مقتفی

و فی المقتفی بالله والله جاره امان لخلق الله فی البدو و الحضر

خورشید ز رای مقتفی دارد نور وز دولت سنجریست گیتی معمور

منشور حفاظتی [امان‌نامه] که توسط مقتفی در سال ۱۱۳۹ به عبدیشوع سوم، بزرگ نسطوریان اعطا شده بود در سال ۱۹۲۶ توسط محقق آشوری آلفونس مینگانا منتشر شد.

انصاف ده که آدم ثانی است مقتفی در طینت است نور یدالله مخمرش

از خط کردگار فلک راست محضری المقتفی خلیفتنا مهر محضرش

المقتفی در ۱۷ سپتامبر ۱۱۳۶ به عنوان خلیفه معرفی شد. او توانست از درگیری داخلی سلجوقیان برای حفظ کنترل خود بر بغداد استفاده کند و به تدریج عراق را به مناطق تحت کنترل خلافت اضافه کند.

او در سال ۱۱۴۸ با گروهی از سرداران سلجوقی که علیه سلطان مسعود قیام و به بغداد لشکر کشیده بودند، جنگید و پیروز شد. به گفته برخی منابع، تلاش مشابهی در سال بعد انجام شد که بار دیگر توسط سپاهیان خلیفه ناکام گذاشته شد. المقتفی پس از مرگ مسعود در اکتبر ۱۱۵۲، و رقابت میان سران حکومت سلجوقی برای رسیدن به سلطنت، نقش فعالی ایفا کرد. چند ماه پس از مرگ مسعود، او شهرهای واسط و حله را تصرف کرد. در جنگ کسب قدرت میان سلیمان شاه برادر مسعود و برادرزاده مسعود، محمد دوم، مقتفی از سلیمان شاه حمایت کرد و از او تعهد گرفت که در عراق مداخله نکند.

ختم کمال گوهر عباس مقتفی کاعزاز یافت گوهر آدم ز جوهرش

مقتفی توسط مورخان مسلمان معاصر به عنوان فردی فاضل، توانا و شجاع ستایش می‌شود. او در طول بیست و پنج سال خلافت خود، لشکرکشی‌های کوچک اما پرشماری در سراسر عراق و سوریه انجام داد.

من به دور مقتفی دیدم به دی مه بادیه کاندر او ز آب و گیا قحط فراوان دیده‌اند

سعد و نحس شب سپید و سیاه خاتم مقتفی نمی‌شاید