معنی کلمه مشربی در لغت نامه دهخدا
ترک من هرگه که جا در خانه ای زین کرده ای
خانه زین را چو صورت خانه چین کرده ای.
مشارالیه به غایت لاابالی و بی تعین و لوند بود و این مطلع هم از اوست :
گهم دل بشکند گه ساغر عشرت ز دست افتد
مبادا دردمندی را شکستی بر شکست افتد.( مجالس النفائس ص 70 ).
مشربی. [ م َ رَ ] ( اِخ ) میرزا ملک. مشهدی الاصل و اصفهانی المولد. از منشیان شاه عباس صفوی است. گویند در موسیقی ربط کاملی داشته در زمان شاه صفی قصیده ای گفته ، مواجب او را مضاعف کردند تا در زمان یکی ازوزراء قدری از مواجب او کم کرده قطعه ای به نظم درآورده به ایشان خواند. فقیر از آن قطعه انتخابی کرد:
ای صاحب زمانه که امروز در جهان
بر من سیاهی رقمت سم ارقم است
روز نخست آمدنم زخمها زدی
این التفات در عوض خیر مقدم است
کوچک دلی زیاده از این هیچکس نکرد
بر ذات اقدس تو بزرگی مسلم است
چون کعبه خانه تومطاف خلایق است
اما سرشک شور منش آب زمزم است.( از آتشکده آذر چ شهیدی ص 97 ).
مشربی.[ م َ رَ ] ( اِخ ) مولانا مشربی. از قم است و به اتوکشی شهرت داشت. در اوایل به کسب خود روزگار میگذرانید،ولی عاقبت از آن دلگیر شده شاعری اختیار کرد. شخصی نامراد است. طبع شعرش چنان بود که ذیلاً ذکر میشود:
سر تا به قدم سوخته آتش عشقیم
پروانه پرسوخته را رتبه ما نیست.
نخواهد رفت ذوق غمزه خونریزت از جانم
فریب عشوه ات گر صد رهم عمر ابد بخشد.
مشکل که فلک کینه دیرینه نخواهد
امروز که او را چو تو بیدادگری هست.( از مجمع الخواص ص 241 ).
مشربی. [ م َ رَ ] ( اِخ ) از مردم زادگان تکلو و بلکه از خویشاوندان امیرالامرایان آن طایفه است. چون خیلی بی قید و لاابالی است از ملازمت و اطاعت سرپیچی میکند، گاهی سپاهی میشود و گاهی فنایی. طبع شعر نیز دارد و شجاعت و اکرام نیز بر خویشتن نسبت میدهد. این ابیات از اوست :
ای فلک ای بی ترحم بی کسی را تا بکی
میگدازی ز آتش حسرت مروت را چه شد
مشربی گیرم که آه بی اثر کاری نساخت
حیرتی دارم که تأثیر محبت را چه شد.( مجمع الخواص ص 125 ).