مدلول

بعد مدلول از دلیل مگوی بعد معلوم هیچ علم مجوی

دیده‌ای دلال بی مدلول هیچ تا نباشد جاده نبود غول هیچ

زو تخلف نمی کند مدلول زانکه او علت است و این معلول

در دوره میوسن، کوه‌ها به دلیل یخبندان دچار ریشه کنی شدید گردیدند، که در میان قرن ۱۹ توسط طبیعت‌شناس لوئیس آگاسیز که مقاله‌ای عرضه نمود مبنی بر پوشیده شدن کوه‌های آلپ در فصل‌های زمانی مختلف از یخ عرضه شد، اشاره شد - انتقادهایی که او هنگام مطالعه شکل داد. سنگ‌های بلندی در حومه خانه‌اش در نوشاتل که به اعتقاد او از غرب در اوبرلند برن سرچشمه می‌گیرند. به دلیل کارش، او به عنوان «پدر مدلول عصر یخبندان» مشهور شد، گرچه سایر طبیعت گرایان پیش از او ایده‌های همسانی را مطرح نمودند.

این دلیل وجود و آن مدلول علت است این به ذات و آن معلول

منکر فعل خداوند جلیل هست در انکار مدلول دلیل

سه آیه ی شریفه را پدر قدس سره وصیتم کرد که در مضمون و مدلولشان تأمل کنم:

بعد ما فزت انت بالمدلول شرح ذکر الدلیل منک یزول

این گریزد از دلیل و از حجاب از پی مدلول سر برده به جیب

جامع منقولی و معقول نیز رفته دلیلت سوی مدلول نیز

کدام عشق علی آن دلیل ذات ازل که از وضوح ندانم دلیل از مدلول