مشتهی

به انصاف نزدیک تر آن بُوَد که چون مشتهی بر سر خوان بود

ای سیرگشته از ما ما سخت مشتهی وی پاکشیده از ره کو شرط همرهی

و بدان که معصیت اگر چه به طبع مشتهی بود، ولیکن اندر حق تایب همچون انگبین باشد که پرزهر بود، کسی که یک بار از آن بچشید و رنج بسیار دید چون دیگر بار اندیشه آن کند مویهای وی به تیغ خیزد از کراهیت آن . و شهوت حلاوت آن به خوف زبان آن پوشیده شود، باید که این تلخی در همه معاصی یابد که آن معصیت که وی کرد، زهر از آن بود که اندر وی سخط حق تعالی باشد و همه معاصی همچنین بود.

گفتند کدام طعام مشتهی تر گفت: لقمهٔ از ذکر خداء تعالی که به دست یقین از مایدهٔ معرفت برگیری در حالتی که نیکوگمان باشی بخدای.

تو عطا بیگانگان را می‌دهی از تو دارد آرزو هر مشتهی

علف: شهوات و مشتهیات نفس را گویند، و هرچه نفس را در آن حظی باشد.

سفرهٔ او پیش این از نان تهیست پیش یعقوبست پر کو مشتهیست

چنانم از شَرهِ باده‌ ی کهن تشنه که نوجوان رمضان مشتهی ز غایت جوع

و دوم که شهوت است، مانند عامل خراج است، و طماع، دورغ زن، فضول و تخلیط گر است، و هر چه وزیر که عقل است گوید، شهوت، هوای مخالف آن کند، و همیشه طالب آن است که راه روح را زده و او را محکوم حکم خود نماید و مانند بهایم و چهارپایان غرق لجه شهوات نموده، و به هر چه او را امر نماید از مشتهیات «اکل»، «شرب»، «جماع»، «مرکب»، «لباس»، «مسکن» و امثال آن، روح بدون آنکه در ارتکاب آن با وزیر مشورت نموده و صواب و فساد آن را فهمیده باشد، متابعت نماید.

جان همام را بر جانان او رسان عمری‌ست تا که تشنه به آب است مشتهی