نفیس. [ ن َ ] ( ع ص ) گرانمایه و مرغوب و نیکو از هر چیزی. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). مقابل خسیس. ( از اقرب الموارد ). قیمتی. ( مهذب الاسماء ). گرانمایه. ( مفاتیح العلوم خوارزمی ) ( یادداشت مؤلف ). چیزی که قیمتی و گرانمایه و لطیف و پسندیده باشد.( غیاث اللغات ). بغایت نیکو. ( یادداشت مؤلف ). گرانبها. گرانقدر. باارزش. ارجمند : و این قصه دراز است و از خزاین سامانیان مالهای بی اندازه و ذخایر نفیس برداشت. ( تاریخ بیهقی ص 196 ). و آن را در خزاین خود موهبتی عزیز و ذخیرتی نفیس شمرد. ( کلیله و دمنه ). اکنون شمتی از محاسن عدل که پادشاهان را ثمین ترین خصلتی و نفیس ترین موهبتی است یاد کرده شود. ( کلیله و دمنه ). ناگاه بر ذخایر نفیس و گنجهای شایگانی مظفر شوند. ( کلیله و دمنه ). ایام عمر نفیس خویش بر درس و تدریس صرف کرده. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 430 ). خدای تعالی ذات شریف و نفس نفیس از آفت آن مسافت و مهالک آن مسالک نگاه داشت. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 26 ). چون که اصلی بود جرم آن بلیس ره نبودش جانب توبه نفیس.مولوی.عقل نفیست را چه شد که نفس خبیث بر او غالب آمد. ( گلستان سعدی ). گوهر اگر در خلاب افتد همچنان نفیس است. ( گلستان سعدی ). || مال بسیار. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). مال کثیر. ( اقرب الموارد ). || حاسد و بخیل. ( غیاث اللغات ) ( از لطایف اللغات ) ( از قاموس )( صراح ) ( آنندراج ). رجوع به نفاسة شود. نفیس. [ ن َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان گله زن بخش خمین شهرستان محلات. در 23هزارگزی مشرق خمین ، در جلگه معتدل هوائی واقع است و 152 تن سکنه دارد. آبش از رودخانه خمین تأمین می شود. محصولش غلات و چغندر قند و بنشن و پنبه و انگور است. شغل اهالی زراعت و قالیچه بافی و کرباسبافی است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 1 ). نفیس. [ ن َ ] ( اِخ ) ابن عوض کرمانی ، ملقب به حکیم برهان الدین ، از طبیبان و دانشمندان قرن نهم هجری قمری است. وی به دعوت الغ بیک گورکانی از کرمان به سمرقند رفت و تا پایان عمر الغ بیک در سمرقند در دربار او به عزت زیست و به اشارت او بر کتاب الاسباب و العلامات محمدبن علی سمرقندی شرحی نوشت. ( صفر827 ). پس از مرگ الغ بیک وی به سال 853 هَ. ق. به دیار خود کرمان باز آمد و تا پایان عمر در این شهر بود. دیگر از تصانیف اوست : شرحی بر کتاب موجز القانون ابوالحزم علاء الدین قرشی ، معروف به ابن النفیس که به شرح نفیسی معروف است و نیز کلیات شرح نفیسی و بحارین در طب و رساله ای در سمومات. ( از مقدمه فرهنگ ناظم الاطباء، فرنودسار ) ( الاعلام زرکلی ج 9 ص 16 ). رجوع به کشف الظنون ج 1 ص 77 و معجم المطبوعات ص 1864 شود.
۱. مال بسیار. ۲. هر چیز گران مایه و مرغوب، گران بها.
معنی کلمه نفیس در فرهنگ فارسی
مال بسیار، هرچی گرانمایه ومرغوب، گرانبها ( صفت ) هز چیز گرانمایه قیمتی گرانبها:تا این غایت بصد هزار دینار املاک نفیس و اسباب متقوم از دیه های معظم و مزارع مغل و باغهای پر نعمت ...بود . احمد بن عبدالغنی بن قطرس احمد لخمی مکنی به ابوالعباس و ملقب و مشهور به نفیس از علمای مذهب مالکی و از ادبا و شعرای قرن ششم است و به سال ۶٠۳ هجری قمری درگذشته است .
قوله وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ ای کعرض السّماوات و الأرض، کقوله فی سورة الحدید: وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ، «عرض» اینجا دو وجه دارد: یکی آنکه ضد طول است، و مبالغت را ذکر عرض کرد، از بهر آنکه در عرف و عادت طول هر چیز مه از عرض بود، یعنی که: چون عرض آن چندین است، طول آن خود چند بود؟ زهری گفت: انّما وصف عرضها، فأمّا طولها فلا یعلمه الّا اللَّه عزّ و جلّ. این هم چنان است که لباس بهشتیان را ذکر بطانت کرد بنیکوتر صفتی و تمامتر زینتی، و در غالب عادات ظهارة نیکوتر و نفیستر از بطانت بود، یعنی که چون بطانت چنین است ظهارة خود چونست؟! وجه دیگر آنست که: معنی عرض فراخی است نه ضدّ طول، چنان که گویند: هذه دار عریضة، ای واسعة. میگوید: بشتابید.. ببهشتی که فراخی آن چندانست که فراخی هفت آسمان و هفت زمین. مردی گفت: یا رسول اللَّه اگر بهشت چندین است بدین فراخی پس دوزخ کجاست؟! مصطفی (ص) گفت: سبحان اللَّه، اذا جاء النّهار فأین اللّیل؟.
نمود انفس و آفاق را قرین سرور شهی که نفس نفیسش بود انیس نفوس
بی لبس نفیست که کند پیش قیامی هر جا که روی پیش بزرگان بسلامی
اندر این نشئه سنگ خرد و خسیس واندر آن گوهر بزرگ نفیس
باز این قماشهای نفیس ازدکان کیست وین طرفه رختهای نواز جامه دان کیست
من جان دهم به رشوه که در گوش شه کنم این گوهر نفیس، که دریست بیبها
و گفت صوفی بیخدمت نبود، اما تصوف نه خدمت است، صوفیان خدمت بنگذارند، کی خود بر همه خلق زیادت آرند، اما کی میکنند رو نشمارند، یعنی عوض و مزد و مکافات بآن طلب نکنند و مایهٔ ایشان چیزی دیگر است در باطن نه در ظاهر. و اگرچه بزاز پلاس فروشد بهینه چیز باز خوانند و توانگر گرچه پیراهن کهنه در پوشد، درویش نشود. و درویش گرچه صد جامهٔ نفیس نیکو عاریتی در پوشد توانگر نشود. اما او سزای آنست کش پرستند و فرمان اوست تا حد بندگی کوشند و ظاهر بتلبیس گزارند و بباطن در جهان دیگر میزیند، الی آخره.
امامزاده خضر در محله خضر در شمال شرقی همدان بر فراز تپهای قرار دارد. نقشهٔ بنا مربع به ابعاد ۴ و نیم متر در هر ضلع است که سقفی گنبدی بر بالای آن زده شدهاست. آنچه بیش از همه در این بنا چشمگیر است، تزئینات خطی زیبا و نفیسی است که بر حاشیه چهار طرف جبهه داخلی اضافه شدهاست.
گر کنی قهر ازو نفیس شوی ورمرادش دهی خسیس شوی
مجید نفیسی شاعر و روشنفکر در یادداشتی در انتقاد از روشنفکران دینی و مشخصاً محسن کدیور که کماکان به استفاده از زبان دین برای نقد جمهوری اسلامی میپردازند، به این سرود اشاره کرده است. او با اشاره به بیت «زندگی جاش رو زمینه/ قرآن توی طاقچه» میگوید که این ابداً به معنای اهانت به قرآن نیست، بلکه زنان با تفکیک امر شخصی و عمومی و امر مقدس و دنیوی قرآن را بوسیده و روی طاقچه گذاشته و دیگر نمیخواهند مانند روشنفکران دینی آن را باز کنند تا در آن به دنبال خواستههای اجتماعی خود بگردند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، احمدرضا دریایی، بیژن نفیسی، رحیمیان و حیدری بهعنوان اعضای شورای سردبیری روزنامه انتخاب شدند. اما حضور دریایی در اطلاعات طولی نکشید و او ابتدا مجبور شد برای مدت کوتاهی در یکی از دفاتر نیازمندیهای اطلاعات در میدان تجریش مشغول به کار شود. اما کار جدید هیچ ارتباطی با علایق دریایی نداشت. بنابراین دفتر نیازمندیها را هم خیلی زود ترک میکند.یکی از شناسنامههای کاری دریایی نشریه «هدف» است. نشریه فرهنگی، اجتماعی، هنری و ورزشی که به صورت هفتهنامه هر چهارشنبه منتشر میشد. دریایی در مدت ۵ سالی که سردبیری هدف را به عهده داشت این هفتهنامه گمنام را به یک نشریه خوب و پرتیراژ تبدیل میکند.
این تقسیمبندی از ملک الشعرای بهار است و هنوز هم نزد ادیبان رایج هست و معتبر، سعید نفیسی نیز در برابر این تقسیمبندی، سبکهای شعر پارسی را برمبنای مکاتب ادبی اروپا طبقهبندی کردهاست. تقسیمبندیهای دیگر نیز میتوان یافت که در آن رون شعر نو و معاصر نیز مورد توجه قرار گرفتهاست.
«سید تاجالدین پرور را مرکز حکومت خود قرار داد. مقبرهٔ وی که از بناهای دورهٔ ایلخانی است، در پرور قرار دارد. ضریح نفیس این حاکم مذهبی که کار عبدالشاه شرف سمنانی است، در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان نگهداری میشود.
با گیوه تنک رفتن راه چه سود بیرخت نفیس جستن جاه چه سود
امام زاده سلطان مطهّر درحاشیه شهر بومهن و ۲۵ کیلومتری شرق تهران، در مسیر جاده هراز واقع شده است. این امامزاده از نوادگان صادق میباشد. در این امامزاده چندین کتیبه وجود دارد و صندوق نفیسی از دوران ملک کیومرث یکم، حاکم پادوسپانیان، به جای ماندهاست. سبک ساخت این امامزاده مشابه معماری امامزادگان در مازندران میباشد.
ادب دوم آن که هر چه داند که نفیس بود و دزد بر آن حریص در خانه ننهد که آن سبب ترغیب دزد بود در معصیت. مالک بن دینار را زکوه فرستادند. پیش آن کس فرستاد که باز برگیر که شیطان وسواس بر دل من افکند که دزد ببرد. نخواست که او در این وسواس بود و دزد در معصیت افتد. چون بوسلیمان دارانی این بشنید گفت این از ضعف دل صوفیان است. وی در دنیا زاهد است وی را از آن چه که دزد ببرد؟ بدین سبب این نظر تمامتر است.
احمد نفیسی (زاده ۱۲۹۹ اصفهان – درگذشته ۱۲ دی ۱۳۸۳ تهران) از شهرداران تهران بود.