میترا

چنان میتراوید از آن پرشکوه دویدن، که سیلاب از اندام کوه

اندر این ره میتراش و میخراش تا دم آخر دمی غافل مباش

میتراود از بلندیهای قدرت همچو ابر کز پی اصلاح حال زیردستان آمده

مرا وقتی در آن کو پا به گل رفت میترا هفت بیت خویش چندین

من صورت وصل میتراشم شب و روز با خاطر چون تیشه مگر نجارم

مری بویس، محقق ادیان باستانی ایران، می‌نویسد که اگرچه به نظر می‌رسد میترائیسم امپراتوری روم مشخصه‌های ایرانی کمتری نسبت به آنچه مورخان پیش‌تر تصور می‌کردند، داشته‌است اما «همان‌طور که نام میتراس به تنهایی نشان می‌دهد، این مشخصه‌ها تا حدودی مهم بوده‌است».

میترائیسم نزد معاصران خود به عنوان «اسرار ایرانی» شناخته می‌شد و خود میترا به عنوان «خدای ایرانی» نامیده می‌شد. شکی وجود ندارد که در آغاز میترائیسم رومی از میترای ایرانی الهام گرفته‌است، اما این به این گونه نیست که بگوییم این دین ایرانی اولیه از طریق دین زرتشتی تا میترائیسم رومی ادامه داشته‌است.

اندرین ره میتراش و میخراش تا دم آخر دمی غافل مباش

زهی نادان و ابله کان تو باشی خداوند جهان بر میتراشی

چو هستت دیگری، ما نیز باشیم بهل، کز دور چوبی میتراشیم

یکی کفر آزمائی دانش آهنگ صنم بر میتراشید از یکی سنگ