نفس کشیدن

مرا چو صبح به دست دعا نگه دارید که روشن است جهان از نفس کشیدن من

درین محیط چو غواص هر که محرم شد نفس کشیدن خود قال وقیل می داند

فضای چرخ مقام نفس کشیدن نیست مسوز شمع در آن خانه ای که روزن نیست

چگونه آه کشم، کآنچنان گرفتارم به دست غم که مجال نفس کشیدن نیست

فضای چرخ مقام نفس کشیدن نیست نفس کجاست که بر بام این حصار روم

طلسم هستی خود هر که نشکند چو حباب نمی رسد به مقام نفس کشیدن دل

مطرب مده به زاهد راه نفس کشیدن اردی بهشتِ ما را آذار می نماید

چهارم آنکه نه محبتی به مال داشته باشد، نه کراهتی از آن، نه از مال داشتن شاد باشد و نه اگر مالی بیابد از آن اعراض کند، بلکه وجود و عدم مال نزد او مساوی باشد و به غنا و فقر هر دو راضی باشد نه از غنا روگردان باشد و نه از فقر و احتیاج خائف و ترسان نه اگر مال بیابد مشغول هوا و هوس شود و نه اگر نیابد پریشان خاطر گردد و شکایت کند و چنین شخصی اگر مال همه دنیا را داشته باشد از برای او ضرر ندارد و مال در پیش او مثل هوا خواهد بود، که بام و فضای خانه او را فراگرفته و به او ضرر نمی رساند و نه از آن شاد نه از آن کراهت دارد بلکه به قدر ضرورت نفس کشیدن از آن منتفع می گردد و به احدی در آن بخل نمی ورزد و خود و غیر خود را در آن مساوی می بیند و چنین شخصی را فقیر مستغنی راضی، یا فقیر عارف باید نامند و مرتبه این شخص، از مرتبه زاهد بالاتر است و زاهد از ابرار است ولی چنین شخصی از مقربین است، زیرا که زاهد از دنیا کراهت دارد، پس دل او مشغول کراهت دنیاست همچنان که دل حریص، مشغول محبت آن است و هر چه دل را مشغول کند حجابی است میان بنده و خدا و لیکن دل مشغول به بغض دنیا بهتر است از دل مشغول به حب آن و دوم مثل کسی است که برخلاف راه مقصود برود و از مقصود غافل باشد و اول چون کسی است که راه مقصود را طی کند، و لیکن از مقصود غافل شود و از برای این حالت منتظره، به غیر از زوال غفلت نیست به خلاف اول که اگر غفلت او زایل شود باید مدتها از آن راهی که رفته برگردد تا به راه مقصود افتد.

نفس رسید به پایان و در قلمرو خاک نیافتیم فضای نفس کشیدن دل

عنان نفس کشیدن جهاد مردان است نفس شمرده زدن ذکر اهل عرفان است