نخستی‌سانان
معنی کلمه نخستی‌سانان در دانشنامه عمومی
در نخستی سانان نیمکره های مغز بسیار توسعه یافته است. چشم ها در جلوی سر واقع شده اند. انگشت شصت در پا یا دست طوری قرار گرفته که گرفتن اجسام را امکان پذیر می سازد. این انگشت در مقابل چهار انگشت دیگر قرار می گیرد. مانند میمون های دم دار آسیایی، آفریقایی و آمریکایی مانند بابون یا میمون های بی دم آسیایی و آفریقایی مانند گوریل و ماداگاسکار مانند لمور.
نخستی سانان به دو گروه عمده پیش میمونان و میمونان تقسیم می شوند و گرچه گروه پیش میمونان اغلب «آغازین تر» از میمونان در نظر گرفته می شود، بسیاری از ویژگی های این دو گروه مشترک است. اغلب نخستی ها توانایی زندگی بر درختان را دارند و چشمانشان دید دوچشمی دارند. شش ویژگی اصلی اعضای این گروه داشتن چشم های با جهت رو به جلو، کاسه چشمی، دست های قابل چنگ انداختن و گرفتن اشیا، ناخن دست و پا، اثر انگشت، و مغزهای بزرگ است. کوچکترین عضو نخستی ها تنها ۵۵ گرم وزن دارد و بزرگترینشان ( گوریل پشت نقره ای ) تا ۲۵۰ کیلوگرم وزن پیدا می کند.
نخستی ها به خاطر ساختارهای اجتماعی پیچیده و هوششان شناخته شده هستند. چنین چیزی به آن ها امکان می دهد تا تجربه به دست بیاورند و آن را به نسل پس از خود منتقل کنند. همه آن ها دوره ای طولانی از نگهداری از فرزند دارند که در طی آن مادر تجربه های خود را به فرزندان خود آموزش می دهد. انتقال نسل به نسل آموخته ها و تجربه ها باعث پدید آمدن فرهنگ شده است؛ چیزی که در بعضی اعضای این گروه همچون انسان ها و کپی ها بیشتر دیده می شود.
نخستی سانان ابتدایی دوران نوزیستی کوچک بودند و از لحاظ عادات احتمالاً به سنجاب شباهت داشتند. بسیاری از ویژگی های اختصاصی نخستی ها، مانند میدان های بینایی دوچشمی که روی هم می افتد، صورت کوتاه، پنجه های جلویی که اشیا را محکم نگه می دارد و همچنین اندازهٔ مغز و هوشیاری افزایش یافتهٔ آن ها، احتمالاً سازگاری هایی برای زندگی روی درختان هستند.
دودمانی که در نهایت به انسان ختم گردید، از روی درختان به کف جنگل فرود آمد تا به دنبال غذا بگردد و سرانجام شکار کند و شاید به طور اتفاقی در حاشیهٔ جنگل، که تراکم درختان آن کمتر است، به زندگی پرداخت. سازگاری با مناطق مسکونی روی زمین در تداوم خود به اتخاذ وضعیت ایستاده منجر شد. در این زمان دسته های شکارچی - گردآورندهٔ غذا گسترش یافت؛ شاید ترتیب مشخص دندان های انسان و دندان های نیش وی که کوتاه شده اند همراه با تغییر رژیم غذایی و هنگامی که این نوع تکامل اجتماعی روی می داد، به وجود آمده باشند. برپایه نظرات ابراز شده، پیدایش نهایی گونهٔ انسان با انتقال گروه های انسانی به سمت شکار در ابعاد بزرگ، که میزان زرنگی، هوش و همکاری را افزایش می داد، همراه بوده است.
معنی کلمه نخستی‌سانان در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه نخستی‌سانان
آداپیس‌نما یا پلسیاداپیس یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های شناخته شدهٔ پستانداران شبیه نخستی‌سانان است که در حدود ۵۸ تا ۵۵ میلیون سال پیش در آمریکای شمالی و اروپا می‌زیسته است.
آنچه نویسندگان داستان آدم و حوا دربارهٔ به وجود آمدن بشر گفته‌اند، با آنچه علم می‌گوید، بسیار متفاوت است. نسل بشر به یک زن و شوهر واحد نمی‌رسد؛ در واقع یافته‌های علمی نشان می‌دهد جمعیت آغازین انسان‌ها بیش از هزاران نفر بوده‌اند. نتایج تحقیقات پروژه ژنوم انسان هیچ شک علمی باقی نگذاشته که انسان‌ها و نخستی‌سانان دارای اجداد مشترکی هستند و انسان‌های کنونی از دیگر انسانیان تکامل یافته‌اند. همچنین، دیرینگی حیات بر روی زمین، برخلاف این داستان که آن را شش هزار سال می‌داند، میلیاردها سال است.
با وجود این که شروع فرگشت انسان به عنوان یک جاندار، مانند تمام جانداران دیگر، به زمان پیدایش حیات بر روی کره زمین بازمی‌گردد؛ ولی به‌طور کلی واژهٔ فرگشت انسان به تاریخچهٔ فرگشت نخستی‌سانان (پستانداران شبیه انسان) و به خصوص سرده انسان، از جمله پیدایش انسان‌ها به عنوان گونه‌ای مجزا از انسان‌سایان (کپی‌های بزرگ) گفته می‌شود. مطالعهٔ فرگشت انسان زمینه‌های مختلف علمی از جمله انسان‌شناسی فیزیکی، نخستی‌شناسی، باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، رویان‌شناسی، و ژنتیک را در بر می‌گیرد.