مقتبس

معنی کلمه مقتبس در لغت نامه دهخدا

مقتبس. [ م ُ ت َ ب ِ] ( ع ص ) آتش گیرنده و روشنی گیرنده. ( غیاث ) ( آنندراج ). آنکه دریافت می کند آتش را از دیگری. ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( از محیط المحیط ). آنکه آتش گیرد از آتشی دیگر. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : مقتبسان بادیه هوی را مطلوب ، اوست ، حمدی که عاشقان حقیقت... ( جهانگشای جوینی چ قزوینی ج 1 ص 1 ).
مقتبس شو زود چون یابی نجوم
گفت پیغمبر که «اصحابی نجوم ».مولوی ( مثنوی چ خاور ص 40 ).صد مشعله افروخته گردد به چراغی
آن نور تو داری و دگر مقتبسانند.سعدی.و چون اقتباس آن از انوار کلمات مشایخ که مقتبس اند از مشکوة نبوت کرده آمد... ( مصباح الهدایه چ همایی ص 8 ).
باغ بهشتی و خرد حور تو
شمع فلک مقتبس از نور تو.
خواجوی کرمانی ( روضة الانوار چ کوهی کرمانی ص 29 ).
و رجوع به اقتباس شود.
|| آنکه فرامی گیرد علم را از دیگری. ( از ناظم الاطباء ). آنکه اخذ کند از دیگری دانش را. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) ( از اقرب الموارد ) : مدتها به ریاض فواید آن تفسیر مستأنس بود و از انوار نکت دقایق آن مقتبس. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 203 ). در مقابل بیوت اصنام ، صوامع اسلام ساخت و مدارس افراخته و علما به تعلیم و افادت و مقتبسان علوم به استفادت اشتغال نموده... ( جهانگشای جوینی چ قزوینی ج 1 ص 9 ). و رجوع به اقتبال شود.
مقتبس. [ م ُ ت َ ب َ ] ( ع ص ) آتش گرفته و روشنی گرفته :
مقتبس از شعله رایت شعاع آفتاب
مستعار از نفحه خلقت نسیم خوش دمش.کمال الدین اسماعیل.|| آتش که از آتش دیگر گیرند. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). پاره ای از آتش. ( از اقرب الموارد ). || فراگرفته. ( ناظم الاطباء ). مستفاد. آنچه فراگرفته باشی از دیگری از دانش. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). اقتباس شده. اخذشده.

معنی کلمه مقتبس در فرهنگ معین

(مُ تَ بِ ) [ ع . ] (اِفا. ) ۱ - روشنایی گیرنده . ۲ - اقتباس کننده .

معنی کلمه مقتبس در فرهنگ عمید

مطلبی که از دیگری گرفته شده، اقتباس شده، فراگرفته.
۱. روشنایی گیرنده.
۲. فایده گیرنده.
۳. اقتباس کننده.

معنی کلمه مقتبس در فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - آتش گیرنده ۲ - روشنی گیرنده ۳ - اقتباس کننده اخذ کننده : [ و مواعظ بسیار لایق هر حکایت درو زیادت گردانید تا مستفیدان ادب و مقتبسان الفاظ عرب را بمطالعه آن رغبت زیادت گردد . ] ( روضه العقول . مقدمه مرزبان نامه تهران ۱۳۱۷ ص ز ) جمع : مقتبسین .
آتش گرفته روشنی گرفته

جملاتی از کاربرد کلمه مقتبس

خورشید چرخ شرع که نور چراغ فضل الّا ز شمع خاطر تو مقتبس نبود
تا شده طالع ز بام دل مرا نور علی گردد از نور دلم خورشید تابان مقتبس
اگر نه مقتبس بودی بروز از شمع رخسارت نبودی در شب تیره چراغ آسمان روشن
از احمد ظاهر آهنگ‌های زیادی به یادگار مانده‌است که در ۳۳ آلبوم رسمی تدوین گردیده و به شکل صوتی در بازار عرضه شده‌است. به غیر از دو آهنگ تصویری سایر آهنگ‌های وی مقتبس از همین دو آهنگ یا هم عکس‌های وی هستند. شعر آهنگ «اُ بانو بانو جانا» که در میان افغانها مشهور است.
خسرو عادل نظام ملک و ملت کآفتاب هست دائم مقتبس از نور رأی انورش
مقتبس از شعلۀ رایت شعاع آفتاب مستعار از نفحۀ خلقت نسیم خوش دمش
میکند بر دل تجلی مهر رویش هر نفس تا که گردد نور ماه دل ز مهرش مقتبس
چیست دانی عقل در نزد حکیم؟ مقتبس، نوری ز مشکوة قدیم
نوری که هست مقتبس از شمعِ آفتاب بل آفتاب کرده ازو اقتباسِ نور
گر آورد از طور، موسی قبس؛ ز روی تو بود آن قبس مقتبس
بر ما پیر خرد طفل دبیرستانست فلسفی مقتبسی از دل دانشور ما