مرثیه
معنی کلمه مرثیه در لغت نامه دهخدا

مرثیه

معنی کلمه مرثیه در لغت نامه دهخدا

مرثیه. [ م َ ی َ ] ( از ع ، اِمص ) مرثیة. مرثیت. در عزای مرده گریستن و برشمردن اوصاف او. رجوع به مرثیة شود. || ( اِمص ،اِ ) عزاداری. سوکواری. مرده ستائی. ذکر محامد و اوصاف مرده و ستایش او. نوحه سرائی در عزای کسی. مدیح مرده. شرح محاسن و ذکر خیر مرده. مرثیت.نیز رجوع به مرثیت شود : فرمود [ عضدالدوله ] تا وی را بردار کردند و با تبر و سنگ بکشتند و در مرثیه وی این ابیات بگفتند. ( تاریخ بیهقی ص 291 ). در مرثیه او قطعه ای گفت. ( تاریخ بیهقی ص 371 ). عتبی رساله ای در مرثیه او انشاء کرده است. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 441 ).
آن شوخ به قتل من دلخسته کمر بست
در مرثیه ام معنی باریک توان بست.طاهر غنی ( آنندراج ). || شعری که در سوک از دست رفته ای گویند. شعری که در عزای کسی گویند و در آن به محامد و صفات پسندیده وی اشاره کنند. رثاء. ج ، مراثی : یکی از شعرای خراسان نیشابوری این مرثیه بگفت اندر مرگ وی. ( تاریخ بیهقی ص 186 ).
آورده سه بیت به تضمین ز شعر خویش
در مرثیه به نام نریمان برآمده.خاقانی.مرثیه همت است نقش خط سرنوشت
ضابطه آدم است سوک کرم داشتن.واله ( از آنندراج ). || روضه. ( ناظم الاطباء ). مراسم عزائی که به یاد شهیدان راه دین و بخصوص در ایام محرم و به یاد واقعه ٔکربلا برپا کنند. || اشعاری که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین و بخصوص شهیدان کربلا سرایند و خوانند. نوحه.
- مرثیه خواندن ؛ نوحه و مراثی در مراسم عزاداری شهیدان کربلا به آهنگ خاص خواندن.
- مرثیه ساختن ؛ مرثیه سرودن. در عزای کسی شعر سرودن :
مرثیه سازم که مرد شاعرم
تا از اینجا برگ و لالنگی برم.مولوی.- مرثیه سرودن ؛ در رثای از دست رفته ای شعر گفتن و مدیح او کردن.
- || درشرح وقایع کربلا و در عزای بزرگان دین شعر مصیبت ساختن و خواندن. رجوع به مرثیه سرائی شود.
- مرثیه گفتن ؛ در عزای مرده ای شعر سرودن و محامد او بر شمردن : خواجه بونصر مشکان که این محتشم را به نشابور مرثیه گفت هم به هرات بمرد. ( تاریخ بیهقی ص 371 ). و یکی از شعرای خراسان نیشابوری این مرثیه بگفت اندرمرگ وی. ( تاریخ بیهقی ص 186 ).

معنی کلمه مرثیه در فرهنگ معین

(مَ یِ ) [ ع مرثیة . ] (مص ل . ) شعر یا سخنی که در مدح و سوگواری مرده خوانده شود.

معنی کلمه مرثیه در فرهنگ عمید

۱. شعر یا سخنی که در سوگواری خوانده می شود.
۲. (اسم مصدر ) عزاداری.

معنی کلمه مرثیه در فرهنگ فارسی

شعریاسخنی که درسوگواری ودرمدح میت خوانده می شود، مراثی جمع
۱- ( مصدر ) گریستن بر مرده و ذکر محامد وی . ۲- ( اسم ) نوحه سرایی . ۳- ( اسم ) شعری که بیاد مرده و در ذکر محاسن او و تاسف از مرگ وی گویند جمع : مراثی : مرثی. همت است نقش خط سرنوشت ضابط. آدم است سوگ کرم داشتن . ( واله هروی ) توضیح در عربی بمعنی مطلق بیان مصیبت و صفت مرده است و شعر شرط نیست .
در عزای مرده گریستن

معنی کلمه مرثیه در دانشنامه عمومی

مرثیه به بیانِ پرشور غم و اندوه ، اغلب در قالب موسیقی ، شعر یا آهنگ گفته می شود. مرثیه ها نوعی از قدیمی ترین اشکال نوشتاری را تشکیل می دهند و نمونه های آن در فرهنگ های انسانی مختلف وجود دارد.
مرثیه (ترانه آلما). «مرثیه» تک آهنگی از هنرمند اهل فرانسه آلما است که در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۷ منتشر شد. این ترانه نماینده فرانسه در یوروویژن ۲۰۱۷ بود و به رتبه ۱۲ رسید.
مرثیه (فیلم ۲۰۰۶). مرثیه ( انگلیسی: Requiem ) فیلمی در ژانر درام به کارگردانی هانس - کریستیان اشمیت است که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به زاندرا هولر اشاره کرد.
مرثیه (فیلم ۲۰۰۸). شعر سوگ ( به انگلیسی: Elegy ) فیلمیست آمریکایی محصول سال ۲۰۰۸ به کارگردانی ایزابل کوشت و با بازی بن کینگزلی و پنلوپه کروز است.
پروفسور کپش ( بن کینگزلی ) که استاد ادبیات در دانشگاه کلمبیا است، گاهی برای مجله های ادبی نقد می نویسد و همچنین در شبکه های تلویزیونی به عنوان منتقد ادبی شناخته شده است. کپش با توجه به این سوابقش با یکی از شاگردان کوبایی تبار خود به اسم کنسوئلا ( پنلوپه کروز ) رابطه ای بر قرار می کند رابطه ای که به هیچ وجه قرار نیست پایانی خوش داشته باشد.
این فیلم در فهرست سکسی ترین فیلم های تاریخ سینمای جهان که توسط وبگاه بانک اطلاعات اینترنتی فیلم ها ( IMDb ) منتشر شد، مقام دهم را کسب کرد.
معنی کلمه مرثیه در فرهنگ معین
معنی کلمه مرثیه در فرهنگ عمید

معنی کلمه مرثیه در دانشنامه آزاد فارسی

(یا: رثاء) به اشعار یا سخنانی گفته می شود که در عزای از دست دادن کسی و تسلّای یاران و خویشان سروده می شود. اشعار رثایی ممکن است در ماتم مرگ پادشاهان، امرا، و بزرگان یا پیشوایان دینی سروده شود. در این اشعار با ذکر صفات و مناقب شخص ازدست رفته از مقام و منزلت وی سخن به میان می آید. نخستین نمونه های مرثیه در شعر فارسی که به دست ما رسیده، از اشعار رودکی سمرقندی شاعر عصر سامانی است. مرثیه هایی که رودکی در رثای ابوالحسن مرادی و شهید بلخی سروده، بسیار مشهور است. نخستین نمونه های مرثیۀ مذهبی شیعی و اولین سوگنامۀ مذهبی فارسی که به موضوع کربلا پرداخته است در دیوان کسایی دیده می شود. عمدۀ مرثیه های مذهبی در ادب فارسی اختصاص به واقعۀ عاشورا دارد و شاعران غیر شیعه نیز مرثیه های سوزناک و تأثیرگذاری سروده اند. سرودن این گونه اشعار رثایی در دورۀ صفوی افزایش یافته است. از مشهورترین مراثی مرثیۀ محتشم کاشانی است که در قالب ترکیب بند سروده شده و به تقلید از این ترکیب بند مرثیه های زیادی سروده شده است که البته هیچ کدام توفیق ترکیب بند محتشم را نیافته اند. مرثیه های شخصی و خانوادگی آن دسته از مرثیه هایی است که شاعر در رثای فرزند یا نزدیکانش سروده است که نمونه های برجستۀ چنین مرثیه هایی در اشعار فردوسی، خاقانی، مسعود سعد، حافظ، و جامی دیده می شود.

معنی کلمه مرثیه در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] رثا در لغت به معنی مرده ستایی و گریه کردن بر مرده و ذکر نیکی های او و همچنین شعر گفتن در باب مرده با اظهار تأسف است.
رثا در لغت به معنی مرده ستایی و گریه کردن بر مرده و ذکر نیکی های او و همچنین شعر گفتن در باب مرده با اظهار تأسف است.
مرثیه
مرثیه نیز نوعی شعر است که به یاد مرده و در ذکر محاسن او و تأسف از مرگ وی سروده می شود؛ خصوصا اشعاری که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین و شهیدان کربلا می باشد. مرثیه از لحاظ محتوا و مضمون از نوع ادب غنایی است؛ زیرا شاعر در آن احساسات و عواطف خود را بیان می کند.
مرثیه در ادب فارسی
مرثیه در ادب فارسی سابقه ی دیرینی دارد. در دوره ی اسلامی قدیمی ترین مرثیه ی موجود شعر "ابوالینبغی" درباره ی ویرانی سمرقند است و بعد از او به نقل از مولف "تاریخ سیستان" قدیمی ترین مرثیه ی شعر فارسی دری از "محمدبن وصیف سیستانی" شاعر دربار صفاریان است که در زوال دولت صفاریان سروده شده است. "رودکی" شاعر قرن چهارم نیز یکی از نخستین شاعران مرثیه سراست. از مراثی او، قطعه شعری در مرثیه ی "شهید بلخی" و قطعه ی دیگری در مرثیه ی "ابوالحسن مرادی" شاعر باقی مانده است:
← مرثیه ای از رودکی
...
[ویکی اهل البیت] مرثیه به طور عام به شعر یا سخنی گفته می شود که در مدح و سوگواری مرده خوانده شود. و در اصطلاح شیعه: به مراسم عزائی که به یاد شهیدان راه دین و بخصوص در ایام محرم و به یاد واقعه کربلا برپا کنند یا اشعاری که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین و بخصوص شهیدان کربلا سرایند و خوانند، گفته می شود.
در فرهنگ شیعه مرثیه برای مصائب اهل بیت عصمت و طهارت از جایگاه ویژه ای برخوردار است و عزاداری یکی از عناصر اصلی و کلیدی در بررسی فرهنگ عاشورایی است، چنان که نمی توان نقش مثبت آن را در تحولات فرهنگی شیعه، نادیده گرفت.
برپایه روایات برپا داشتن عزا برای سالار شهیدان و یارانش، مرثیه سرایی برای آنان و گریه بر مصائبی که برایشان گذشته است، به ویژه در دهه اول محرم و مخصوصا در روز عاشورا مورد تاکید اهل بیت علیهم السلام بوده است.
عزاداری برای سیدالشهداء علیهم السلام در حقیقت اظهار محبت به خاندان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله است که قرآن، مودّت آن ها را واجب کرده است: « قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی» (سوره شوری، آیه 23)
در حقیقت عزاداری برای امام حسین علیه السلام اظهار همدردی در بزرگترین مصائبی است که برای اهل بیت علیه السلام و در واقع برای اسلام پیش آمده است. شیخ صدوق، از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: "رحم الله شیعتنا! شیعتنا و الله هم المومنون! فقد و الله شرکونا فی المصیبه بطول الحزن و الحسرة؛ خداوند شیعیان ما را رحمت کند آنان به خدا سوگند حقیقتا مومنند. به خدا سوگند آنان در اندوه و حسرتی مدام در عزای ما سهیم اند." (ثواب اعمال، ص257، ج3)
و در روایات دیگری از ایشان نقل شده که فرمود: "وارحم تلک الاعین التی جرت دموعها رحمه لنا وارحم تلک القلوب التی جزعت واحترقت لنا، وارحم الصرحة التی کانت لنا؛ و بر آن چشم هایی که از سر دلسوزی بر ما اشک هایشان روان شده، رحم کن و بر آن دل هایی که برای ما بی تاب شده و آتش گرفته اند. رحم نما و بر شیون هایی که برای ما بلند گرییدند، رحم آور." (الکافی، ج4، ص582، ج11)
عزاداری برای سیدالشهداء علیه السلام یکی از بزرگترین مصادیق بزرگداشت شعائر الهی و نشانه پروامندی دل هاست. تحقیقا یکی از مهم ترین امتیازات جامعه شیعه، برخورداری از چشمه پرفیض نورانیت و معنویت عاشور است. این چشمه جوشان از نخستین روزی که موضوع یاد کرد مصیبت سیدالشهداء علیه السلام و یارانش مطرح شد جریان یافت و تا امروزه همچنان جاری است و پس از این هم ادامه خواهد داشت.

معنی کلمه مرثیه در ویکی واژه

عربی مرثیة.
شعر یا سخنی که در مدح و سوگواری مرده خوانده شود.

جملاتی از کاربرد کلمه مرثیه

زان نشد فرصتم بپرسش تو که به مرثیه بوده ام مشغول
۱۳۹۳ گفتگوی تیوال دربارهٔ مرثیه‌ای برای کتابسوزی‌ها، گفتگوکننده: محمد عسگری، آوای تیوال
۱۳۹۳ گفتگو دربارهٔ مرثیه‌ای برای کتابسوزی‌ها، گفتگوکننده: سحر آزاد، روزنامه شرق
خسرو سینایی فیلمی ۵۹ دقیقه‌ای بنام «مرثیه گمشده» دربارهٔ وقایع این مهاجرت در سال ۱۳۶۲ ساخته‌است که ساخت آن به دلیل مشکلات، ۱۳ سال طول کشیده‌است.
نگه کردم که مرغ گلستانی نوا سنج است در مرثیه خوانی
از دیگر فیلم‌های معروف او می‌توان به بازی در روزگار آدلین، محوطه، مرثیه ای برای یک رؤیا،
حالی در سال ۱۸۳۷ م. در پانی‌پت هندوستان متولد شد. به خاطر شرایط نامناسب مالی نتوانست در مدرسه یا دانشگاه تحصیل کند. ولی با تلاش فراوان توانست به صورت خودآموز به زبان‌های اردو، فارسی و عربی مسلط شود و انگلیسی را نیز در حد خوبی یاد بگیرد. وی خود را به عنوان یک شاعر تنها در غزل محدود نکرد، بلکه در قالب‌های دیگر مانند نظم، رباعی، و مرثیه نیز طبع آزمایی نمود. از وی آثار مختلفی در نقد ادبی و شعر به جای مانده است. وی در سال ۱۹۱۴ م. در پانی‌پت درگذشت.
چیست نام و پیشه و اوصاف او تا بگویم مرثیه ز الطاف او
آخر بر مرثیهٔ پدر ما را همچون ز بر درش سیه کردی
«ترکی» ز غمت مدام خواند این مرثیه را به چشم نمناک
در نظم و نثر مرثیه ات گر مدد کنند مزدت همین بس است «وفایی» به روزگار
سیاه باد زبانش که بی‌محابا راند زبان به مرثیه این کلک سر بریدهٔ من
آقا سید اسماعیل تا قبل از هفت سالگی قرآن را آموخته و با زبان فارسی آشنایی پیدا کرده بود؛ از آغاز کودکی و سنین نوجوانی در مراسم محرم مرثیه می‌خواند و برای کودکان سخن از کربلا و قیام حسین بن علی می‌گفت.
در مرگ خواص، زندگانی بگذشت عمرم همه در مرثیه خوانی بگذشت
۳ فیلم با اقتباس از زندگی آنه‌لیز میشل با نام‌های جن‌گیری امیلی رز، مرثیه، آنه‌لیز نوار جن‌گیری ساخته شده‌است.
۱۳۹۳، کتاب «مرثیه‌ای برای کتابسوزی‌ها»، هنر معاصر
زبانم تهینت گوید جفا را فغانم مرثیه گوید وفا را
چل سال شد که مرثیه خوانم به فوت عمر تا کی به صوت خویش سرایم نشید خویش