مصباح

سید ابوالفضل مصباح‌التولیه (۱۲۷۳ قم - ۵ مرداد ۱۳۵۸ قم) که نام خانوادگی تولیت برگزید، تولیت حرم فاطمه معصومه در قم، بنیانگذار کتابخانه آستانه مقدس حضرت فاطمه معصومه و نماینده قم در مجلس شورای ملی بود.

از تو منور حرم اهل بیت یافته مصباح نبی از تو زیت

بود لطف تو مفتاح پی مخزن افراح سزد نور تو مصباح درین موطن اکدار

لب تو باده گساران روح را ساقیست رخ تو خلوتیان صبوح را مصباح

پس از انقلاب در آپارتمانی در محله پانزدهم پاریس زندگی کرد و به روزنامه‌نگاری و نوشتن مقالات برای نشریات فارسی ادامه داد. او به دعوت مصطفی مصباح‌زاده، بنیان‌گذار موسسه کیهان، زمانی که روزنامه کیهان لندن منتشر شد نگارش مقالات هفتگی را به عهده گرفت. پس از مرگ هوشنگ وزیری، احمد احرار سردبیری این نشریه را برعهده گرفت. همزمان گردآوری و انتشار سومین بخش از خاطرات اردشیر زاهدی به وی سپرده شد که او با دقت، این کار را انجام داد.

مصباح یزدی از حامیان اسلام بنیادگرایانه و طیف اصولگرا بود. او علی‌رغم باور به ریشه‌داشتن اصلاح‌طلبی در «نظام ارزشی اسلام»، از مخالفان جدی جریان اصلاح‌طلبی رایج در ایران بود، چنان‌که در حسینیه شهدای قم اصلاح‌طلبان را «احیاکنندگان سنت کفار ۲۵۰۰ سال پیش ایران» نامید. وی همچنین اصلاح‌طلبی با معیارهای مطرح شده از سوی رهبر جمهوری اسلامی را، مطلوب دانسته و بیان کرد که «این اصلاح‌طلبی را می‌خواهیم».

از خم و شیشه می صاف که مصباح هدیست ریز در جام که مفتاح بیان خواهد بود

بود مصباح یعنی عقل اول چو مشکوتیست او را ملک اسفل

مصباح سبل حیدر مصداق کلام الله آن واجب ممکن سیر آن وحدت کثرت کاه

دو تن از روحانیون حوزهٔ نجف تأثیر زیادی بر شخصیت محمدتقی بهجت گذاشتند: محمدحسین غروی اصفهانی و سید علی قاضی. او دربارهٔ محمدحسین غروی اصفهانی می‌گوید: (به نقل از مصباح)

ساقیا خیز و برافروز سبک مصباحی قفل اندیشه ی بی فایده را مفتاحی

او در دومین دوره تدریس اسفار توسط سید محمدحسین طباطبایی نیز شرکت داشته‌است. وی در جوانی به همراه محمد مفتح، محمدتقی مصباح یزدی، محمدرضا مهدوی کنی، محمدباقر باقری کنی، محمد امامی کاشانی، اکبر هاشمی رفسنجانی، محسن دانش آشتیانی، سید حسن میردامادی، بهجتی کرمانی، میرزا علی غفوری، جواد الهی کنی و میرزا حسین نوری به تحصیل و مطالعه دروس ریاضیات، فیزیک، شیمی، فیزیولوژی، زبان، زمین‌شناسی و اقتصاد پرداخت تا زبان جامعهٔ امروز، آموزش و پرورش امروز و دانشگاه امروز را هم بداند زیرا احساس کرده بود روحانی هر قدر در علوم حوزوی قوی باشد، باید زبان جامعهٔ روز و زبان دانشجویان را هم بداند.

مشک یابند ز مشکوت و صباح از مصباح ملح فهمند ز ملاح و سراج از سراج

سروش گفت به وحدت که عشق مصباح است بود تن تو چو مصباح و دل در او چو زجاج

خانه روشن به نور مصباح است روشن از نور او بود مصباح