست آریایی گری در غرب، چه به عنوان یک فرضیه علمی و چه به عنوان یک جهان بینی سیاسی کنار گذاشته شده است ( به استثنای گروه به حاشیه رانده شده ای از راست گراهای افراطی ) .
واژهٔ انگلیسی "Aryan" از لغت سانسکریتی "ārya", به معنای نجیب و در مفهوم پرستندگان خدای ودیکی ایندرا، مشتق شده است. البته واژه Ariāna به عنوان معادل کلمه لاتینی Ariānus—قسمت شرقی امپراتوری ایران —برای مدتی طولانی در زبان انگلیسی استفاده شده است. در زبان ارمنی واژه های ( արի ari ) و ( այր ayr ) به ترتیب «شجاع» و «انسان» معنی می دهند، که بنابر نظر بعضی محققان با تئوری یونانی - آریایی ( Graeco - Aryan ) منشأ مردمان هندو - اروپایی تطبیق می کند. در انگلیسی محاوره ای کلمه آریایی، در مطابقت با تحریف واژه در آلمان نازی، به افرادی گفته می شود که موهای بور و چشمان آبی دارند. این گونه از کاربرد واژگان آریایی در اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم گسترش یافت. مثالی از کتاب های پر فروشی که این گونه استعمال لغوی را جا انداختند، «طرحی از تاریخ» ( The Outline of History ) نوشته ولز است. ولز توضیح داد چگونه، در حالی که آشوری ها با بابلی ها، سومری ها و مصریان در جنگ بودند، مردمان آریایی «روشهای تمدن را یادمی گرفتند»، و بدینگونه بود که دست آخر همه جهان باستان را زیر سلطه درآوردند. در ویرایش ۱۹۴۴ اطلس جهانی راند مکنالی نژاد آریایی به عنوان یکی از نژادهای دهگانه بشری نمایانده می شود. استفاده از کلمه «آریایی» به عنوان مترادف «هندو - اروپایی» در محافل سیاسی امروزی نادرست شمرده می شود.