مناسک

مَناسِک (ritual)
مراسم مسیحیان در کلیسای اسقفی سنت مارک
در عبادت یا مراسم مذهبی، اجرای مجموعۀ اعمال معیّنی که یا به مناسبت رویداد مهمی در زندگی شخص، مانند تولد یا مرگ، انجام می گیرد و یا چرخۀ منظم روزانه، هفتگی، یا سالانه ای را تشکیل می دهد. مناسک و مراسم یکشنبۀ کلیساها یا سبت شنبۀ یهودیان یا جمعۀ مسلمانان از این جمله است. معمولاً چنین استنباط می شود که مناسک دارای معانی نمادین عمیق اند. تعریف دیگر آن این است که هر رفتاری را که باید با قواعد معیّنی تطبیق کند و گرنه منجربه عواقب فوق طبیعی تصور می شود، مَنْسک (جمع: مناسک) یا شعیره (جمع: شعایر) می نامند. آن ها نسبت نزدیکی با جهان بینی و دین و مرام جامعه و همچنین ساختارهای سیاسی و اقتصادی آن دارند؛ که به قصد نزدیکی به خدا در ادیان ابراهیمی انجام می گیرد و ممکن است به نیت افزایش محصول، شکست دشمنان، پیشی گرفتن بر رقیبان، رسیدن به اشراق، کاهش فلاکت، درمان بیماری روانی یا جسمی، مشروع ساختن وقایع مهمی از قبیل ازدواج، جبران عواقب تخطی از محرمات و مقررات اجتماعی، یا دفع ارواح خبیث برگزار شوند. در بعضی جوامع همۀ اشخاص حق اجرای مناسک را دارند (مانند دسته ای از بومیان استرالیا)، در برخی دیگر فقط مردان (همچون در میان سرخ پوستان یانومامو برزیل) یا فقط زنان (مثلاً در قبیلۀ کالاباری شمال نیجریه) اجازۀ این کار را دارند، و در گروهی دیگر فقط روحانیان یا شمن ها می توانند مناسک را برگزار کنند. مناسک ممکن است با استعمال مواد مخدر (چنان که در میان غالب سرخ پوستان جنگل های استوایی برزیل و سرخ پوستان جلگه های امریکایی شمالی مرسوم است)، وردخوانی، نقاب گذاری، و رقص و موسیقی و نواختن طبل همراه باشد.