مطالع

دریغا محبت خدا با مصطفی، هم محبت خود باشد! چه می‌شنوی ای آنکه مطالعه‌ی این کلمات می‌کنی؟! معلوم این بیچاره شده است که نگاه دارنده‌ی این کلمات، از حظ و نصیب این کلمات بی‌بهره نباشد زیرا که آنکس که محرم این کلمات نباشد، آن توفیق نیابد که خود را با این کلمات دهد؛ و آنکس که فهم نکند و نداند، هم معذور باشد که از موسی کامل‌تر نباشد هم به علم و هم به نبوت که سه کلمه از خضر تحمل نکرد. چه می‌شنوی ای گدای امت محمد که موسی حاصل سه کلمات اسرار نشد و تو این کلمات چگونه تحمل می‌کنی؟! شکر این نعمت کی توانی کرد؟ درنگر که این سخن مرا کجا می‌کشد! «وَإِذ قالَ مُوسی لِفَتاهُ لاأبرَحُ حَتَّی أبْلُغَ مَجْمَعَ البَحْرَیْن» دریغا هرگز ندانسته‌‬ای این «بحرین» کدامست؟ مگر که دریای حقیقت«ص»، بحر بمکه «کانَ علیه عَرْشُ الرَّحْمن حَیْثُ لالَیْلَ وَلانَهارَ» ندیده‬‌ای؟

دگر بشنو ز من معنای مطلع که تحقیق مطالع راست مجمع

عاشق از روی نکو در نظری فهم کند آنچه معلوم به صد شرح مطالع نشود

چشمش نظر ز صفحة آیینه بر نداشت خورشید من مطالعة نور می‌کند

و گفت: یقین نوریست که حق تعالی در دل بنده پدید آرد تا بدان جمله امور آخرت مشاهده کند و به قوت آن نور جمله حجاب‌ها که میان او و میان آخرت است بسوزد تا بدان نور مطالعه جمله کارهای آخرت می‌کند چنانکه گوئی او رامشاهده است.