ملتزم

در سال ۱۲۹۰ هجری قمری و در سفر اول ناصرالدین شاه به اروپا، امامقلی عمادالدوله یکی از همراهان اصلی شاه و به اصطلاح از ملتزمین رکاب بود.

آن تن فرسوده درد دریغ، آن رخ آلوده گرد افسوس، مصرع: تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد. آن جسم ضعیف را تاب بیماری نیست و آن جان نحیف را توان بی غمگساری نه.اگر من خود حاضر بودم بی غمخوار و پرستار نمی ماندی و به طول مرض گرفتار نمی گشتی. بلی مرید را مرشد باید و بیمار را به سعی تیمار اندیش صحت افزاید. مراهم رنج روحانی بواسطه حرمان حضور نواب اشرف والا بسیار است. ملالت و رنج سرکار سربار غم ها و مزید الم ها شد. انشاء الله تاکنون از خستگی رستگی خاسته و روان را با سلامت پیوستگی افتاده. بقیه دردها به فر قربت درمان خواهد یافت. و خاطر بر مدارج ارمان فیروزمند خواهد شد. خوشا حال شما که نواب اشرف را ملتزم حضورید و مکتسب سرور. مرا از شما در هیچ حال فراموشی نیست شما را هم از ما و تذکر شوق و حرمان ما خاموشی مباد.

بهر او «سندی شاهک» قتل آن مظلوم را ملتزم شد چون اعانت بر شقی اشقا کند

امین‌السلطان در سفر اول خراسان در سال ۱۲۸۴ (۱۲۴۶ خورشیدی) و سفر گیلان ۱۲۸۶ (۱۲۴۸ خورشیدی) از همراهان ناصرالدین‌شاه و یا باصطلاح از ملتزمین رکاب شاه بوده و دقیقه‌ای از او منفک نمیشده است.

ما السعی الا فی رضاه بملتزم ما الطوف الا حوله بحلال

بس بود ثنائی بس گفتار تو وزین پس نه ملتزم مدح و نه معتقد ذم باش

بوس و دعا کعبه را بر در و دستت چنانک موضع بوسه حجر جای دعا ملتزم

میل این را ترک آن شد ملتزم شاد گردی زین از آن داری الم

گه ملتزم پاس که شاه است به مشکوی گه بر در کریاس که بارست به ایوان

آفرین بر آن پدر که چندین پسر از او در سفری چنین، ملتزم موکب مسعودند و هم در جانثاری و جلادت شعاری عدیل ونظیر ندارند.

نطق، در مدحت این، ملتزم نای کلو است آز، با نعمت آن، خادم طبل شکم است

المنتظم و ملتقائط الملتزم فی اخبار الملوک و الامم کتابی است که ابن جوزی در قرن ششم ه‍.ق به تألیف آن همت گماشته‌است. در این کتاب شرح وقایع از آغاز آفرینش تا سال ۵۷۲ ه‍.ق می‌باشد. مؤلف، بیش از شرح رویدادهای تاریخی، به دانشمندان و شخصیت‌های دینی معاصر خویش پرداخته‌است. این اثر در باب تاریخ عراق-بغداد در عصر سلجوقیان، اهمیت فراوانی دارد و روابط سلجوقیان با خلافت را به همراه جزئیات شرح می‌دهد. به علت سکونت نویسندهٔ اثر در بغداد و ناظر بودن او بر بسیاری از اتفاقات، مطالب ذکر شده از او، نایاب است.