مهرپرست. [ م ِ پ َ رَ ] ( نف مرکب ) پرستنده مهر : چون دعا کرد ماه مهرپرست شاه را داد بوسه ای بر دست.نظامی.
معنی کلمه مهرپرست در فرهنگ فارسی
پرستنده مهر
معنی کلمه مهرپرست در ویکی واژه
مهر+پرست پرستنده ٔ مهر.
جملاتی از کاربرد کلمه مهرپرست
جگرشان زمهرپرستان و بردوش نفس بندند به تار سبحه تزویر بار آتشافشانی
میترائیسم رومی در سدههای سوم و چهارم میلادی به اوج خود رسید و بهویژه در میان سربازان رومی باورمندان بسیاری داشت. پس از گرایش کنستانتین بزرگ، امپراتور روم، به آیین مسیحیت که در آن هنگام گسترش یافته بود و پس از پیروزی او در نبرد به سال ۳۱۲ میلادی که طی آن همهٔ کیشها و آیینهای غیرمسیحی ممنوع اعلام شد، آیینهای مهرپرستی نیز در مغربزمین از رواج افتاد.
پس از ظهور زرتشت به دلایلی مانند مقابله با نمادهای مهرپرستی، ترویج یگانهپرستی، لزوم یکجانشینی و توسعهٔ تمدن، با قربانی کردن گاو به شدت مقابله میشود و حراست و حمایت از گاو مورد توجه خاص زرتشت قرار میگیرد.
دماغ بادهگساران ز خرّمی در جوش درون مهرپرستان ز عاشقی در تاب
در زمان اشکانیان مهرپرستی به غرب رخنه میکند. مهرپرستی و آیینهای آن با روحیهٔ جنگجویی اشکانیان سازگار بوده است. بنا به روایت مغی به نام اوستانس برای نخستین بار مهرپرستی را به غرب ایران میبرد و در آنجا رواج میدهد. پس از آن کاهنان همسایگان غربی ایران، آیینهای میتراگان، مانند قربانی کردن برای میترا را اجرا میکنند.
برخی از پژوهشگران بر این باورند که آتشکدهٔ آذرخش در آغاز یکی از نیایشگاههای مهرپرستان آریایی بوده که در روزگار ساسانیان به آتشکده دگرگون شدهاست.
«مهرپرستی» یا «کیش مهر» نام ایرانی این آیین است. میترائیسم برداشت رومیان از مهرپرستی بود که «اسرار میترایی» نیز نامیده میشود نویسندگان رومی برای نام بردن از آن واژههایی همچون «اسرار میترائیک»، «اسرار میتراس»، «اسرار پارسیان» و «اسرار ایرانیان» به کار میبردند. منابع مدرن گاهی جهت اشاره به این مذهب یونانی-رومی، عبارت «میترائیسم رومی» یا «میترائیسم غربی» را بکار میبرند تا آن را از پرستش میترا توسط ایرانیان تمایز دهند.
ریشههای مزدیسنا به هزاره دوم پیش از میلاد بازمیگردد. این دین به همراه ادیان مرتبط با آن یا شاخههای دیگرش، نظیر مهرپرستی و آیین زروانی، برای بیش از هزار سال، از حدود ۶۰۰ پیش از میلاد تا ۶۵۰ پس از میلاد، دین رسمی شاهنشاهیهای باستانی ایرانی بودهاست؛ تا اینکه در نهایت با حمله مسلمانان به ایران جایگاه خود را از دست داد. از آن پس قوانین تبعیض آمیزی علیه زرتشتیان وضع شد و آنان مورد آزار و اذیت توسط مسلمانان قرار گرفتند. برآوردهای اخیر نشان میدهد که حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار زرتشتی در سراسر جهان وجود دارد که بیشتر آنها در هند، ایران و کردستان عراق زندگی میکنند.
در مورد ایزدیان با توجه به نواحی محل زندگی آنها و پیشینهٔ تاریخی آن نواحی این احتمال وجود دارد که ایزدیان از نسل اقوام تمدن میتانی مستقر در همین نواحی بوده باشند. در مورد دین ایزدی میتوان گفت، این دین پیش از ورود اسلام در مناطق یاد شده، وجود داشتهاست و تحت تأثیر ادیان زرتشتی و مانوی قرار گرفتهاست و عقاید مهرپرستانه و زرتشتی بر آن تأثیر داشتهاند. تأثیراتی از دین یهود و فرقهٔ «نسطوری» و عقاید صوفیه (پس از اسلام) نیز در منابع برشمرده شدهاند. در منابع مربوط به فرقههای اسلامی آن را فرقهای از جمله غلاة شیعه دانستهاند.∗
باور بر این است که نام کیش ایزدی ریشه در واژه فارسی ایزد دارد. عناصری همچون ستایش خورشید و آتش در این آیین نشانههایی از باورهای باستانی ایرانیان، مهرپرستی و دین زرتشت دارد.
از دوشیزه زاده شدن، ویژگی است که در آیین مهرپرستی برای مهر (زاده شده از آناهیتا)، در مسیحیت نیز برای عیسی مسیح از مریم بیان میشود.
مهرپرستی ز جهان رخت بست سم خر و گاو به جایش نشست
در مناطق آسیای صغیر تا حدی رسوم سامی، یهودی، بابلی، لیدی و… به آیین ناهید اضافه شده بود؛ چنانکه آیین مزبور دیگر آن آیین اصلی قابل شناسایی نبود؛ همانند آنچه برای آیین مهرپرستی رخ دادهبود.