معونت

و بعد از این تقریر این مقدمه گوییم: عناصر و نبات و حیوان هر سه معونت نوع انسان کنند، هم به طریق ماده و هم به طریق آلت و هم به طریق خدمت، و انسان معونت ایشان نکند الا به طریق ثالث و بالعرض، چه او شریف تر است و ایشان خسیس تر، و اخس شاید که هم خدمت اخس کند و هم خدمت اشرف کند، اما اشرف نشاید که خدمت کند الا مثل خویش را، و انسان معونت نوع خود کند به طریق خدمت نه به طریق ماده و نه به طریق آلت، و به طریق ماده خود معونت هیچ چیز نتواند کرد از روی انسانی، چه از آن روی جوهری مجرد است.

همه مقصود آفرینش کون تویی ای غافل از معونت و عون

کار مرا که غیر تو دیگر کسی نساخت کی گردد از معونت اغیار ساخته

بر تو نالم همی معونت کن مر مرا از زمانه ریمن

از شهریار حشمت او را معونت است وز کردگار حرمت او را حراست است

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ای ایشان که بگرویدید، قاتِلُوا الَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ الْکُفَّارِ کشتن کنید با آن کافران که از سوی شمااند، وَ لْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً وایدون بادا که کافران در شما که مؤمنان‌اید درشتی یابند، وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ. (۱۲۳) و بدانید که خدای بیاری و نصرت و معونت وا پرهیزگاران است.

دیگرش اینقدر معونت نیست که‌کند جفت خویش را انفاق

و گر به بنده معونت همی رسد ز خدای خدای عزوجل دولت تو راست معین

زنهار به حق معونتم کن کز حق بر تو بزینهارم