مجسم

معنی کلمه مجسم در لغت نامه دهخدا

مجسم. [ م ُ ج َس ْ س َ ] ( ع ص ) جسمیت حاصل نموده و تجسم حاصل کرده و متشکل شده و دارای جسد و پیکر شده. ( ناظم الاطباء ). تن ساخته شده. ( آنندراج ) :
علم است مجسم ندید هرگز
کس علم به عالم جز او مجسم.ناصرخسرو.ای فرد و محیط بر دو عالم
وی نور لطیف این مجسم.ناصرخسرو.ز هی سخای مصور به روز بزم و نشاط
ز هی قضای مجسم به روز رزم و وغا.مسعودسعد.سنان تست قدر گرمجسم است قدر
حسام تست قضا گر مصور است قضا.مسعودسعد.بینند جسم را و نبینند روح را
بینیم مر ترا و تو روح مجسمی.سوزنی.و ز عکس طراز رایت تو
آن رفعت و نصرت مجسم.انوری ( دیوان چ مدرس رضوی ص 339 ).آتش و باد مجسم دیده ای کز گرد و خوی
کوه البرز از سم و قلزم ز ران افشانده اند.خاقانی.دود آن آتش مجسم اوست
اینکه چرخ مطبقش دانند.خاقانی.|| بزرگ گردانیده شده. ( آنندراج ). تناور و جسیم و کلان. || آشکارشده. نمایان شده. || جامد و منجمد. ( ناظم الاطباء ). || ( اصطلاح هندسه ) چیزی است که او را طول و عرض و عمق باشدو حاصل آن جسم تعلیمی است. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). که دارای طول و عرض و عمق باشد. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ): کره ، شکلی باشد مجسم... ( جهان دانش ، یادداشت ایضاً ). مخروط، شکلی باشد مجسم. ( جهان دانش ، یادداشت ایضاً ). || ( اصطلاح حساب ) عددی را گویند که حاصل شود از ضرب عددی در عدد مسطح و احاطه یابد به دو سه عددی که به منزله اضلاع آن باشد پس چنین عددی اعم از عدد مکعب است زیرا هر مکعبی صادق می آید بر او که آن حاصل ضرب عددی است در عدد مسطح چه هر مسطحی اعم از مربع است چنانکه اگر سه را در دو ضرب کنی سپس حاصل را در چهار، عدد بیست و چهار که حاصل آن است مجسم باشد. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). عددهای مجسم آن عددهاست که بحاصل آیند از عددی چند بار عدد کرده و آنچه گرد آید چند بار عدد سوم کرده. اگر این سه عدد راست باشند آنچه گرد آید از ایشان مکعب نام کنندو یکی از این عددها کعب او باشد و گروهی مکعب را کعب نام کنند و یکی را از آن سه عدد ضلع او. و نموده او آن است که سه را سه بارکنی نه آید. و چون نه را سه بارکنی بیست و هفت شود، و این مکعب است و کعب او سه است ، یا او کعب و ضلع او سه.اگر از این عددها دو راست باشند و سیوم کهتر، آنچه گرد آید او را لبنی خوانند زیرا که خشت را ماند و نموده او سه را سه بارکنی نه باشد و نه را دو بار کنی هژده باشد و این لبنی است. اگر دو راست باشند و سوم بزرگتر آنچه گرد آید او را تیری خوانند زیرا که ماننده تیربود که بام خانه بکار برند و نموده او سه را سه بارکنی نه باشد و نه را چهار بارکنی سی و شش باشد و این تیری باشد. اگر سه عدد یکدیگر را راست نباشد آن را لوحی خوانند زیرا که چون تخته بود و نموده او سه چهار بار دوازده بود و دوازده پنج بار شصت بود و این لوحی است. ( التفهیم ص 38 ).

معنی کلمه مجسم در فرهنگ معین

(مُ جَ سَّ ) [ ع . ] (اِفا. ) ۱ - به صورت جسم درآورنده . ۲ - آشکار کننده .
(مُ جَ سِّ ) [ ع . ] (اِمف . ) ۱ - به صورت جسم درآمده ، دارای جسم ، دارندة جسمیت ، تناور. ۲ - مصور. ۳ - آشکار شده .

معنی کلمه مجسم در فرهنگ عمید

چیزی که به صورت جسم در آمده و جسمیت پیدا کرده باشد، هرچیزی که دارای عرض و طول و عمق باشد.

معنی کلمه مجسم در فرهنگ فارسی

چیزی که بصورت جسم در آمده وجسمیت پیداکرده باشد
( اسم ) ۱ - بصورت جسم در آورنده . ۲ - مصور . ۳ - آشکار کننده .
کسی که جسمیت می دهد

معنی کلمه مجسم در ویکی واژه

به صورت جسم درآمده، دارای جسم، دارندة جسمیت، تناور.
مصور.
آشکار شده.
به صورت جسم درآورنده.
آشکار کننده.

جملاتی از کاربرد کلمه مجسم

سالار نبی رسم و نبی اسم که شخصش از فضل مجسم بود از جود مخمر
خلق عالم جمله روحند و بدن او بود روح مجسم بی سخن
اخیراً سه اثر تاریخی به دست آمده از این ولایت، به موزیم ملی تحویل گردید. دو اثر آن، سرهای مجسمه بوده که از گل و گچ ساخته شده و مربوط قرن‌های چهار و پنجم میلادی و آثار هنری دورهٔ هنری یونان باختری می‌باشد. و اثر دیگر، یک مجسمهٔ کوچک مربوط به قبل از میلاد بوده که از سنگ شست ساخته شده و متعلق به دورهٔ یونان باختری می‌شود و به قول باستان شناسان، این اثر به نام الههٔ باران یاد می‌گردد. بعد از اعزام هیئت باستانشناسی از مرکز، این آثار تثبیت شده و توسط قطعه ۰۱۲ پولیس به مرکز منتقل گردیدند.
من شده شادی مجرّد او او شده غصهٔ مجسم من
آتش و باد مجسم دیده‌ای کز گرد و خوی کوه البرز از سم و قلزم زران افشانده‌اند
ز آثار عنف او و ز آثار لطف او گشته مجسم آتش و گشته مصور آب
به تارک چو شه یک فلک ماه و پروین به بالا و دیدار جان مجسم
مجسم بین نشسته نوعروس نیلگون معجر ز خون کرده سرانگشتان خود بهر خضاب احمر
از مجسم گر بترسد خصمش اندر ساعتی طول و عرض و سمت آن از نقطه‌ای برهان کند
که این مشبک قندیل محفل توحید که این مجسم تمثال پرده اسرار
هوش روان گر بچشم خلق درآید عقل مصور توئی و روح مجسم