ناو هواپیمابر

ناوِ هواپیمابَر (aircraft carrier)
کشتی اقیانوس پیما با عرشه ای عریض و مسطح برای پروازکردن و فرودآمدن هواپیماهای نظامی؛ همچنین پایگاه نظامی شناور دور از وطن برای سوخت گیری هواپیماهای جنگی، تعمیر آن ها، شناسایی، اسکورت، و عملیات هجومی و دفاعی. هواپیماها از روی عرشۀ پرواز ناو، که بسیار وسیع و بدون مانع است، شروع به پرواز می کنند یا بر سطح آن فرود می آیند. این عرشه ها غالباً تجهیزات بازدارنده و سرعت گیرهایی دارند که هواپیماها را پس از فرود متوقف می کند. نقش ناو و هواپیماهای مستقر روی آن عبارت اند از شناسایی، پرتاب موشک و اژدر، بمباران شناورهای دشمن، عملیات ضد زیردریایی، پشتیبانی هوایی از نیروی دریایی خودی، و عملیات آبی ـ خاکی. ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی امریکا عملکردی همچون فرودگاه های متحرک و پایگاه های ساحلی به منظور اجرای عملیات تاکتیکی و استراتژیک برضد اهداف زمینی دارند. از آن جایی که منتقدان بر آسیب پذیربودن این ناوها در برابر حملات موشکی و زیردریایی تأکید می کنند، ظاهراً توجه طراحان در حال حاضر بیشتر به جنگ ضدزیردریایی معطوف شده است. ناوهای هواپیمابر، برخلاف پرهزینه بودن، همواره توجه قدرت های بزرگ مانند امریکا و شوروی (سابق) را به خود جلب کرده اند. برخی از ناوها عبارت اند از ناو کامسامولسک شوروی سابق (۱۹۷۹) (۴۰ هزار تُن شامل ۱۵ هواپیما و ۲۰ هلی کوپتر)، ناو آیزنهاور امریکا (۱۹۷۹) (با وزن ۸۱,۶۰۰ تُن و ۹۵ هواپیما)، و ناو انگلیسی اینوینسیبل (۱۹۸۰) (۱۹,۵۰۰ تُن). ناوهای هواپیمابر جدید مجموعه ای از هواپیما، هلی کوپتر، موشک انداز، و توپ های ضدهوایی دارند. نخستین ناو هواپیمابر، که برای اهداف خاص (نظامی) طراحی شد، ناو انگلیسی اچ ام اس هرمس بود، که در ۱۹۱۳ ساخت آن تکمیل شد. ناوها در جنگ جهانی دوم نقش مهمی ایفا کردند، اما در سال های بعد از جنگ هزینۀ نگهداری و آسیب پذیری این شناورهای عظیم بیش از مزیت هایشان بود. با این وجود، تا ۱۹۸۰ انگیزۀ دستیابی به امکانات برای نابود کردن هواپیماهای دشمن فراتر از شعاع عمل سلاح های خود کشتی مثلاً زمان محافظت از کاروان دریایی ـ به احیای گستردۀ ناوهای هواپیمابر ۲۰ تا ۳۰هزار تُنی انجامید. ناوهای هواپیمابر در جنگ خلیج فارس، علیه عراق، نقش مهمی ایفا کردند.