موریانه

معنی کلمه موریانه در لغت نامه دهخدا

موریانه. [ ن َ /ن ِ ] ( اِ ) زنگاری باشد که آهن و فولاد را ضایع کند. ( برهان ). زنگاری که آهن و فولاد را ضایع می کند به طوری که از صیقل کردن برطرف نشود. ( ناظم الاطباء ). مورانه. مورجانه. مورچانه. ( غیاث ) ( آنندراج ) :
بس که دنیا را کمر بستم چو مور دانه کش
مدتی چون موریانه روی در آهن کشم.سعدی.آهنی را که موریانه بخورد
نتوان برد از او به صیقل زنگ.سعدی. || جانورکی که چوب را می خورد و آن را سوراخ سوراخ می کند . ( ناظم الاطباء ). مورچه سفید. ریونجه. تافشک. ریونجو. رونجو. کرم چوب خوار.چوبخوار. چوبخوارک. ارضه. کرمک چوبخوار. ریوچه. خوره. چوبخواره. حشره ای است از راسته آرکیپترها که نزدیک براسته رگ بالان است. موریانه حشره ای است اجتماعی و دو نوع از آن دیده می شود یک نوع در داخل چوبهای منازل است و نوع دیگر در نواحی استوایی که در بیابانهابرای خود مسکن می سازد و طول و قطر خانه هایشان گاهی به پنج متر و هشت متر می رسد. موریانه نیز مانند مورچه گونه هایی دارد چون موریانه های کارگر و موریانه های مدافع ( سرباز ) که بال و چشم و دستگاه تناسلی ندارند و فقط موریانه نر چهار بال دارد. در دستگاه گوارشی این موریانه ها عده ای از تک یاختگان از دسته فلاژله ها می زیند که با موریانه ها زندگی اشتراکی دارند. رشمیز و آن را در اصطلاح شوشتر ریمیز و در اصطلاح گناباد خراسان رَوَنجَک گویند. ( یادداشت پروین گنابادی ). دابةالارض : همچنان برعصا تکیه زده بود تا موریانه عصای او را خورد و عصابیفتاد. ( قصص الانبیاء ص 175 ). مأروض ؛ موریانه زده. ( یادداشت مؤلف ).
- امثال :
موریانه همه چیز خانه را خورد جز غم صاحب خانه . ( امثال و حکم دهخدا ).
چوب نرم را موریانه خورد. ( امثال و حکم دهخدا ).
|| به معنی مور است. ( جهانگیری ).

معنی کلمه موریانه در فرهنگ معین

(نِ ) (اِ. ) حشره ای است از راستة آرکیپترها که نزدیک به راستة رگ بالان است . موریانه حشره ای است اجتماعی .

معنی کلمه موریانه در فرهنگ عمید

نوعی حشره با آرواره های قوی که به صورت اجتماعی زندگی کرده و از چوب تغذیه می کند.

معنی کلمه موریانه در فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - حشره ایست از راسته آرکیپترها که نزدیک به راسته رگ بالان است . موریانه حشره ایست اجتماعی و دو نوع از آن دیده میشود : یک نوع در داخل چوبهای منازل میزیند و نوع دیگر مخصوص نواحی استوایی هستند و در بیابانها برای خود مسکن میسازند و طول خانه هایشان گاهی به ۵ متر و قطرش به ۸ متر میرسد و بسیار هم سخت است بطوری که باکلنگ هم شکسته نمیشود . در موریانه ها نیز مانند مورچه ها چند شکلی موجود است یعنی در هر اجتماع موریانه تعداد زیادی موریانه های کارگر و موریانه های مدافع ( سرباز ) موجودند که بدون بال و فاقد چشم و دستگاه تناسلی میباشند . فقط موریانه نر دارای چهار بال است و بیش از چند روزی زندگی نمیکند یعنی پس از جفت گیری با نر تنها فرد ماده است که در اجتماع موریانه ها نگهداری میشود و دارای شکمی بسیار بزرگ است و کارش فقط تخم گذاری است . تغذیه ملکه بوسیله کارگران انجام میشود . موریانه هایی که در داخل چوبهای منازل زندگی میکنند خسارات بسیار وارد می آورند زیرا چوبها از خارج سالم بنظر میرسد و در صورتیکه درون آنها بوسیله موریانه ها حفر و خورده شده است . در دستگاه گوارشی این موریانه ها عده ای از تک یاختگان از دسته فلاژله ها بنام پلی ماستیژین میزیند که با موریانه ها زندگی اشتراکی دارند بدین نحو که این یک سلولیها دیاستازی بنام سلولاز ترشح میکنند که موجب هضم و نرم شدن چوبها میشود و در این حالت موریانه ها چوبهای نرم شده را میخورند ارضه تافشک ریونجو رونجو رشمیز . ۲ - زنگاری که آهن و فولاد را تباه کند.

معنی کلمه موریانه در دانشنامه عمومی

موریانه ( نام علمی: Isoptera ) حشرهای است از راسته سوسری ها ( سوسک ) ( Isoptera ) ، بالاراستهٔ تورینه بالان ( Dictyoptera ) .
موریانه ها حشراتی هستند که بدنی نرم دارند و به کندی حرکت می کنند به حکم طبیعت تا پایان عمر در دژ تاریکی که محل اجتماع آن هاست به سر می برند زیرا در روشنایی آفتاب و فضای باز یارای ایستادگی در برابر دشمنان بی شمار خود را ندارند. موریانه ها خطرناک ترین موجودات برای سازه های چوبی هستند؛ زیرا، بدون ظاهر شدن و جلب توجه انسان، ممکن است سقفی را به کلی ویران کنند و خسارت های زیادی را به بار آورند. موریانه ها از نظر نوع زندگی به سه گروه عمده تقسیم می شوند.
• موریانه هایی که در زیر خاک زندگی می کنند.
• موریانه هایی که در درون چوب های خشک زندگی می کنند.
• موریانه هایی که در چوب های مرطوب زندگی می کنند.
موریانه های گروه اول همان طور که از اسم آن ها پیداست، در زیر خاک زندگی می کنند. وظیفه تأمین غذا و حفر تونل ها و دالان ها به عهده موریانه های سرباز و کارگر است که شباهت زیادی به مورچه های بالدار دارند. غذای اصلی آن ها عمدتاً سلولز است که به وسیله کارگران هنگام حفر تونل ها و دالان ها به دست می آید. این ماده هضم نشدنی با کمک تک یاخته ای هایی که در معدهٔ موریانه ها وجود دارد، تبدیل به ماده هضم شدنی می شود. این گروه از موریانه ها تقریباً به انواع سوزنی برگان و پهن برگان به استثنای چوب هایی درون سرخ چوب ، سروتالاب و بعضی از کاج ها که از دوام طبیعی نسبتاً خوبی برخوردارند، حمله می کنند. آن ها با تونل هایی که در چوب ایجاد می کنند، به تدریج باعث تضعیف و کاهش مقاومت های مکانیکی چوب می شوند، و در نهایت تخریب ناگهانی آن را موجب می گردند. موریانه ها، غالباً از طریق مجاری بسیار باریک، و مخفی وارد فونداسیون ساختمان می شوند و به وسیله پایه های چوبی که در تماس با خاک هستند یا از طریق تونل های زیرزمینی که معمولاً در زیر ساختمان حفر می شود، وارد ساختمان می شوند، و فعالیت تخریبی خود را آغاز می کنند. موریانه ها حشراتی هستند اجتماعی که دو نوع از آن ها دیده می شود: یک نوع در داخل چوب های منازل زندگی می کنند و نوع دیگر مخصوص سرزمین های استوایی بوده و در بیابان ها برای خود مسکن می سازند و طول خانه هایشان گاهی به ۵ متر و قطرش به ۸ متر می رسد و بسیار هم سخت است، بطوری که با کلنگ هم شکسته نمی شود.

معنی کلمه موریانه در دانشنامه آزاد فارسی

موریانه (termite)
هر یک از حشرات راستۀ مساوی بالان. موریانه ها حشراتی اجتماعی، با بدنی نرم اند. در کلنی های بزرگی زندگی می کنند که یک یا تعداد بیشتری ملکه دارند. ملکه ها نسبتاً اندازۀ بزرگی دارند و هر دو ثانیه یک تخم می گذارند. شاه ها اندازه ای کوچک تر دارند، سربازان کوچک تر، و کارگران و اشکال نابالغ باز هم کوچک ترند. موریانه ها لانه هایی دالان دار از ذرات خاک می سازند که به حدود ۶ متر طول می رسند. موریانه ها ممکن است۴/۱ پس مانده های گیاهی یک منطقه را مصرف کنند و علاقۀ آن ها به چوب، در خانه ها و آپارتمان ها، آن ها را به دشمن انسان بدل کرده است. چوب را در معدۀ این حشرات، تعداد زیادی جانداران کوچک که هم زیست میزبانشان اند، تجزیه می کنند. برخی از گونه ها نوعی هواکش قابل تنظیم در لانه شان می سازند. یک گونه نیز داخل لانه را با آب مرطوب کرده و آن را خنک نگه می دارد. گروهی از موریانه های افریقایی، ماکروترمیتینا، با آلوده کردن مدفوع خود به قارچی مخصوص که مدفوع را هضم می کند، باغ هایی از قارچ درون لانه می سازند و آن ها را می خورند. لانه هایی از موریانۀ فسیل شده ای در آریزونای ایالات متحد امریکا پیدا شده است که بنا به تخمین حدود ۲۲۰ میلیون سال قدمت دارند. در جنگل های بارانی، موریانه ها غالباً لانه های بزرگی زیر زمین حفر، و از مواد گیاهی در حال تجزیه تغذیه می کنند. بنابه تحقیق دانشمندان بریتانیایی در کامرون (۱۹۹۳ـ۱۹۹۸) دربارۀ موریانه های خاک زی، مشخص شده است که بسیاری از موریانه ها متعلق به گونه ای جدیدند، که دارای زی تودۀ بیشتری نسبت به دیگر گروه های جانوری است.

معنی کلمه موریانه در ویکی واژه

حشره‌ای است از راستة آرکیپترها که نزدیک به راستة رگ بالان
موریانه حشره‌ای است اجتماعی.

جملاتی از کاربرد کلمه موریانه

در جهان تخیلی دکتر هو، واشدانارادا موریانه‌های فضا و زمان هستند و اگر موجود زنده پا در تاریکی خانهٔ آن‌ها بگذارد به سرعت موجود را تجزیه می‌کنند. آن‌ها اولین بار در قسمت سکوت در کتابخانه ایفای نقش کردند.

دستگاه گوارشی انسان قادر به هضم سلولز نیست و آن را بدون تغییر دفع می‌کند اما برخی جانوران مثل نشخوارکننده‌ها و موریانه‌ها می‌توانند سلولز را به کمک میکروارگانیسم‌هایی که در دستگاه گوارش آن‌ها زندگی می‌کنند، هضم کنند. این میکروارگانیسم‌ها با آزاد کردن آنزیم‌هایی به هضم سلولز کمک می‌کنند.

آهنی را که موریانه بخورد نتوان برد از او به صیقل زنگ

بس که دنیا را کمر بستم چو مور دانه کش مدتی چون موریانه روی در آهن کشم

مورم، ولی ز خرمن عشق است دانه ام چون موریانه جوهر شمشیر می خورم

ز موریانه تشکیک ایمن است آن دل که گرد معتقدش اعتقاد اوست حصار

کشد چون آتش جوعش زبانه خورد فولاد را چون موریانه

افتادگی نکو بود‌ اما بجای خویش چوبی که نرم گشت خورد موریانه‌اش

بسا رباب کزو موریانه زد در کاخ بسا شراب کزو سرکه شد بدیر مغان

گروه‌هایی از موریانه‌ها که سربازانشان از اتوتیزیس برای دفاع از کلونی خود استفاده می‌کنند. برخی از گونه‌های موریانه، کارگرانی دارند که می‌توانند از خودکشی نیز استفاده کنند. تصور می‌شود که این یکی از مؤثرترین شکل‌های دفاعی است که موریانه‌ها دارند، زیرا کارگران کشته‌شده تونل‌هایی که به داخل لانه می‌روند را مسدود می‌کنند و سبب تبادل کشتگان یک به یک بین مهاجمان و مدافعان می‌شود، به این معنی که حمله‌ها هزینه انرژی بالایی برای شکارچیان دارد.

موریانه‌خوار پستانداری شب‌فعال و یگانه‌گونه از راستهٔ لوله‌دندان‌سانان است. در آفریقای جنوبی و مرکزی زندگی می‌کند. جانوری ترسو و بی‌دفاع است و تقریباً به اندازهٔ خوک، اما سری کشیده و پوزه‌ای شبیه به آن دارد. گوش‌هایی بزرگ با موهای پراکنده، دمی کلفت و پاهایی کوتاه دارد. این جانور با پاهای جلویی و پنچه‌دار خود به سرعت زمین را حفر می‌کند. روزها را در حفره می‌گذراند و شب‌ها به لانهٔ موریانه‌ها و مورچه‌ها حمله می‌کند. این جانور با زبان بلند و چسبناک خود این حشرات را با لیس‌زدن شکار می‌کند. دندان‌های بدون مینای این جانور انحصاری و علت اصلی قرار دادن این جانور در راسته‌ای جداگانه است. پس از رشد کامل، طولش به ۱/۵ متر می‌رسد و زبانش ۳۰ سانتی‌متر طول دارد.

گردد اگر ز رای متین تو صیقلی ایمن ز موریانه بود دیگر آینه

به نومیدی‌ام خاک شد عرض جوهر چو شمشیر در قبضهٔ موریانه