مزارع

و باشد که اهل این مدینه همه جماعت را در این سیرت مشارکت بود، و باشد که مغلوبان هم با ایشان در یک مدینه باشند، و اهل غلبه در مراتب متساوی یا مختلف، و اختلاف ایشان یا به قلت و کثرت نوبتهای غلبه بود، یا به قرب و بعد از رئیس خود، یا به شدت قوت و رای و ضعف آن، و باشد که قاهر در مدینه یک شخص بود و باقی آلات او باشند در قهر، هر چند ایشان را بطبع ارادتی نبود بدان فعل، ولیکن چون آن قاهر امور معاش ایشان مکفی دارد او را معونت کنند، و این قوم به نسبت با او به منزلت جوارح و سگان باشند به نسبت با صیاد، و بقیت اهل مدینه او را به منزلت بندگانی باشند که خدمت او می کنند و به متاجره و مزارعه مشغول می باشند، و با وجود او مالک نفس خود نباشند، و لذت رئیس ایشان در مذلت غیر بود.

از مزارعْشان برآمد قحط و مرگ از ملخهایی که می‌خوردند برگ

از شوق گل روی تو شد آدم خاکی در آب و هوای چمن دهر مزارع

الهام مزارعی نویسندهٔ ایرانی کتاب‌های کودک و نوجوان است.

علاوه بر کروات‌ها، مهاجرانی از اسکاتلند، ایتالیا و باسک، گالیسیای اسپانیا برای کار در مزارع پرورش گله و زمینداری به استان آمدند.

ز بس‌کَلاب و مزارع ز بس شبان و رمه پر از خروش خروس و پر از نفیر کلاب

گاهت اندر مزارعت فکند جرم کیوان چو خوک در شد یار

پس مزارع باید که خود را بنیابت بر کار کرده حق داند و زراع و رزاق حقیقی او را شناسد و روزگار خویش بدان او راد و اوقات که شرح رفته است در فصول متقدم آراسته دارد تا بهر آنچ از زراعت او به آدمی و حیوان و طیور رسد حق تعالی حسنه‌ای در دیوان او نویسد و درجتی و قربتی او را کرامت کند.

فصل ششم در بیان سلوک روسا و دهاقین و مزارعان

با آن که در مزارع نظم از کلام من هر دانه گشته است ز صد خرمن از سحاب

تا توانید در مزارع خویش دانه دوستی همی کارید

مکانهای دیدنی این روستا مزارع دیمی وآبی موقع فصل بهار و رودخانه دره رود و زندگی و کوچ عشایری می باشد

از پی عشرت براغ اندر مزارع داشتم وز برای عیش بودم کاخها در صحن باغ