معقول

لیک هر معقول فرع عاقل است ذات بی او ذات عاقل باطل است

هر آن کس صلح شد معقول خاطر دهد باج و شود در جگ حاضر

و نیز گفت: نگوییم که آنچ کرد از صنع بعلم کرد، بدان روی که آنرا نخست دانسته بود آنگاه بکرداز بهر آنک عقل معقول اوست و علمهاء ما از عقل است، پس روا نیست که خدای مر علم را بعلم کرده باشد، که این محال بود، ازبهرآنک چیزها را بعلم کنند و علم را بعلم نکنند، و چو مارا ازعلم نصیب است و علم ما از عقل است، دانستیم که عقل آفریده اوست. این قولها افلاطون است‌اندر ارادت و علم باری و‌اندر عقل.

در وجود اجتماع فعل و قبول پیش روشندلان بود معقول

نه که تاثیر از قدر معمول نیست لیک تاثیرش ازو معقول نیست

چونکه حاصل نداشت خط اصول کرد باور حدیث نامعقول

میوهٔ معقول به دست خرد از شجر حکمت او می‌چنم

ای بلبل بوستان معقول طوطی شکرفشان معقول

هرگز نبود حرارت عشق در طبع فسردگان معقول