موم

معنی کلمه موم در لغت نامه دهخدا

مؤم. [ م ُ ءَم م ] ( ع ص ) مقارب و موافق. || امر بَیّن و آشکار. ( منتهی الارب ).
موم. [ م َ ] ( ع مص ) چیچک زده گردیدن. ( منتهی الارب ). || برسام زده گردیدن. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ).
موم. ( ع اِ ) جرجس. ( منتهی الارب ). شمع. ( منتهی الارب ) ( دهار ) ( اختیارات بدیعی ). روغن عسل. ( آنندراج ) ( منتهی الارب ). رجوع به موم ( لغت فارسی ) شود. || افزاری است مر جولاهان را که در آن رشته نهند و بافند. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). ابزاری مر جولاهگان را که مکو گویند. ( ناظم الاطباء ). || افزاری است مر کفشگران را. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). || برسام. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء )( آنندراج ) ( از المعرب جوالیقی ص 312 ). علت برسام. ( مهذب الاسماء ). برسام. مرض برسام. ذات الجنب. ( یادداشت مؤلف ). || سخت ترین چیچک . ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ).
موم. ( اِ ) ماده زردرنگ و نرم و بسیار قابل جذب که آن را زنبور عسل حاصل می کند و به تازی شمع گویند. ( ناظم الاطباء ). اسم فارسی شمع است. ( تحفه حکیم مؤمن ) ( آنندراج ). مومها در حرارت معمولی جامدند، در الکل و آب غیرمحلولند و در اتر و سولفوردوکربن قابل حل می باشند و در حرارت شصت درجه ذوب می شوند. در امریکای جنوبی نباتی با نام نخل موم یا سروکسیلن وجود دارد که موم آن را به جای موم زنبور عسل مورد استفاده قرار می دهند. ( از گیاه شناسی ثابتی صص 73-75 ). استریدها و سریدهای موم بر اثر محلول الکلی پتاس صابونی می شوند و الکلهای مختلف و اسیدهای چرب تولید میکنند. الکلهایی که بدین وسیله از موم جدا شود در نباتات مختلف متفاوت است. از موم زیتون و آلو، ایپورانول استخراج می شود. در موم های پنبه دانه و الیافی که برای پارچه بافی مصرف می شود الکل کرنوبیک و در کتان و رازک ، الکل سریلیک و بالاخره در موم نباتات دیگر الکلهای دیگری وجود دارد... موم گلبرگهای گل سرخ دارای هفت نوع مختلف از این هیدروکربورهاست. ( گیاه شناسی ثابتی ص 74 ).
موم را اقسامی است : 1- موم گیاهی که در اندامهای مختلف گیاهی ( ساقه و برگ و میوه ) به وجود می آید، مانند موم موجود در سطح برگ کلم و کاکتوس و برگ نیشکر و غیره. در درخت نخل موم یا سروکسیلن مقدار موم به حدی زیاد است که آن را استخراج می کنند و به آن موم خرما نیز گویند. 2- موم معدنی که از گیاهان فسیل شده خصوصاً تورب ها به دست می آید. توضیح اینکه در اطراف تشکیلات نفتی قسمی موم معدنی زردرنگ یا قهوه ای به دست می آید که به اوزوکریت موسوم است و آن جز مومیائی است. 3- موم حیوانی ماده ای است که از چهار جفت غده مترشحه موم که در داخل شکم زنبور عسل کارگر است به دست می آید. زنبورهای عسل این موم را جهت ساختن حجرات لانه های خود به کار می برند. برای استخراج این موم معمولاً عسل را تصفیه می کنند و موم را به دست می آورند. این همان ماده چسبنده است که در عسل است و آن را نخورند. خواص شیمیایی این موم نیز مشابه با موم گیاهی است :

معنی کلمه موم در فرهنگ معین

(اِ. ) ماده ای است که زنبور عسل آن را تولید می کند و از آن برای خود خانه می سازد.

معنی کلمه موم در فرهنگ عمید

ماده ای زردرنگ که زنبورعسل تولید می کند و از آن برای خود لانه می سازد، تفالۀ عسل که پس از تصفیۀ عسل باقی می ماند.

معنی کلمه موم در فرهنگ فارسی

مادهای زردرنگ که زنبورعسل تولیدمیکندواز آن برای خودلانه می سازد، تفاله عسل که پس ازتصفیه عسل باقی می ماند
( اسم ) ماده نرم و جامد و غالبا زرد رنگی که از منابع مختلف گیاهی یا حیوانی و معدنی بدست میاید . ساختمان شیمیایی مومها نزدیک بساختمان چربیها است و معمولا در ترکیب آنها یک اسید چرب و یک الکل یک ظرفیتی با تعداد کربن بسیار زیاد موجود است مانند الکل ملیسیک والکل ستیلیک و بعلاوه در ترکیب مومها برخی اسیدهای چرب بحالت آزاد نیز موجودند از قبیل اسید استاریک و اسید پالمیتیک و اسید لینولئیک و غیره نقطه ذوب مومها از نقطه ذوب چربیهامعمولا بالاتر و در حدود ۶٠ درجه است . و وزن مخصوص آنها در حدود ۹۵ است . تمام مومها در چربیها و روغنها حل میشوند : [ چون موم که نقش انگشتری قبول کند نه انگشتری را . ] یا موم حیوانی . مومی که از چهار جفت غده مترشحه موم که در داخل شکم زنبور عسل کارگر است بدست میاید . زنبورهای عسل این موم را جهت ساختن حجرات لانه های خود بکار میبرند . برای استخراج این موم معمولا عسل را تصفیه میکنند و موم را بدست میاورند . خواص شیمیایی این موم نیز مشابه با موم گیاهی است . یا موم خرما. مومی که از گونه ای نخل بنام نخل موم حاصل میشود . یا موم فسیل . موم معدنی . یا موم گیاهی . مومی که در سطح برخی از اندامهای گیاهی از قبیل ساقه و برگ و میوه تشکیل میشود . مومهای گیاهی در حرارت ۳۵ درجه نرم میشوند و نقطه ذوب آنها نزدیک ۶٠ درجه است و در اتر و بنزین و سولفور دو کربن و تربانتین حل میگردند . مومهای گیاهی گاهی در روی بشره اندامهای گیاهی تشکیل میشوند مانند مومهای موجود بر روی بشره برگ کلم و بشره ساقه کاکتوس و بشره برگ نیشکر . و گاهی در داخل سلولهای گیاهی نیز تشکیل میگردند مانند مومی که در داخل سلولهای گیاه انجیر موم و گیاه بالانوفورا بوجود میاید . در برخی از گیاهان از قبیل نخل موم باندازه ای تشکیل موم زیاد است که آنرا استخراج میکنند . در داخل سلولهای گیاه بالانوفورا مقدار موم بحدی زیاد میباشد که ساقه های آنرا مانند شمع برای روشنایی بکار میبرند . یا موم معدنی . مومی که از گیاهان فسیل شده خصوصا تورب ها بدست میاید . در ترکیب این موم مقدار زیادی از هیدرو کربورها موجود است و قهوه یی رنگند . بعلاوه در اطراف تشکیلات نفتی گونه ای موم معدنی زرد رنگ یا قهوه یی رنگ بدست میاید که نتیجه اکسیداسیون نفت است و به اوزو کریت موسوم است . ترکیب این موم منحصرا هیدروکربور است ولی نقطه ذوبش مانند سایر مومها در حدود ۶٠ درجه است و وزن مخصوصش نیز مانند مومهای دیگر ۹۵ است . این قسم موم را استخراج میکنند و مانند سایر مومها بمصرف میرسانند موم فسیل .
جرجس . شمع .

معنی کلمه موم در فرهنگستان زبان و ادب

{wax} [زیست شناسی- علوم گیاهی] 1. ماده ای محلول در حلاّل های چربی که گیاهان برای کاهش تعرق ترشح می کنند 2. ماده ای که زنبورعسل برای ساختن کندو ترشح می کند

معنی کلمه موم در دانشنامه عمومی

موم، ماده ای زردرنگ و نرم و بسیار قابل جذب است که معمولاً آن را زنبور عسل تولید می کند. موم ها حاوی استرها، اسیدها و الکلهای بسیار چرب هستند که گاهی دارای هیدروکربنهای آزاد می باشند. موم ماده ای با ثبات و بسیار مقاوم در برابر رطوبت است؛ در صورتی که در برابر حرارت و فشارهای مکانیکی ماندگاری چندانی ندارد. از پیش از میلاد تاکنون موارد استفاده از موم به عنوان بست، لایهٔ محافظ، مات کننده، چسب، واسطه قالب گیری، مدل سازی، مقاوم سازی و غیره است.
موم ها یک نوع لیپید هستند که از واحدهای بلند اسید چرب و الکل ساخته شده اند. موم ها اغلب در پوست میوه ها و بعضی حشرات موجود هستند و به دلیل آبگریز بودن آن ها، از خروج آب جلوگیری می کنند.
موم واژه ای فارسی است و در عربی از واژهٔ «شمع» بدین منظور استفاده می شود. امروزه واژهٔ شمع ( به عنوان وام واژه ) در زبان فارسی معنی دیگری یافته است.
موم ها در دمای اتاق جامدند، در الکل و آب غیرمحلولند و در اتر و سولفوردوکربن قابل حل می باشند و در حرارت شصت درجهٔ سانتی گراد ذوب می شوند.
در آمریکای جنوبی گیاهی با نام نخل موم یا سروکسیلن وجود دارد که موم آن را به جای موم زنبور عسل مورد استفاده قرار می دهند.
استریدها و سریدهای موم بر اثر محلول الکلی پتاس، صابونی می شوند و الکل های مختلف و اسیدهای چرب تولید می کنند. الکل هایی که بدین وسیله از موم جدا شود در گیاهان مختلف متفاوت است. از موم زیتون و آلو، ایپورانول استخراج می شود. در موم های پنبه دانه و الیافی که برای پارچه بافی مصرف می شوند، الکل کرنوبیک و در کتان و رازک، الکل سریلیک و در موم گیاهان دیگر الکل های دیگری وجود دارد. موم گلبرگ های گل سرخ دارای هفت نوع گوناگون از این هیدروکربن ها است.
موم ها عموماً به چهار گروه دسته بندی می شوند:
• موم های عسلی
• موم های نفتی
• موم های نباتی یا گیاهی
• موم های مصنوعی یا سنتزی
این موم از ذوب کردن کندوی زنبور عسل به دست می آید که نقطهٔ ذوب آن بین ۶۰ تا ۶۳ درجهٔ سلسیوس است. معمولاً این نوع موم را به رزین و روغن می افزایند که یکی از مناسب ترین نوع برای مصارف هنری است. به تنهایی نوعی بَست به حساب می آید و مقاوم ترین نوع بست در مقابل رطوبت و هواست. در حرارت بالاتر از ۶۳ درجه تیره تر می شود ولی زرد نمی شود. در برابر اسیدهای موجود در هوا هیچ واکنشی نشان نمی دهد. شرایط آب و هوایی و جوی بر آن تأثیر چندانی ندارد. در استفاده از آن به عنوان محافظت از نقاشی های روی مرمر باعث خوردگی سنگ مرمر می شود ولی خود نقاشی چندان تغییر نمی کند.

معنی کلمه موم در دانشنامه آزاد فارسی

موم (wax)
مادۀ چرب جامدی با منشأ گیاهی، حیوانی یا معدنی. انواع موم ها به صورت های گوناگون از استرها۱، اسیدهای چرب۲، الکل های آزاد۳، و هیدروکربن های جامد۴ تشکیل می شوند. موم های معدنی۵ از نفت خام به دست می آیند. سختی این نوع موم ها بسیار متفاوت است. ژلۀ نفتِ سبک۶ (وازلین۷) که در پمادها به کار می رود، و موم پارافینی سخت۸ که در ساخت شمع ها و کاغذهای مومی به کار می رود، از این نوع اند. موم های حیوانی۹ عبارت اند از موم طبیعیِ۱۰ حاصل از زنبور عسل، لانولین (موم پشم)۱۱، و موم کافور۱۲ی حاصل از روغن عنبر ماهی۱۳. از این نوع موم ها عمدتاً در وسایل آرایشی، پمادها، و پولیش ها استفاده می کنند. نوعی موم حیوانی دیگر، پیه۱۴، نیز از چربی گاو و گوسفند به دست می آید. زمانی پیه به فراوانی برای ساخت شمع و صابون به کار می رفت. موم آب بندی۱۵ از لاک۱۶ یا شلاک۱۷ ساخته می شود. این نوع موم جسمی صمغی، و حاصل ترشحات حشرات فلس دار۱۸ است. موم های گیاهی۱۹، که معمولاً پوشش ضد آب گیاهان در نواحی گرم و خشک اند، عبارت اند از موم کارنوبا۲۰ که از برگ های نخل کارنوبا۲۱ به دست می آید، و موم کاندلیلا۲۲. هر دو اجزای سازندۀ پولیش های سخت۲۳، از جمله واکس های ماشین۲۴ اند.
estersfatty acidsfree alcoholssolid hydrocarbonsmineral waxespetroleum jellypetrolatumhard paraffin waxanimal waxesbeeswaxwool wax lanolinspermacetisperm-whale oiltallowsealing waxlacshellacscale insectsvegetable waxesCarnauba waxCarnauba palmCandelilla waxhard polishescar waxes

معنی کلمه موم در ویکی واژه

ماده‌ای است که زنبور عسل آن را تولید می‌کند و از آن برای خود خانه می‌سازد.

جملاتی از کاربرد کلمه موم

کوه صبرم نرم شد چون موم در دست غمت تا در آب و آتش شوقت گدازانم چو شمع‏

هر نخل آرزو که دل از روی شوق بست چون نخل موم ازین نفس شعله ناک ریخت

پای شکسته سنگ ره ما نمی شود شوق تو مومیایی پای شکسته است

تا نباشد بندهٔ را عزم و اخلاص علی کی امیرالمومنین و نفس پیغمبر شود