مفتری

نیست این از ران گاو ای مفتری ران گاوت می‌نماید از خری

حم. وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ. الکتاب، القرآن. اقسم اللَّه تعالی به و بصفاته، انه جعله قرآنا عربیا، و لیس بمفتری کما زعمه بعضهم. و قیل الکتاب، اللوح المحفوظ. و قیل الکتاب، الخط و اقسم به تعظیما لنعمته فیه. الْمُبِینِ الذی ابان طریق.

اجعلوا الساقی خبیرا عارفا عنه سلونی اننی لست احب المفتری لا تظلمونی

وَ ما مِنْ حِسابِکَ عَلَیْهِمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ یک وجه آنست که این ها و میم با دشمنان مصطفی (ص) شود، که وی را میگفتند که: درویش است، و یتیم بو طالب است، و صنبور است و با وی فریشته هم بازو نیست، و وی ملک نیست، و وی را گنج نیست. و نیز گفتند که: مجنون است و ساحر و مفتری و کذاب و صاحب اساطیر. میگوید: از شمار تو بر ایشان هیچ چیز نیست. دیگر وجه: وَ ما مِنْ حِسابِکَ عَلَیْهِمْ ای علی اهل الصّفّة، اگر از تو زلتی آید بر ایشان از بار آن هم هیچ چیز نیست، «فَتَطْرُدَهُمْ» یعنی ان تطردهم، فَتَکُونَ مِنَ الظَّالِمِینَ. و گفته‌اند: فتطردهم جواب آنست که گفت: ما عَلَیْکَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ، و فَتَکُونَ مِنَ الظَّالِمِینَ جواب آنست که گفت: وَ لا تَطْرُدِ الَّذِینَ. یکی جواب نفی است و یکی جواب نهی، و نظم آیت اینست: «و لا تطرد الذین یدعون ربهم فتکون من الظالمین ما علیک من حسابهم من شی‌ء و ما من حسابک علیهم من شی‌ء فتطردهم».

یکسره هم ظالم و هم دادرس یکسره هم قاضی و هم مفتری

خالق تزویر تزویر ترا کی خرد ای مفتری مفترا

کس بدیشان نگرود گرچه زن و فرزندشان لاجرم خصم بزرگانند و خصمی مفتری

و حقیقت این سرّ آنست که هر که دعوی معرفت اللَّه کند بحقیقت مفتری است، که جلال احدیت از معرفت آب و خاک پاک و مستغنی است.

مگر گوساله ی زرین خدای خویشتن خوانی مگر اعجاز را گوئی بسحر مفتری ماند

زین همرهان مفتری چون یوسفم من متفری هستم ازین گرگان بری کز آهوان دارم نسب