نارنجک

نارْنجَک (grenade)
پرتابۀ کوچک حاوی مادۀ منفجره یا هر مادۀ دیگر که معمولاً با دست پرتاب می شود، اما گاهی اوقات از تفنگ نیز آن را شلیک می کنند. نارنجک دستی معمولاً یک چاشنی با زمان عمل چهار ثانیه دارد: این مدت برای رسیدن نارنجک به هدف کافی است، اما برای برداشتن و پرتاب کردن مجدد آن به دست دشمن کم است. نارنجک مخصوص تفنگ در جنگ جهانی اول ابداع شد تا بُردِ پرتاب بیش از نارنجک دستی امکان پذیر شود؛ در جایی به کار می روند که خطوط سنگرهای دشمن در فاصله ای دورتر از برد نارنجک های دستی قرار دارد. نخستین مدل های آن به صورت سیلندرهای چدنی حامل مواد منفجره بودند، که با یک چاشنی به هم فشردۀ ساده به میله ای فولادی متصل شده بودند. میله در داخل لوله تفنگ قرار می گرفت و خزانۀ تفنگ با فشنگ خالی پر می شد. در زمان شلیک، انفجار فشنگ، میله را از لولۀ تفنگ خارج می کرد و نارنجک را به برد تقریبی ۱۰۰ تا ۱۵۰متری می فرستاد. اما چون این روش به تفنگ ها آسیب می رساند، به تدریج مخزنی پیاله ای جایگزین شیوۀ قبلی شد که به دهانۀ لوله تفنگ متصل بود و نارنجک در درون آن قرار می گرفت سپس، از انفجار فشنگ مشقی برای پرتاب نارنجک استفاده می شد. نارنجک را از قرن ۱۵م می شناختند، اما تا قرن ۱۹ دیگر به کار نمی رفت، آنگاه در جنگ روس و ژاپن در ۱۹۰۵ احیا شد و بار دیگر به هنگام آغاز جنگ سنگرها در جنگ جهانی اول متداول شد. نخست به صورت پرتابۀ دست ساز، از قوطی های خالی که با باروت و سنگ پر می شد و یک چاشنی ابتدایی داشت، و بعدها به صورت اسلحه ای رسمی با طراحی مناسب عرضه شد. تاکنون نارنجک های زیادی با طرح های آزمایشی ساخته شده، اما سه مدل استاندارد که از زمان جنگ جهانی اول باقی مانده عبارت اند از «بمب میلز» انگلیسی و «نارنجک آناناسی» فرانسوی، که هر دو به صورت اشیای توپ مانند و به آسانی قابل پرتاب اند، و نوع دیگر نیز نارنجک های قلمی آلمانی، که شامل یک قوطی فلزی حامل مادۀ منفجره در انتهای دسته ای چوبی است.