مدّت

معنی کلمه مدّت در لغت نامه دهخدا

مدت. [ م ُدْ دَ ] ( ع اِ ) لختی از زمان.پاره ای از زمان. ( یادداشت مؤلف ). مدة :
در این مدت آسایشی یافتم
که گه بودم آسایش و گه نبود.مسعودسعد.و این مدت به امید نعمت جاوید بر وی کم از ساعت گذرد. ( کلیله و دمنه ).
به کم مدت از تاجداران اکنون
نبیره نبینی نیایی نیابی.خاقانی.رجوع به مدة شود.
|| روزگار. دوران. هنگام. گاه. وقت. زمان. عهد. فاصله زمانی : و لیکن ایزد... مدت ملوک طوایف به پایان آورده بود. ( تاریخ بیهقی ) و پس از او مثال داده آن مدت که بر درگاه بودیمی تا یک روز مقدم ما باشیم و دیگر روز برادر ما. ( تاریخ بیهقی ). هر سببی راعلتی و هر علتی را موضعی و مدتی که حکم بدان متعلق باشد. ( کلیله و دمنه ) و چون مدت درنگ او سپری شود...باری بر رحم مسلط شود. ( کلیله و دمنه ). در مدت تنکیل با او رفق و ملاطفت کردندی. ( گلستان سعدی ). || فرصت. اجل. ( یادداشت مؤلف ). مهلت. عمر. مجال زندگی. رجوع به مدت یافتن و مدت به سر آمدن شود : جمیع امت را مدتی است معلوم ، همینکه او می رسدپیش و پس نمی باشد. ( تاریخ بیهقی ص 307 ). پیداست که بنده را مدت چند مانده است. ( تاریخ بیهقی ). || در تداول ، زمانی طولانی. ( فرهنگ نظام ). چندگاهی.دیرگاهی :
مدتی هست در آزارم و می دانی تو
داغ هجر تو به جان دارم و می دانی تو.وحشی.|| در تداول تجار و بانکها، نسیه. مقابل نقد.
- به مدت : خرید مدت و به مدت . مقابل خرید نقدی.
- || در طول زمان : دشمن... به مدت عدت یابد. ( کلیله و دمنه ).
- || با مهلت. با فرجه. در معاملات نسیه مقابل نقدی : چیزی را به مدت خریدن.
- به مدتی اندک ؛ در زمانی کوتاه : تا به مدتی اندک اندازه رای و رویت و دوستی و شفقت او معلوم گردانید. ( کلیله و دمنه ).
- در مدت ؛ در طول. در فاصله : خوارزمشاه گفت در مدت عمر چنین یاد ندارد. ( تاریخ بیهقی ص 352 ).
- مدت خواستن ؛ استمهال. مهلت خواستن. فرصت خواستن.
- مدت دادن ؛ مهلت دادن. زمان دادن. مجال دادن.
- مدت عدت ؛ ایام بعد طلاق که در آن عرضه زن شوهر نکند، برای مطلقه سه حیض یا سه ماه و برای بیوه چهار ماه و ده روز و عدت زنان حامله وضع حمل است. ( غیاث اللغات ).
- مدت عمر ؛ در طول عمر. در طول زندگی.
- || دوران زندگی. طول عمر.
- مدت مدید ؛ زمان طولانی. ( فرهنگ فارسی معین ) : مدتی مدید و عهدی بعید بر گذشتن او تأسف و تحسر می نمود. ( تاریخ قم ص 38 از فرهنگ فارسی معین ).

معنی کلمه مدّت در فرهنگ معین

(مُ دَّ ) [ ع . مدة ] (اِ. ) زمان ، وقت .

معنی کلمه مدّت در فرهنگ عمید

۱. وقت و زمان معیّن.
۲. قسمتی از وقت و زمان چه کم باشد چه بسیار.
۳. [قدیمی، مجاز] عمر.
۴. [قدیمی] روزگار، دوران، عهد.

معنی کلمه مدّت در فرهنگ فارسی

وقت و زمان معین، قسمتی از وقت و زمان
( اسم ) ۱- قسمتی از زمان : ... و آنجا مدتی مقام کردم . یا مدت دراز. مدت طولانی . یا بهمدت . در طول مدت بمرور ایام . یامدت مدید . زمان طولانی : مدتی مدید وعهدی بعید برگذشتن او تاسف وتحسر می نمود . یا مدت نزدیک . زمان کوتاه : ابوالقاسم بلخی گفت : خدای تعالی خبر داد آدم را باین نامها و اویاد گرفت آن را بمدتی نزدیک از فهمی و حفظی که خدای تعالی داد او را پس باقی اسمائ بر آن قیاس کرد . ۲ - زمانی طولانی : مدتی شد که شما را ندیدم . ۳ - عهد دروه . ۴ - مهلت زندگانی عمر : وبنده این نه از بهر خود را میگوید که پیداست که بنده را مدت چند مانده است اما نصیحتی است که میکند . یا مدت عمر .دور. زندگانی . توضیح این کلمه را به ها جمع بندند و از آن افاد. مدت طولانی کنند : اسرائیل ... در قلعه محبوس بود چند نفر ترکمان از خیل او بیامدند مدتها در آن محروسه آب کشی ... کردند . یا پس از مدتی . پس از گذشتن زمانی : پس از مدتی که باز آمد عتاب آغاز کرد . یا در مدت . در زمان در دور. : آنچه در مدت هجر تو کشیدم هیهات در یکی نامه محال است که تحریر کنم . ( حافظ )

معنی کلمه مدّت در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مدّت و مهلت را اجل گویند. اجل هر چیز بخشی از زمان است که آن چیز در آن حلول می کند. در باب های طهارت، زکات، جهاد، قرض، ضمان، اجاره، کفالت، نکاح، طلاق، ظهار، ایلاء، لقطه، قضاء و دیات از آن سخن رفته است.
تعیین اجل یا از جانب شارع است یا حاکم و یا متعهّد که برای وفا به تعهّد خود اجلی را معیّن می کند؛ خواه در برابر التزام وی، التزام دیگری باشد یا نباشد.
از اوّلی به اجل شرعی، از دومی به اجل قضایی و از سومی به اجل توافقی تعبیر می کنیم.
← اجل شرعی
۱. ↑ جواهر الکلام ج۳، ص۱۴۷.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۲۷۱.
...
[ویکی الکتاب] معنی مُدَّتْ: گسترده شود - کشیده شود(درعبارت "و اذا الأرض مدت " ظاهرا منظور از کشیده شدن زمین گشاد شدن آن است )
معنی أَمَدُ: مدت-زمان
معنی مَا یُعَمَّرُ: عمر نمی کند ( کلمه عمارت ضد خرابی است ، و عمر اسم مدت عمارت و آبادی بدن است ، یعنی مدت زندگی و آبادی بدن بوسیله ی روح)
معنی دَّهْرِ: در اصل به معنای طول مدت عالم از اول پیدایش تا آخر انقراض آن بوده ، و در آیه شریفه "هل اتی علی الانسان حین من الدهر" به همین معنا است ، ولی بعد از آن هر مدت طولانی را هم دهر گفتهاند .
معنی عَمْرُکَ: بقای تو ( کلمه عمارت ضد خرابی است ، و عمر اسم مدت عمارت و آبادی بدن است ، یعنی مدت زندگی و آبادی بدن بوسیله ی روح. عبارت "لَعَمْرُکَ " یعنی سوگند به بقای تو یا به جان تو قسم)
معنی یُعَمَّرَ: که عمر طولانی کند - که عمر طولانی داده شود ( کلمه عمارت ضد خرابی است ، و عمر اسم مدت عمارت و آبادی بدن است ، یعنی مدت زندگی و آبادی بدن بوسیله ی روح)
معنی حُقُباً: مدت نامعلومی از زمان (بعضی هم این کلمه را به چهل ، هفتاد،هشتاد و یا هشتاد و چند سال محدود کرده‏اند )
معنی عِشَاءِ: آخر روز (بعضی هم گفتهاند به معنای مدت زمانی است که میان نماز مغرب و عشاء فاصله میشود )
معنی أَجَلٍ: موعد - مدت مقرر (کلمه أجل به معنای غایت و نهایتی است که زمان دین و یا هر چیز دیگری بدان منتهی میگردد ، گاهی هم اطلاق میشود به مجموع زمان دین ، نه آخر آن ، ولی استعمالش غالبا در همان معنای اول است )
معنی مُّؤَجَّلاًَ: مدت دار- موعد دار (اسم مفعول از کلمه أجل به معنای غایت و نهایتی است که زمان دین و یا هر چیز دیگری بدان منتهی میگردد ، گاهی هم اطلاق میشود به مجموع زمان دین ، نه آخر آن ، ولی استعمالش غالبا در همان معنای اول است )
معنی مَحِیضِ: عادت ماهیانه زنان - حیض- قائدگی (چرخهٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی در واقع تغییرات فیزیولوژیکی است که در زنان بارور جهت تولیدمثل جنسی رخ می دهد و هر ماه یک تخمک بالغ شده و آمادهٔ تشکیل جنین می شود. در این مدت به تدریج بافت رحم نیز آمادهٔ نگهداری جنین می شو...
ریشه کلمه:
مدد (۳۲ بار)

جملاتی از کاربرد کلمه مدّت

پادشاهان خِمِر از قرن هشتم تا سیزدهم بر یک تمدن قدرتمند در جنوب شرقی آسیا حکم روایی می‌کردند. قلمرو این پادشاهی هنگامی که جایاوارمان دوم در سال ۸۰۲ میلادی به پادشاهی رسید وسعت بیشتری یافت. او مدّت ۶۰ سال حکومت کرد و در این مدّت بارها پایتخت را تغییر داد. سرانجام او منطقهٔ انگکور را انتخاب و در مقیاس وسیعی شروع به احداث بناهای متعدد کرد.
مدّت کمی پس از پخش دبیرستان موزیکال در ۴ فوریهٔ ۲۰۰۶، افران با اجرای دو آهنگ پر فروش در جدول ۱۰۰ آهنگ داغ بیلبورد همراه با ونسا هاجنز برای اولین بار در عموم ظاهر شد. در همین لیست آهنگ‌های پر فروش هفته، افران ۵ آهنگ از فیلم دبیرستان موزیکال داشت که به‌طور همزمان در لیست قرار گرفته بود.
وی پس از پایان تحصیلات خود به استخدام دانشگاه اسلامی علیگر درآمد و هم‌اکنون مدّت ۳۰ سال است که در بخش زبان و ادبیات فارسی این دانشگاه، مشغول تدریس زبان و ادبیات فارسی است.
بس مدّتی نماندکه بر تو نزاریا فتوی روان شود که چو حلّاج داری است
شُکرِ زنجیرِ جنون بر گردنِ من واجب است مدّتی شد در حصار عافیت دارد مرا
در این رابطه منابع اسلامی به حدیثی از صادق اشاره می‌کنند که شیخ کلینی در کافی و شیخ طوسی در آمالی آن را نقل کرده‌اند. صادق می‌گوید: «در قیامت پنجاه موقف است که هر موقفی به اندازه یک هزار سال از سال هائی است که شما می‌شمرید»، سپس این آیه را تلاوت نمود: در روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است. برخی این احتمال را هم مطرح کرده‌اند که عدد «هزار» و «پنجاه هزار» در این‌جا برای بیان کثرت و فزونی باشد، یعنی در قیامت موقف زیادی است که هر یک مدّت زیادی طول می‌کشد.
کو دست و تیغ حق طلبی کز میان برد ای مدّت حیات تو زنار روزگار؟
از میان ۱۰ شهری که در مدّت دهه ۱۳۸۵–۱۳۷۵ به شهرهای استان تهران افزوده شده‌اند، ارجمند کوچک‌ترین آن‌ها است.
با تو ایزد چه کرد بر گو حال بعد از این مدّت دوازده سال
در گذشته، پهلوان حرمت و شخصیت خاصّی داشت. اگر کسی از حریفی شکست می‌خورد، به مدّت یک سال حقّ کشتی گرفتن با او را نداشت و به اصطلاح پهلوان، پهلوان می‌ماند. امّا در حال حاضر این مسابقات به‌صورت دوره‌ای برگزار می‌شود و حریفان، هر هفته چندبار به مصاف هم می‌روند.
و اما اردشیر بابکان‌ : بزرگتر چیزی که از وی روایت کنند آنست که وی دولت شده‌ عجم را بازآورد و سنّتی‌ از عدل میان ملوک نهاد و پس از مرگ وی گروهی بر آن‌ رفتند. و لعمری‌ این بزرگ بود ولیکن ایزد، عزّوجلّ، مدّت ملوک طوائف بپایان آورده بود تا اردشیر را آن کار بدان آسانی برفت‌ . و معجزاتی میگویند این دو تن را بوده است، چنانکه پیغمبران را باشد؛ و خاندان این دولت بزرگ را آن اثر و مناقب‌ بوده است که کسی را نبود، چنانکه درین تاریخ بیامد و دیگر نیز بیاید.
بساط حضرت عالی که بوسه جای منست ز نقل سایۀ من مدّتیست کاسودست
با وجود آنکه جا در مجلسی کم داشتیم مدّتی از پهلوی ما جای یاران تنگ بود
عارف آن شهزاده را با خویش برد مدّتی شهزاده پیشش جان سپرد
مدّتی شد تا که از سودای تو بر رخت آشفته گشتم همچو موی
آزبست به خصوص زمانی خطرناک‌تر می‌شود که ترد و شکننده باشد. در این حالت به راحتی می‌تواند در فضا آزاد گردد. الیاف ریزتر می‌توانند برای مدّت زیادی در هوا باقی بمانند. آن‌ها سپس از راه دهان و بینی به کیسه‌های هوایی بسیار کوچک شش‌ها رفته و باعث بیماری می‌شوند. سالانه بیش از صد میلیون نفر در جهان در مواجهه با آزبست قرار می‌گیرند که بیش از صد هزار نفر از آن‌ها در هر سال جان خود را از دست می‌دهند. حتّی کارگرانی که با لباس‌های خود آزبست را به منزل ببرند ممکن است افراد خانوادهٔ خود به‌خصوص فرزندانشان را به بیماری مبتلا سازند.[نیازمند منبع]
به کُنه مدّت جاهت زمانه نتواناد به ماه و سال ز تکرار سال و ماه رسید