محدث

معنی کلمه محدث در لغت نامه دهخدا

محدث. [ م ُ ح َدْ دِ ] ( ع ص ) نعت فاعلی از تحدیث. سخن گوینده. ( از منتهی الارب ). حدیث کننده :
اگر این شکر ببینند محدثان شیرین
همه دستها بخایند چو نیشکربه دندان.سعدی. || گزارنده. حدیث کننده. راوی حدیث. آنکه نقل حدیث کند از پیغامبر و جزاو. حدیث دان. داننده علم حدیث و اخبار نبوی. ( آنندراج ). راوی. بیان کننده و جمعکننده احادیث نبوی و تألیف کننده آن احادیث و معتمد در نقل حدیث. ( ناظم الاطباء ). در اصطلاح ، بنابر آنچه عراقی گفته کسی است که بنویسد و بخواند و بشنود و نیک فراگوش دارد و به شهرها و ولایات مسافرت کند برای فراگرفتن و جمعآوری احادیث پیغمبر و کتب اصول حدیث را به دست آورد و بر پاره ای کتب تعلیقات نوشته باشد و مسندها و سایر کتب را از علل و تواریخ کاملاً بررسی کرده باشد و من حیث المجموع قریب یکهزار جلد کتاب حدیث را به دقت دیده باشد وبرخی گویند محدث کسی است که حدیث را به روایت فراگیرد و به درایت مورد اعتنا قرار دهد؛ تحمل الحدیث روایةً و اعتنی به درایةً. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ) :
ای محدث از خطاب و از خطوب
درگذشتم آهن سردی مکوب.مولوی. || ناقل و مورخ. ( ناظم الاطباء ). راوی شعر و اخبار. ظریف. ندیم. قصه گوی. سمرگوی : خادمی برآمد و محدث خواست ابواحمد برخاست چون او به خرگاه امیر رسید حدیثی آغاز کرد... امیر آواز احمد بشنوید بیگانه پوشیده نگاه کرد مردی را دید، هیچ نگفت تا حدیث تمام کرد سخت سره و نغز قصه ای بود.( تاریخ بیهقی ص 122 ). مردی که وی را محدث گفتندی نزدیک امیر مسعود فرستاده بود. تا هم خدمت محدثی کردی وهم گاه از گاه نامه و پیغام آوردی و می بردی. ( تاریخ بیهقی ص 129 ). در آن وقتی که امیران مسعود و محمد...به گرگان می بودند و قصد ری داشتند این محدث ( حسن ) به ستارآباد رفت نزدیک منوچهر. ( تاریخ بیهقی ص 129 ). و یکبار و دوبار معتمدان او [ منوچهربن قابوس ] این محدث [ حسن ] و یارش آمدند و شدند. ( تاریخ بیهقی ص 130 ).
من جمله کنم نظم و به هروقت محدث
یکسال به بالین تو خواند اثر فتح.مسعودسعد ( دیوان ص 80 ).|| کسی که پیدا می کند چیز تازه را. مبدع و مخترع. ( ناظم الاطباء ).
محدث. [ م ُ ح َدْ دَ ] ( ع ص ) نعت مفعولی از تحدیث.آنکه حدس و گمان وی راستین باشد گوئی که آنچه که گمان برده است به وی الهام شده. ( از اقرب الموارد ). مرد راست گمان. ( ناظم الاطباء ). صاحب کشاف گوید: در حاشیه مشکوة است که محدث صادق الظن را نامند که گوئی از ملأ اعلا او را الهام میرسد که به حقیقت امر تحدیث کند و در ترجمه مشکوة گفته که محدث به معنی ملهم است گویا به وی تحدیث کرده میشود و خبر داده میشود. نزد محدثین کسی را گویند که به الهام ربانی چندان ملهم باشد که نسبت به هر چه رأی و اندیشه در خاطرش خطور کند مصیب واقع شود و گوئی این اصابت رأی و ذهن وقاد از عالم ملکوت بر صفحه دلش مرتسم گشته است. سیدشریف در مجمع البحار گفته کسی که در دل وی سخنی انداخته شده است پس خبر میدهد به آن به حدس و فراست و برخی گفته اند چون ظن کند به چیزی صواب بود گویا حدیث کرده شده است به وی. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). آنکه هر چه بیندیشد چنان آید. ( مهذب الاسماء ). راست گمان و از آن است حدیث قد کان فی الامم محدثون فان یکن فی امتی فعمربن الخطاب. ( منتهی الارب ). || صاحب فراست و بصیرت در نقل حدیث. || سخنگوی راست و دیندار. ( ناظم الاطباء ). || مردی محدث. مردی از متأخرین یعنی نه از قدما. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). نوآمده : و یعطی منه [ حب الخروع ] من احدی عشرة حبة الی سبع عشرة حبة علی رأی القدماء و اما علی رأی المحدثین فاحدی عشرة فقط. ( ابن البیطار ). || در اصطلاح نحویین به معنای مسند است ، همچنانکه محدث عنه مسندالیه باشد. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ).

معنی کلمه محدث در فرهنگ معین

(مُ دَ ) [ ع . ] ۱ - (اِمف . ) چیزی که تازه پیدا شده . ۲ - آن چه در کتاب و سنت و اجماع معروف نباشد. ج . محدثات .
(مُ حَ دِّ ) [ ع . ] (اِفا. ) گردآورنده و بیان کنندة احادیث .

معنی کلمه محدث در فرهنگ عمید

۱. [مقابلِ قدیم] (فلسفه ) چیزی که تازه پیدا شده.
۲. (فقه ) ویژگی آنچه در کتاب، سنت، و اجماع معروف نباشد.
۱. کسی که حدیث نقل کند، کسی که سخنان پیغمبر را روایت کند.
۲. عالِم به علم حدیث.

معنی کلمه محدث در فرهنگ فارسی

چیزی که تازه پیداشده، نقیض قدیم، کسی که حدیث نقل کند، کسی که سخنان پیغمبرراروایت کند، عالم به علم حدیث
( اسم ) ۱ - سخن گوینده . ۲ - داننده و روایت کنند. اخبار و احادیث جمع : محدثین .
منزلی است در راه مکه

معنی کلمه محدث در فرهنگ اسم ها

اسم: محدث (پسر) (عربی) (مذهبی و قرآنی) (تلفظ: mohaddes) (فارسی: محَدِث) (انگلیسی: mohaddes)
معنی: سخن گو، روایت کننده اخبار و احادیث نبوی، ( در ادیان ) آن که احادیث پیشوایان دینی را می داند و آنها را بیان می کند، ( در قدیم ) قصه گو، مورخ، گوینده سخن، آن که احادیث پیشوایان دینی را بیان می کند

معنی کلمه محدث در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] مُحَدِّث یا حدیث شناس کسی است که دانش کافی درباره حدیث، راویان حدیث، اصطلاحات حدیثی، احادیث صحیح و ضعیف و اشکالات احادیث دارد. محدثان معمولاً کتاب های مفصل حدیثی نوشته اند. مشهورترین محدثان شیعه کُلِینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی نویسندگان کتب اربعه هستند. علامه مجلسی و شیخ حُرّ عاملی نیز به عنوان محدثان نامدار دوره صفویه نام برده می شوند. در دوران متأخر نیز میرزا حسین نوری نویسنده مستدرک الوسائل و شیخ عباس قمی نویسنده سفینة البِحار با عنوان محدث شناخته می شوند.
به نوشته مامقانی در کتاب مقباس الهدایة محدث کسی است که راه های اثبات حدیث، نام راویان و عدالت آنان را بداند و نیز بداند که چیزی به حدیث اضافه یا کم شده است یا نه. محمدرضا مامقانی در تعلیقه خود بر مقباس الهدایه می گوید که محدث کسی است که علم حدیث و اصطلاحات آن را بداند و الفاظ غریب الحدیث و نیز انواع حدیث را بشناسد. او همچنین به نقل از کتاب کشاف اصطلاحات الفنون، شنیدن، نوشتن، قرائت کردن و حفظ کردن حدیث و سفر به شهرهای مختلف برای شنیدن حدیث را جزو ویژگی های محدث ذکر کرده است. شهید ثانی محدث را کسی می داند که از نظر علمی مشغول سنت پیامبر و امامان باشد.
به گفته مامقانی اگر در کتاب های رجالی کسی را با عنوان محدث توصیف کنند این توصیف مدح او محسوب می شود. هر چند نمی توان این تعبیر را توثیق او حساب کرد.
[ویکی اهل البیت] به کسی که حدیث نقل می کند، محدث گفته می شود.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در فضیلت نقل روایات فرمودند: نصراللَّه امرأ سمع منّا شیئا فبلّغه کما سمعه؛ خدا مردی را که چیزی از ما بشنود و همان طور که شنیده به دیگران برساند، یاری کند.
و نیز فرمودند: نصراللَّه امرأ سمع منّا حدیثا فحفظه حتّی یبلّغه غیره فربّ حامل فقه إلی ما هو أفقه منه و ربّ حامل فقه لیس بفقیه؛ خدا مردی را که سخنی از ما بشنود و به خاطر سپارد تا به دیگری برساند. یاری کند بسا کس که دانائی به داناتر از خود برد و بسا کس که حامل دانائیست و دانا نیست.
در خصوص کتابت حدیث شرایط خاصی را بیان کرده اند که بخش عمده آنها مربوط به زمانهای پیشین و نسخه های دست نویس است. شرایط و ضوابط یاد شده، از قبیل نقطه گذاری و اعراب و املاء کلمات و رعایت فاصله ها و تصحیح و مقابله اسناد و متون و اجازه روایت کتاب و... حاکی از شدت اهتمام دانشوران به ضبط احادیث و حفظ امانت در نقل و مصون ماندن آنها از تصحیف و تحریف و جعل و تزویر و تدلیس است.
شرایط و آداب کتابت حدیث در بعضی از جوامع مهم حدیث و کتب درایه بیان گردیده است.
[ویکی الکتاب] معنی مُحْدَثٍ: جدید و نو
ریشه کلمه:
حدث (۳۶ بار)
تعبیر به «مُحْدَث» (تازه و جدید) از مادّه «حُدُوث» اشاره به این است که کتب آسمانی، یکی پس از دیگری نازل می گردد، و سوره های قرآن و آیات آن هر کدام محتوای تازه و نوی دارد، که از طرق مختلف برای نفوذ در دل های غافلان وارد می شود، اما چه سود برای کسانی که همه اینها را به شوخی می گیرند. گویی با همان خرافات نیاکان پیوند همیشگی بسته اند، و با هیچ قیمتی حاضر نیستند با جهل، گمراهی و خرافات وداع گویند. اصولاً، همیشه افراد نادان، متعصب و لجوج با تازه ها، هر چند موجب هدایت و آگاهی و نجات باشد، مخالفند.
[ویکی فقه] محدث (ابهام زدایی). واژه محدث ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • محدث (راوی حدیث)، روایت کننده حدیث از معصوم (علیه السّلام) با سلسله سند• محدث (لقب حضرت مهدی)، یکی از القاب حضرت مهدی (علیه السلام)، به معنی ارتباط امام با فرشتگان
...
[ویکی شیعه] محدث (ابهام زدایی). محدث ممکن است به یکی از دو معنای زیر اشاره داشته باشد:
[ویکی فقه] محدث (لقب حضرت مهدی). محدّث، یکی از القاب حضرت مهدی (علیه السلام) است.
محدّث اسم مفعول از ریشۀ «حدّث، یحدّث» به معنای کسی است که حدیث و خبر تازه به او گویند.
مراد از محدث
منظور، آن است که امامان (علیهم السلام) با فرشتگان رابطه دارند، سخن آنان را می شنوند و از آن ها حقایقی دریافت می کنند. این، کنایه از یک مقام معنوی است. این لفظ به این معنا، یکی از القاب ویژۀ امام (علیه السلام) است.
← حدیثی از امام باقر
۱. ↑ طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن (شیخ طوسی)، کتاب الغیبة، ص۱۴۲، ح۱۰۶.
...
[ویکی فقه] محدّث. محدّث، یکی از القاب حضرت مهدی (علیه السلام) است.
محدّث اسم مفعول از ریشۀ «حدّث، یحدّث» به معنای کسی است که حدیث و خبر تازه به او گویند.

معنی کلمه محدث در ویکی واژه

چیزی که تازه پیدا شده.
آن چه در کتاب و سنت و اجماع معروف نباشد.
محدثات.
گردآورنده و بیان کنندة احادیث.

جملاتی از کاربرد کلمه محدث

از محدث تقصیر چه غم اهل گنه را چون لطف تو عام است و عطای تو قدیم است
محدث است بل عدم وجود سواه لم یکن کاین و «کان اللّه»
گفتند ما را خبر گوئی از توحید مجرد بر زبان حق مفرد گفت: ویحک هر که ازتوحید خبر دهد به عبارت ملحد بود و حرکت اشارت کند بدو ثنوی و هر که ازو خاموش بود جاهل بود و هر که پندارد که بدو رسید بی‌حاصل بود و هر که اشارت کند که نزدیک است دور بودو هر که از خویشتن وجد نماید او گم کرده است و هر چه تمیز کند بوهم و آنرا ادراک کند بعقل اندر تمامتر معنیها که آن همه بشما داده است و بر شما زده است محدث و مصنوعست چون شما.
ابومحمد عبدالله اشیری (؟ -۱۱۶۶م) فقیه، محدث و ادیب مغربی در سدهٔ ششم هجری بود که بیشتر در شام و مصر زیست.
هر کجا محدثی بود بی ‌شک افتقارش بود به محدث خویش
گفتم مرا چیزی روایت کن از رسول علیه السلام. گفت من وی را درنیافته ام، اخبار وی از دیگران شنیده ام و نخواهم که راه حدیث بر خویش گشاده کنم و نخواهم که محدث و مفتی و مذکِّر باشم که مرا خود شغل هست که بدین نمی‌پردازم.
قدیم و محدث از هم چون جدا شد که این عالم شد آن دیگر خدا شد
من نگویم تو قدیم و محدثی کافریدهٔ توست محدث یا قدیم
و در همه حرکات محدثات توحید است و گواه بر قدرت خداوند عزّ و جلّ و اثبات قدم وی.