مسهل

مسهل اندر دفع اخلاط هوس توبه از جز حق سوی حق بود و بس

اما علمی آن است که حق تعالی را بشناسد تا بداند که کبریا و عظمت جز وی را نسزد و خود را بشناسد تا بداند که از وی حقیرتر و خوارتر و ذلیل تر و ناکس تر هیچ چیز نیست. و این مسهلی بود که بیخ و مادت علت از باطن بکند. اگر کسی به تمامی این بداند او را یک آیت قرآن کفایت بود. این که گفت، «قتل الانسان ما اکفره، من ای شیء خلقه فقدره، ثم السبیل یسره، ثم اماته فاقبره، ثم اذاشاء انشره». حق تعالی وی را قدرت خویش تعریف کرد و اول و آخر و میانه کار با وی بگفت.

سهل مشمر کار این فاسد مزاج مسهلی باید که بپذیرد علاج

جهان را خوردن مسهل سرآمد طبیب مرگ دیگر کمتر آمد

همچو مسهل که می‌خورد رنجور تا شفا یابد او ز بیماری

در چنین علت ای طبیب مرا مسهلی تازه ساختی هردم

برای بیمارانی که به درمان با رژیم غذایی حاوی فیبر پاسخ نمی‌دهند، مسهل‌هایی مانند گلیکول‌پلی‌اتیلن، سوربیتول و لاکتولوز می‌توانند مؤثر باشند.

و بیمار هر روز پنجاه شصت بار می‌نشست. پس مسهل بساخت و به بیمار داد. آن روز که مسهل خورد زیادت شد. دیگر روز باز ایستاد.

و جنس اول که مثل مسهل است آن است که نگاه کند که سبب خشم اندر باطن چیست. آن اسباب را از بیخ بکند. و آن را پنج سبب است.

یقعی جلوس البدوی المصطلی یعدوا اذا احزن عدو المسهل

مدو از پی مسهلِ کارگر مکن قصدِ جان زهرِ قاتل مخور