نفاذ

دمنه گفت: شنزبه بر مقدمان لشکر خلوتها کرده است و هریک را بنوعی استمالت نموده و گفته که «شیر راآزمودم و اندازه زور و قوت او معلوم کرد و رای و مکیدت او بدانست و در هر یک خللی تمام و ضعفی شایع دیدم. » و ملک در اکرام آن کافر نعمت غدار افراط نمود، و در حرمت و نفاذ امر که از خصایص ملک است او را نظیر نفس خویش گردانید، و دست او در امر و نهی و حل و عقد گشاده و مطلق کرد، تا دیو فتنه در دل او بیضه نهاد و هوای عصیان از سر او بادخانه ای ساخت. و گفته‌اند که «چون پادشاه یکی را از خدمتگزاران در حرمت و جاه و تبع و مال در مقابله و موازنه خویش دید زود از دست برباید داشت، و الا خود از پای دراید. » در جمله آنچه ملک تواند شناخت خاطر دیگران بدان نرسد. و من آن می‌دانم که بتعجیل تدبیر کار کرده آید. پیش از آنکه دست بشود و بجایی برسد و حازم هم دو نوع است: اول آنکه پیش از حدوث و معاینه شر چگونگی آن را بشناخته باشد، و آنچه دیگران در خواتم کارها دانند او در فواتح آن باصابت رای بدانسته باشد و، تدبیر اواخر آن در اوایل فکرت بپرداخته. اول الفکر آخر العمل. چن نقش واقعه و صورت حادثه پیدا آمد دران غافل و جاهل ودوربین و عاقل یکسان باشد. و زبان نبوی از این معنی عبارت کند: الامور تشابهت مقبلة فاذا ادبرت عرفها الجاهل کما یعرفها العاقل.

الامر فی نفاذ والملک فی قرار والعید قد تجلی من غرة النهار

تویی که منشی فرمان تو به دست نفاذ حروف حادثه از روی آسمان بسترد

به هر دیار که امر تو آبْ آتش فعل به هر طرف که نفاذ تو خاک باد آثار

کلکت بیک وجب قد کوته گه نفاذ بر بست راه حمله رمح چهل رشی

ای به حکم تو اقتدا کرده تیغ خورشید در نفاذ و مضا

از کفش بر مثال های نفاذ عز توقیع و حسن عنوان باد

از حکم تو هست کار عالم بنظام وز امر تو هست امر وحدت بنفاذ

از عزم نافذ تو ربوده نفاذ باد وز حزم ثابت تو گرفته ثبات خاک

جود گوئی از صریر کلک تو موجود گشت داد گوئی بی نفاذ امر تو معدوم شد